عربستان سعودی تحت فشار دو نیروی گریز از مرکز دچار بحران شده است از یک جهت حاکمیت آل سعود با رشد تفکرات آزادی خواهانه و دموکراتیک بین شیعیان این کشور، به چالش جدّی کشیده شده و از طرف دیگر رشد تفکرات رادیکال جهادی و سلفی، قرائت محافظ کار و غیر سیاسی از اسلام با رویکرد سلفی را به عنوان پایه اصلی مشروعیت حکومت سعودی، دچار بحران کرده است.
دومین اعدام دسته جمعی بزرگ 47 نفره در عربستان سعودی دیروز شنبه بعد از اعدام 63 نفره سال 1980 اتفاق افتاد،اماحضور چهار نفر از شیعیان عربستان سعودی در میان اعدامی ها، یعنی آیت الله باقر النمر النمر، رهبر شیعیان عربستان، و نیز دو نوجوانی که به اتهام شرکت در تظاهرات مسالمت آمیز ضد دولتی در شرق عربستان سعودی از 2012 دستگیر شده بودند، به همراه یک روحانی برجسته شیعی که او نیز به اتهام جرائم امنیتی در 23 مهرماه 1393 به اعدام با شمشیر محکوم شده بود، این اعدام 47 نفری را از اعدام سال 1980 متفاوت کرده است.
در یک نگاه کلی می توان به این نتیجه رسید که عربستان سعودی تحت فشار دو نیروی گریز از مرکز دچار بحران شده است از یک جهت حاکمیت آل سعود با رشد تفکرات آزادی خواهانه و دموکراتیک در نسل جدید شهروندان عربستان سعودی که شیعیان و شیخ نمر به عنوان رهبر این حرکت دمکراتیک، برابری خواه و مسالمت جو هستند، به چالش جدّی کشیده شده است و از طرف دیگر رشد تفکرات رادیکال جهادی و سلفی تحت تأثیر اقدامات خود سعودی ها، قرائت محافظ کار و غیر سیاسی از اسلام با رویکرد سلفی را به عنوان پایه اصلی مشروعیت حکومت آل سعود، دچار بحران کرده است.
عربستان سعودی با اعدام امروز که هم شامل شیخ نمر، روحانی برجسته شیعیان عربستان بود و هم شامل یکی از تئوریسین های بلند پایه القاعده، نشان داد که پاسخش به هر حرکتی خشونت و اعدام است.
اگر در کنار این اعدام ها که دیروز در 12 شهر عربستان سعودی اجرا شد و از طریق جوخه های آتش در 4 زند ان و اجرای شنیع حکم با شمشیر در 8 زندان دیگر بود، اظهار نظر یک مفتی حکومتی این کشور را مرور کنیم که گفته است "این اعدام ها یک لطفی در حق این زندانیان بود که با اجرای حکم از اقدامات بیشتر شیطانی نجات پیدا کردند" و یا بیانه ی مفتی اعظم عربستان، شیخ عبدالعزیز آل شیخ که در رسانه های سعودی منتشر شده مبنی بر این که "این اعدام مطابق با قانون اسلام انجام شده و امری ضروری برای حفظ پادشاهی عربستان سعودی می باشد"، به این نتیجه می رسیم که چاره اندیشی برای این فساد سیاسی و مذهبی که با پول نفت به بقای خود ادامه می دهد امری ضروری است.
گرچه تا به امروز این حکومت فاسد با وابستگی به غرب و اعطای نفت ارزان به آن ها، دهان جهان غرب را بسته است و از همین رو اکثر رسانه های غربی، خصوصا سایت یاهو که راه ندادن زنان به ورزشگاه ها در ایران را نقض فجیع حقوق بشر عنوان می کرد و به دلیل فعالیت مشروع هسته ای کشورمان، شهروندان ایرانی را از ساختن ایمیل جدید محروم کرد، به جای محکومیت این اعدام ها شهروندان شیعه معترض عربستان را عوامل ضد امنیتی طرفدار ایران معرفی می کنند.
از همین رو نوآم چامسکی با اشاره به این که سرکوب شیعیان عربستان بعد از اعدام شیخ نمر ممکن است بدتر شود، معتقد است: واکنش احتمالی غرب به این اعدام پوچ و توخالی خواهد بود.
آیا غرب منفعت گرای امروز، در بدویّت و جهالت دست کمی از عربستان دارد؟
شبکه عربی العربیه دیروز از صبح شروع به پخش برنامه های متعددی در زمینه مقایسه شیخ نمر با "فارس الشاور" یکی از تئوریسین های بلند پایه القاعده کرد تا با تحریف جنبش جوانان شیخ نمر و پنهان کردن چهره مسالمت جو و دموکراتیک آنان که بر حقوق مشروع سیاسی خود تاکید دارند، این گونه القا کند که عربستان سعودی فقط با هر شکلی از خشونت مخالف است، اما این خود نشانه ای آشکار از دیکتاتوری تاریخ گذشته آل سعود است، چرا که هر گونه اعتراض مسالمت آمیز شیعیان این کشور را با خشونت پاسخ داده و اکنون با اعدام رهبر آنان، سعی دارد خواسته های مردمی و مسالمت جویانه شیعیان را، در اقدامی بسیار کثیف با خواسته های ضدانسانی تروریسم تکفیری یکسان جلوه دهد.
اعدام یک روحانی برجسته شیعی در کوران اختلافات منطقه ای چه هدفی می تواند داشته باشد؟ جز آن که همان طور که یکی از نمایندگان شیعه مجلس عراق عنوان کرد فقط می تواند به تنش های مذهبی در منطقه دامن بزند.
به نقل از شبکه السومریه، گروه های متعدد عراقی دیروز از دولت درخواست کردند که در مورد بازگشایی سفارت عربستان به عنوان محل سکونت یک سفیری مشکوک و با اهدافی مشکوک تجدید نظر کند و در مورد سود و زیان بازگشایی این سفارت محاسبه دقیق تری انجام دهد. و این خواسته های البته بی راه نیست، چرا که عربستان نشان داده است حیات سیاسی خود را در ایجاد درگیری خشونت آمیز میان مسلمانان می جوید.
با توجه به درگیری های عربستان سعودی در خارج از مرزهای خود در یمن، سوریه، بحرین و عراق، اعدام شیخ نمر، به معنای گشودن یک جبهه داخلی در داخل این کشور است و ضربه سهمگینی به حیات سیاسی آل سعود محسوب می شود.
آل سعود با راه افتادن تظاهرات هزاران نفری در شهر قطیف در اعتراض به اعدام این روحانی برجسته شیعه که اغلب جوانان 15 تا 30 سال هستند و به روایت یکی از شاهدان عینی که در روزنامه "دیلی استار" لبنان انتشار یافت، شعار "مرگ بر آل سعود" سر می دهند، چه خواهد کرد؟ پیش بینی می شود که تظاهرات جوانان معترض به اعدام شیخ نمر و وضع موجود، در روزهای آینده به دیگر شهرهای عربستان سعودی نیز کشیده شود و نهضت بیداری اسلامی را در سرزمین حجاز با هدف سرنگونی آل سعود، قوّت بخشد.
از این جهت، حمایت شیعیان سرکوب شده بحرین از شیعیان همسایه در شرق عربستان و فشار بیرونی انصارالله یمن علیه عربستان، اوضاع سختی را پیش روی حاکمان ریاض قرار خواهد داد. همه این ها نیروهای غیرقابل کنترلی علیه آل سعود هستند و حماقت سعودی ها در اعدام شیخ نمر، راه تدبیر جهت کنترل فشارها علیه خود را بسته است./