جوزف نای، یکی از اندیشمندان لیبرال آمریکایی در مقاله ای برمبنای این نظرسنجی، قدرت نرم آمریکا در عرصه جهانی را رو به افول توصیف کرده است. نای می نویسد، مدافعان ترامپ، می گویند، قدرت نرم اهمیت چندانی ندارد و بودجه قدرت سخت را افزایش می دهند. روزنامه هافینگتون پست در مقاله ای نوشت، افول رهبری جهانی آمریکا تنها چیزی است که آمریکایی ها نمی خواهند.
تاریخچه قدرت نرم آمریکا
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با وجود دارا بودن قدرت سخت نظامی متناسب با قدرت آمریکا و اعلام پایان تاریخ توسط فرانسیس فوکویاما، برخی از اندیشمندان لیبرال آمریکا نظیر جوزف نای که در دولت کلینتون نیز به عنوان مشاور فعالیت می کرد، برای اولین بار در مقاله ای در مجله فارین پالیسی بر لزوم توجه به قدرت نرم به جای اتکای کامل بر قدرت سخت، تاکید کردند. قدرت سخت، درباره توانایی های اقتصادی و نظامی به کار می رود و قدرت نرم، توانایی یک کشور در وادار کردن کشورهای دیگر به انجام و یا باور داشتن همان چیزی است که او می خواهد، آن هم از راه جاذبه های فرهنگی و ایدئولوژیک که در اختیار دارد. جنس قدرت نرم از اقناع و قدرت سخت از مقوله اجبار است.ایدئولوژی، مذهب، ارزش های موجود در فرهنگ، کارکرد و سیاست های داخلی کشورها، افکار عمومی و سازمان ملل از ابزارهای قدرت نرم در سطح بین المللی است. در آن زمان، جوزف نای، آمریکا را تنها منبع قدرت نرم در جهان توصیف کرد.
پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا در هر دو عرصه قدرت نرم و قدرت سخت پیشرفت قابل ملاحظه ای داشت. اما از دو دهه پیش قدرت نرم آمریکا به باور بسیاری از تحلیلگران روابط بین الملل روندی نزولی در پیش گرفته است.
منابع قدرت نرم آمریکا
دانشگاه ها و به طور کلی آموزش عالی، تعامل با کشورهای دیگر و دیپلماسی یا همان سیاست خارجی، رفتار حکومت، دیجیتال و فناوری، فرهنگ شامل ارزش ها و هنجارها و رسانه ها شامل تلویزیون، شبکه های خبری، خبرگزاری ها و هالیوود، منابع قدرت نرم آمریکا است. آموزش عالی و تلاش جوانان از سراسر جهان برای تحصیل در دانشگاه های آمریکا یکی از منابع قدرت نرم این کشور بوده است. دانشجویان خارجی که در آمریکا تحصیل می کنند، می توانند مروج ارزش های آمریکایی باشند و به عنوان منبعی برای قدرت نرم آمریکا تبدیل شوند.
رسانه های خبری آمریکایی، نفوذ قابل توجهی در اکثر نقاط جهان دارند و در واقع منبع اشاعه قدرت نرم این کشور هستند. برنامه های رادیو و تلویزیون و هالیوود بخشی از امپراتوری رسانه ای آمریکا را تشکیل می دهند.
شکل زیر نشان دهنده منابع قدرت نرم آمریکا است. تکنولوژی و فناوری یکی دیگر از منابع قدرت نرم آمریکا است.اما در سال های اخیر چین و آلمان در این زمینه به آمریکا نزدیک شده اند.
افول قدرت نرم آمریکا
بسیاری از شاخص ها در حال حاضر حاکی از کاهش و افول قدرت نرم آمریکا در سراسر جهان است. حتی در اروپا نیز قدرت نرم آمریکا به شدت کاهش یافته است که تحریم کالاهای آمریکایی و حتی تظاهرات ضد ترامپ نمونه هایی از آن است.
جدول زیر نشان دهنده نگرش مردم جهان به آمریکا از سال 2005 تا سال 2017 است. در این جدول، نگرش منفی و مثبت مردم استرالیا، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، مکزیک، روسیه و انگلیس آمده است:
در یک نمونه مصداقی دیگر در جنوب غربی فرانسه، معترضان به سیاست های آمریکایی در یک سوپر مارکت در جلوی تابلوی کوکاکولا با لباس های آغشته به رنگ قرمز دراز کشیده و خود را به مردن زدند.در هجدهم ژوئیه 2018، روزنامه فایننشال تایمز از تحریم کالاهای آمریکایی در چین خبر داد. براساس یک نظرسنجی که این روزنامه انگلیسی انجام داد، بیشتر چینی ها از تحریم کالاهای آمریکایی حمایت می کردند جدول زیر نتایج نظرسنجی فایننشال تایمز در ژوئیه 2018 را نشان می دهد: .
وقوع بیداری اسلامی در شمال آفریقا و بخش هایی از غرب آسیا که منجر به سرنگونی حکومت های مورد حمایت آمریکا بود، یکی دیگر از نشانه های کاهش قدرت نرم آمریکا است. حمله به سفارت خانه های آمریکایی پس از انتشار فیلم موهن به پیامبر اسلام در لیبی، مصر و کشورهای دیگر نشان دهنده مقابل با ابزارهای قدرت نرم آمریکا است.
سبک زندگی آمریکایی که توسط رسانه های غربی تبلیغ می شد به دلیل ظهور رسانه های مستقل و نمایش واقعیت های تلخ از وضعیت موجود در آمریکا و خارج شدن تصویر آمریکا از زیر نقاب هالیوود نیز زنگ باخته است. جدول زیر نشان دهنده افول هالیوود در سال 2017 است.
قدرت نرم آمریکا با روی کارآمدن ترامپ به شدت کاهش یافته است. مهمترین دلایل افول قدرت نرم آمریکا، شعار اول آمریکا است که به باور جوزف نای، می تواند حتی متحدان آمریکا را از این کشور دور کند. راه اندازی جنگ تجاری با چین و حتی اتحادیه اروپا و کانادا، خروج از توافقنامه ها و معاهده های بین المللی نظیر شورای حقوق بشر سازمان ملل، توافقنامه پاریس و حتی خروج از نهاد فرهنگی یونسکو از مهم ترین دلایل کاهش نفوذ و فرسوده شدن قدرت نرم آمریکا است.
اندیشکده آمریکایی مرکز یو اس سی برای دیپلماسی عموم موسوم به سی پی دی، در گزارش ماه اکتبر 2018 درباره کشورهای برخودار از قدرت های نرم، آمریکا را در مقام چهارم قرار داده است. انگلیس، فرانسه و آلمان در رده اول تا سوم این جدول قرار دارند. این در حالی است که در سال 2016 آمریکا در قدرت نرم، از رتبه اول جهانی برخوردار بود.[4]
جدول زیر نشان دهنده افول قدرت آمریکا در سال 2018 است.
تهمینه بختیاری