بازار سرمایه یکی از اصلی ترین بازارهایی است که طی ماه های گذشته دولت ازآن برای کنترل نقدینگی استفاده کرده است. شاخص کل بورس از ابتدای امسال با رشدی یک میلیون و ششصد هزار واحدی به قله تاریخی خود در عدد دو میلیون و صد هزار واحد رسیده بود که تصمیم گیران در دولت به ناگاه با تصمیماتی خلق الساعه بازار سرمایه را وارد یک اصلاح عمیق و به اعتقاد برخی از کارشناسان وارد فاز سقوط کردند.
اما در این بین بعضی تصمیمات در سازمان بورس، علی الخصوص نهادهای ناظر در این بازار بسیار جای تعجب دارد. طبق ماده 17 مکرر دستور العمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، اگر قیمت پایانی یک نماد طی 5 روز معاملاتی پی در پی، با نوسان 20 درصد مواجه شود (چه 5 درصد مثبت و چه 5 درصد منفی)، نهاد نظارتی در سازمان بورس و در بورس ها موظف هستند، در اولین زمان ممکن، نماد معاملاتی را به مدت 60 دقیقه متوقف کرده تا اطلاعیه شفاف سازی توسط ناشر منتشر شود. در این مدت نماد در وضعیت سفارش گیری نگه داشته می شود.
البته ناشر در خصوص انتشار افشای اطلاعیه شفاف سازی مختار است. در صورتی که شرکت بورس این اطلاعیه را منتشر نکند، نماد پس از توقف یک ساعته باز خواهد شد.
اما در صورتی که ناشر اطلاعات با اهمیت منتشر کند، مطابق با ماده 16 مکرر با آن رفتار خواهد شد. طبق این ماده، نماد معاملاتی به صورت خودکار بلافاصله پس از ارسال اطلاعات با اهمیت به صورت زیر متوقف و بازگشایی می شود:
1- اگر افشای اطلاعات با اهمیت شرکت در گروه الف قرار داشته باشد، نماد معاملاتی به طور خودکار متوقف شده و در اولین روز معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد. در این صورت قیمت در روز معاملاتی بعد به صورت حراج ناپیوسته بدون دامنه نوسان قیمت باز خواهد شد. در این شرایط حجم مبنا برابر 1 در نظر گرفته می شود.
2- اگر افشای اطلاعات با اهمیت شرکت در گروه ب قرار داشته باشد، در صورتی که اطلاعات با اهمیت تا 90 دقیقه قبل از پایان جلسه معاملاتی ارسال شود، نماد معاملاتی به طور خودکار، به مدت 60 دقیقه متوقف و بعد از آن بازگشایی می شود؛ اما اگر افشای اطلاعات با اهمیت در 90 دقیقه پایانی جلسه معاملاتی ارسال شود، نماد معاملاتی به طور خودکار متوقف شده و در جلسه معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد. در صورتی که در گروه ب قرار داشته باشد، حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام می گیرد.
چرا نهادهای ناظر به وظایف خود عمل نکردند؟
اما در این شرایط که بین 70 تا 100 نماد بورسی طی دو هفته گذشته با کاهش بیش از 20 درصد قیمت مواجه شده اند، سازمان بورس طبق قانون باید این نمادها را برای مدت حداقل یک ساعت متوقف می کرد. این در حالی است که در روزهایی که بازار با صف خرید مواجه بوده است، سازمان بورس هر نمادی که 20 درصد رشده می کرده است را به سرعت متوقف می کرده است.
این تفاوت در نحوه نظارت بر نوسان در بورس اعتماد به تصمیمات در بورس را با چالش مواجه کرده است.
به گزارش فارس، در سامانه فارس من نیز سوژه های متعددی جهت اعلام دلایل و چرایی ابطال معاملات و یا عدم بازگشایی یا توقف نمادها در برهه های مختلف به ثبت رسیده است. یکی از اصلی ترین سوژه های ثبت شده در این سامانه با عنوان «لزوم نظارت بر نظرات سلیقه‌ای ناظران بورس» بوده است.