ترامپ خون کردهای سوریه را با برگه های رای معامله کرد

پایگاه بصیرت / گفتگو با جعفر قنادباشی

بصیرت: هدف یا اهداف اعلامی و واقعی ترکیه از عملیات نظامی در سوریه چیست؟
مقامات ترکیه، عملیات نظامی خود در مناطق کردنشین شمال سوریه را با عنوان دروغین «چشمه صلح» و با اهداف ظاهراً مشروع آغاز کردند؛ اهدافی که در حقیقت نه تنها مشروع نیستند، بلکه در ورای آنها اهدافی نامشروع و پنهانی دیگری نیز قرار دارد. بدین ترتیب اهداف ترکیه در این عملیات نظامی را می توان به دو دسته اهداف علنی (اعلامی) و اهداف پنهانی (اعمالی) تقسیم کرد.
اهداف علنی یا اعلامی همان اهدافی هستند که مقامات ترکیه در آغاز این تهاجم نظامی، به تشریح آن مبادرت نمودند و بدینوسیله عملیات نظامی خود در مناطق کردنشین سوریه را عملیاتی مشروع و منطبق با قوانین بین المللی وانمود کردند. بنا به ادعای این مقامات، اهداف ترکیه در تهاجم نظامی به سوریه، در سه موضوع: تامین امنیت در مناطق مرزی مشترک با سوریه، مبارزه با تروریسم و حل و فصل موضوع پناهجویان سوری خلاصه می شود؛ اهدافی ظاهراً مشروع که با توجه به ورود غیرقانونی ارتش ترکیه به خاک سوریه و نادیده گرفتن تمامیت ارضی این کشور، با قوانین بین المللی منافات دارد و به معنی عبور از خطوط قرمزی است که  منشور سازمان ملل آن را ترسیم کرده است.
و اما اهداف پنهانی عملیات ترکیه در سوریه (اهداف اعمالی) آن دسته از اهدافی است که مقامات ترکیه از آن سخن نگفته، ولی نشانه ها و شواهد متعددی، بر وجود آن تاکید دارد. این دسته از اهدافی هستند که از حوزه منافع ملی ترکیه فراتر می روند و به منظور کسب حمایت های خارجی از شخص اردوغان و حزب تحت سرپرستی وی، جلب رضایت قدرت های خارجی و برخی رژیم های منطقه ای را در دستور کار خود قرار داده اند. در این خصوص باید به اهداف یا اغراضی اشاره کرد که در اثر این عملیات نظامی به حمایت از بقایای گروهک های تروریستی در سوریه می انجامد و منطبق با خواست رژیم صهیونیستی و مطابق با راهبرد منطقه ای آمریکا، موانعی را بر سر راه رهایی سوریه از تحرکات خشونت بار تروریستی ایجاد می کند.  

بصیرت: آمریکا می گوید این عملیات با هماهنگی آنها انجام می شود و خطوط قرمزی برای ترکیه ترسیم شده است. ماهیت این هماهنگی و خطوط قرمز چیست؟
باید بدانیم که مقامات آمریکا در این اظهارات نیز همانند بسیاری دیگر از موضع گیریهای خود به هیچ وجه صادق نبوده اند و به منظور سرپوش گذاشتن بر واقعیات و با هدف کاهش اعتراضات بین المللی از ترسیم خطوط قرمز برای مداخله نظامی ترکیه در سوریه سخن گفته اند. البته موضوع هماهنگی ترکیه با آمریکا، موضوع درستی است، ولیکن نه به معنی هماهنگی در عبور نکردن از خطوط قرمز و خودداری از آدم کشی و ارتکاب جنایات جنگی، بلکه به معنی اجرای نوعی از عملیات نظامی که واشنگتن آن را متضاد با منافع خود تلقی نمی کند.
بنابر این زمانی که واشنگتن از ترسیم خطوط قرمز برای ترکیه سخن می گوید، می خواهد وانمود کند با کشتارهای صورت گرفته در این عملیات موافق نبوده و جنایاتی که ارتش ترکیه با کشتن صدها نفر از کردهای سوری ساکن در شهرها و شهرک های مرزی و همچنین آواره کردن ده ها هزار نفر از آنها مرتکب شده با چراغ سبز آمریکا نبوده است.
به عبارت دیگر اصرار مقامات واشنگتن بر خطوط قرمز برای مداخله نظامی ترکیه در شمال سوریه، تبرئه خود در برابر موج اتهاماتی است که به آنها وارد می شود و دولت آمریکا را به «خنجر زدن از پشت» به کردهای سوری متهم می کند. روشن است که آغاز عملیات نظامی ترکیه، آنهم بلافاصله بعد از تماس تلفنی ترامپ و اردوغان و پس از آنکه رئیس جمهور آمریکا، خبر خروج نیروهای آمریکایی مستقر در مناطق شمال سوریه را به وی اعلام می کند، این فرض را به اثبات می رساند که مقامات واشنگتن با جنایات ترکیه موافق بوده و در واقع ماموریت نیروهای خود در سوریه را به ارتش ترکیه محول نموده اند.  بدین ترتیب از جانب آمریکا و در عرصه عمل، خطوط قرمزی برای تجاوز نظامی ترکیه به سوریه ترسیم نشده و آنچه در این خصوص از زبان مقامات واشنگتن صادر می شود، جنبه تبلیغاتی دارد و برای فریب افکار عمومی و رد اتهامات وارده به آمریکا بیان می شود.

بصیرت: چرا آمریکا با آنکه هزینه بسیار زیادی برای حمایت از کردهای سوریه کردند، اینک پشت آنها را خالی کرده اند؟
اقدام آمریکا در خروج نیروهایش از سوریه یا به عبارت دیگر خالی کردن پشت کردهای این کشور، دلایل مختلفی دارد که باید به مهمترین آنها اشاره کنیم:
شاید نخستین و پایه ای ترین علل و دلایل این اقدام آمریکا، به رویه و شیوه همیشگی این کشور بازگردد، چنانکه آمریکا هیچگاه و در هیچ معاهده ای، طرف قابل اعتمادی نبوده و با اولویت دادن به منافع خود، تمامی تعهداتش را نادیده گرفته است؛ بنابراین در خصوص حمایت هایش از کردهای سوریه نیز همین شیوه را اعمال کرده و با توجه به زیان های باقی ماندن نیروهایش در سوریه، خروج از این کشور را بر ادامه حمایت از کردهای سوریه ترجیح داده است.
و اما دوّمین علت یا دلیل، تنها گذاشتن کردهای سوریه، از سیاست های ترامپ و وعده های انتخاباتی وی سرچشمه می گیرد و این درحالی است که وی در حال آماده شدن برای شرکت در مبارزات انتخاباتی دوران دوم ریاست جمهوری خود است و می کوشد تا لااقل یکی از شعارهایش را در عرصه سیاست خارجی عملی سازد. از این منظر می توان گفت ترامپ خون کردهای سوریه را با برگه های رای انتخابات 2020 معامله کرد. می دانیم که ترامپ از ابتدا، حضور نظامی آمریکا در سوریه را زیان بخش و هزینه بر دانسته و از این لحاظ خواستار آن بوده است تا به این حضور نظامی پایان دهد، ولیکن نگرانی از تقویت توانمندی های  سوریه و در خطر قرار گرفتن امنیت رژیم صهیونیستی، مانع اصلی خروج نیروهای آمریکایی بوده است. اما اینک ترکیه آمادگی خود برای حضور نظامی در مناطق شمالی سوریه و حمایت پنهانی از بقایای گروهک های تروریستی تکفیری را اعلام کرده و از این لحاظ نگرانی های آمریکا را از پیامد خروج نیروهایش از سوریه بر طرف کرده است.      

بصیرت: آیا وضعیت اخیر باعث نزدیک شدن کردها به طرف های دیگر ماجرا مانند دولت دمشق نخواهد شد؟
با توجه به مواضع سال گذشته کردهای سوریه و تنها ماندن آنها در شرایط حاضر، جواب این سوال به احتمال بسیار زیاد مثبت است، بخصوص که شهرها و شهرک های کردنشین مناطق شمالی سوریه، اینک مورد تاخت و تاز خشونت بار ارتش ترکیه قرار دارد و کردهای ساکن این مناطق، بدون کمک دولت سوریه با تهدیدات و خطرات بسیار جدّی روبرو می شوند. سال گذشته و زمانی که ترامپ از خروج نظامیان آمریکایی از سوریه سخن گفت، واحدهایی از شبه نظامیان کرد به ارتش سوریه پیوستند و از پیوستن به ارتش سوریه استقبال کردند و لذا اینک که این گفته ترامپ جنبه عملی به خود گرفته، نزدیک شدن کردها به دولت دمشق امر غیر ممکنی نخواهد بود. 

بصیرت: موضع روسیه درباره این ماجرا چیست؟
روسیه هم به لحاظ تضاد اقدام نظامی ترکیه با قوانین بین المللی و هم به لحاظ تضاد آن با روند مذاکرات آستانه، به مخالفت با این عملیات برخاسته و صراحتاً این اقدام آنکارا را اقدامی غیرمعقول و زیان بخش توصیف کرده است.  

بصیرت: در نهایت فکر می کنید ترکیه می تواند به اهداف خود از این عملیات دست یابد؟
اغلب کارشناسان مسایل منطقه براین اعتقادند که عملیات نظامی ترکیه در سوریه، براساس اشتباهات راهبردی دولت اردوغان به اجرا در آمده و از این لحاظ، نه تنها به تحقق خواسته های اردوغان نخواهد انجامید، بلکه واکنش های بسیار زیانباری را در داخل و خارج ترکیه و علیه دولت اردوغان در پی داشت؛ چنانکه در داخل ترکیه به تحرکات خشونت بار قومی دامن خواهد زد و در سطوح منطقه ای و جهانی، موج محکومیت های بین المللی را در پی خواهد داشت.