رهبر معظم انقلاب اسلامی، موضوع ضرورت توجه به کار مطلوب و اثربخش در حوزه فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی را اولین بار در سال ۱۳۷۳ با تعیین شعار «وجدان کاری و انضباط اجتماعی» یادآوری کردند، اما با توجه به شرایط تحمیلی به کشور و اولویت‌های متعدد دیگری که وجود داشت، امکان طرح و پیگیری جدی مسائل اقتصادی در سال‌های پس از آن فراهم نشد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، ضرورت توجه به کار مطلوب و اثربخش در حوزه فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی را اولین بار در سال ۱۳۷۳ با تعیین شعار «وجدان کاری و انضباط اجتماعی» یادآوری کردند، اما با توجه به شرایط تحمیلی به کشور و اولویت‌های متعدد دیگری که وجود داشت، امکان طرح و پیگیری جدی مسائل اقتصادی در سال‌های پس از آن فراهم نشد.
مدتی بعد و پس از تثبیت نسبی شرایط کشور، از سال ۱۳۸۷ موضوع اقتصاد مجدداً در ردیف مهمترین مطالبات، ولی امر مسلمین قرار گرفت و هر سال یک بُعد جدید و قطعه‌ای تقریباً متمایز و متفاوت از جورچین (پازل) اقتصاد مقاومتی از سوی ایشان مطرح و پیگیری شده است.
این موضوع یعنی فرآیند رشد اقتصادی با طرح شعار «نوآوری و شکوفایی» در سال ۱۳۸۷ آغاز و با شعار «اصلاح الگوی مصرف» در سال ۱۳۸۸، شعار «همت مضاعف و کار مضاعف» در سال ۱۳۸۹، شعار «جهاد اقتصادی» در سال ۱۳۹۰، شعار «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» در سال ۱۳۹۱، شعار «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» در سال ۱۳۹۲، شعار «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» در سال ۱۳۹۳، شعار «دولت و ملّت، همدلی و هم‌زبانی» در سال ۱۳۹۴، شعار «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» در سال ۱۳۹۵، شعار «اقتصاد مقاومتی: تولید - اشتغال» در سال ۱۳۹۶، شعار «حمایت از کالای ایرانی» در سال ۱۳۹۷، شعار «رونق تولید» در سال ۱۳۹۸ و شعار «جهش تولید» در سال جاری ادامه یافت.
رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) در تاریخ ۳/۵/۹۱ در جریان دیدار کارگزاران نظام با ایشان در این رابطه می‌فرمایند: «آدم می‌تواند فرض کند که این شعار‌های سال حلقه‌هائی بود برای ایجاد یک منظومه‌ی کامل در زمینه‌ی مسائل اقتصاد؛ یعنی اصلاح الگوی مصرف، مسئله‌ی جلوگیری از اسراف، مسئله‌ی همت مضاعف و کار مضاعف، مسئله‌ی جهاد اقتصادی، و امسال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی. ما این‌ها را به عنوان شعار‌های زودگذر مطرح نکردیم؛ این‌ها چیزهائی است که می‌تواند حرکت عمومی کشور را در زمینه‌ی اقتصاد ساماندهی کند؛ می‌تواند ما را پیش ببرد. ما باید دنبال این راه باشیم.»
امام خامنه‌ای در رابطه با اهمیت هدف‌گذاری درست و اصولی نیز در سخنرانی اول فروردین‌ماه سال ۹۴ در مشهد مقدس فرمودند؛ «نه در اقتصاد و نه در هیچ برنامه‌ی دیگری، بدون هدف‌گذاری نمی‌شود حرکت کرد، باید هدف‌گذاری بشود. اگر در هر کاری بدون هدف‌گذاری مسئولان دولتی حرکت کنند و پیش بروند، کار به روزمرّه‌گی خواهد رسید؛ به نتیجه نمی‌رسد. هدف‌گذاریِ مشخّص و ثابتی باید وجود داشته باشد که به‌سمت آن هدف، همه‌ی دستگاه‌ها را و همه‌ی امکانات را بسیج کنند».
البته این شعارها با ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بهمن ماه ۱۳۹۲ و سایر بیانات رهبر معظم انقلاب طی این سال‌ها، به حد کمال رسید، اما متأسفانه به علل مختلف از جمله؛ فشار‌های تحمیلی به کشور از سوی دشمنان این مرز و بوم و بی‌مهری و کم‌لطفی برخی مسئولین و نیز پاره‌ای از اقشار جامعه، در حد مورد انتظار محقق نشد.
با این‌حال این تدبیر (اعلام شعار‌های سالانه از سوی رهبر معظم انقلاب) طی این سال‌ها کارکرد‌های گسترده‌ی داشته و توانسته است، ضمن تعیین مهمترین اولویت جامعه، تا حد زیادی توجه مردم و مسئولین را بر ضرورت پرداختن به موضوع اقتصاد سوق داده و مسیر رشد اقتصادی کشور را تسهیل و تسریع نماید.
برخی از مهمترین نتایج این رویکرد (تعیین شعارها) عبارتند از؛ هدایت و توسعه کار‌های مطالعاتی در این زمینه، افزایش نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها در جهت رشد تولید و خودکفایی و تقویت نسبی بخش تولید، بهبود نسبی نظام مالیاتی، اصلاح قانون صدور چک، بهبود نظام ارزی، جلب توجه مسئولین به ضرورت خروج از وابستگی به نفت، تلاش برای جلوگیری از خام‌فروشی، تشدید اقدامات مبارزه با مفاسد و نیز قاچاق، ساماندهی نسبی روند واردات و صادرات، برجسته شدن موضوع در محافل و فضای مجازی و تبدیل آن به یک مطالبه عمومی.
در واقع علت و حکمت طرح این شعارها را باید در تبدیل موضوع رشد و پیشرفت اقتصادی کشور به یک دغدغه و مطالبه عمومی برای تحقق «اقتصاد مقاومتی» و استحکام درونی پایه‌های اقتصادی ایران اسلامی با استفاده از نیرو‌های درون‌زا که همواره مورد تأکید معظم له قرار داشته، بررسی و دنبال نمود؛ بنابراین اگر قرار باشد شعار امسال گام نهایی برای ایجاد یک اقتصاد فعال و پویا باشد، شاید نیاز به جستجوی راهکار جدید برای «جهش تولید» نباشد، بلکه باید ضمن آسیب‌شناسی و کشف علت ناکامی‌های قبلی، اقدامات قبلی با استفاده از ظرفیت فکری مدیران کارآمد، متعهد، متخصص و ترجیحاً جوان (توجه به شایسته‌سالاری) با جدیت بیشتر دنبال و موانع موجود در مسیر تولید را به شکل علمی و عملی برطرف نموده و با اطمینان و اعتقاد قلبی باور کنیم که اگر اراده کنیم و بخواهیم، می‌توانیم.
یادمان باشد که جهش به معنای تداوم مسیر با شیب به اصطلاح ملایم نیست، بلکه باید اقدامی جدی و قابل ملاحظه و اتفاقی محسوس و در حد خیز برداشتن و پرش و به عبارت دیگر، رشد چند برابری رخ بدهد، که این خواسته همان‌گونه که اشاره شد، مستلزم بسیج عمومی همه منابع و تقویت اقدامات مثبت قبلی و بخصوص رفع موانعی است که طی سال‌های گذشته در نتایج بررسی‌های مطالعاتی و مقالات علمی و ژورنالیستی متعدد مورد اشاره قرار گرفته است.
نکته قابل توجه دیگر در بیانات ابتدای سال‌جاری رهبری، در نظر داشتن نیاز بازار داخلی است و این بدان معنا است که در شرایط فعلی حتی اگر فقط بازار گسترده داخلی هدف قرار گیرد، این جهش می‌تواند محقق شود و قطعاً چنانچه با شگرد‌های خاص (مثلاً افزایش کیفیت و برندسازی)، تسخیر بازار‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز در دستور کار قرار گیرد، نمودار تولید می‌تواند در بهترین موقعیت ممکن قرار گیرد.
احمدرضا هدایتی