حرف روز/ تضمین عملی کافی

پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

یادداشت: وزیر امور خارجه کشورمان پس از نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه کشورهای طرف برجام، در توضیح نتایج دیدارهایش در وین به چند نکته مهم اشاره کرد، از جمله «اروپایی‌ها برنامه‌های خود در حوزه بانکی و نفتی را توضیح دادند»، «تأکید بر اجرای برنامه‌ها پیش از اعمال تحریم‌های آمریکا» و اینکه «طرح‌های پیشنهادی اروپایی‌ها به کشورمان عملی، اما در عین حال ناکافی به نظر می‌رسند.»
در توضیح سیاست و نگاه جمهوری اسلامی ایران به ادامه‌ برجام با طرف‌های اروپایی باید گفت، اصل اساسی و هدف نهایی کشورمان از ادامه برجام بدون آمریکا، تحقق اهداف کشورمان در برجام است که از جمله مهم‌ترین آنها، رفع موانع تحریمی به ویژه در دو حوزه نفتی و بانکی به شمار می‌آید؛ دو نقطه‌ای که به طور حتم، در دو موج تحریمی آمریکا پس از خروج از برجام در مرداد ماه و آبان ماه امسال مورد توجه جدی قرار خواهد گرفت. در واقع، جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات به دنبال آن است که تحریم‌های آتی آمریکا را پیش از اعمال بی‌اثر یا حداقل کم‌اثر کند. بنابراین، راز تأکید بر اجرای نتیجه این مذاکرات پیش از اعمال تحریم‌های آمریکا در این نکته نهفته است. در عین حال، باید توجه داشت که به سبب فراسرزمینی(ثانویه) بودن تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا که طی آن، همه‌ کشورها و مؤسسات به رعایت تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا موظف هستند، برنامه‌ها و تعهدات طرف مقابل باید به گونه‌ای باشد که توانایی مقابله با این تحریم‌ها را داشته باشد؛ یعنی برای نمونه، با اعمال تحریم‌های جدید آمریکا در فروش نفت و روابط بانکی کشورمان، به منزله دو هدف زیربنایی تحریم‌ها، مشکلی پیش نیاید؛ اما همان‌گونه که آقای ظریف نیز اشاره کرده‌اند، اروپایی‌ها در این زمینه یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند تضمین‌های کافی بدهند. بنابراین، در این وضعیت، اقتضای حفظ منافع کشورمان آن است که اولاً تضمین‌های عملی کافی از طرف‌های مقابل گرفته شود و ثانیاً به آنها گوشزد شود چنانچه تضمین‌های کافی برای تأمین منافع کشورمان داده نشود، ایران می‌تواند از برجام خارج شده و سطح فعالیت‌های هسته‌ای خود را به پیش از انعقاد برجام برساند. در واقع، از آنجا که کشورمان در بحث هسته‌ای همه امتیازات لازم را داده است، اکنون باید تلاش شود امتیازاتی هم‌سنگ آنچه داده‌ایم، به دست آوریم.