هفته گذشته ایالات متحده به صورت رسمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد اطلاع داد که قصد دارد سازوکار حل اختلاف تعبیه‌شده در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را فعال سازد. در همین راستا گفته می شود رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اوایل هفته به ایران سفر می کند تا با مقامات کشورمان دیدار و گفتگو کند.
آیا حضور این مقام در کشورمان ارتباطی با مکانیسم به اصطلاح ماشه دارد؟ آیا به درخواست آمریکا است یا در چارچوب دعوت طرف ایرانی صورت می پذیرد؟
در همين زمينه با دكتر سیامک باقری، كارشناس و تحليلگر مسائل هسته‌اي به گفت‌وگو نشستيم تا به بررسی و تحلیل دلایل سفر رئیس آژانس انرژی اتمی به ایران بپردازیم:
«دکترسیامک باقری» کارشناس و تحلیلگر مسائل هسته ای با اشاره به سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به کشورمان عنوان کرد: بعد از اینکه شورای امنیت، تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را رد کرد، ترامپ برای جبران شکست فعال سازی مکانیسم ماشه (یا مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها) جهت احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را مطرح کرد.
آنها می خواهند از طریق بکارگیری مکانیسم ماشه به هدف نهایی خویش که همانا نابودی دائمی برجام است، برسند در حالی که به عنوان یک کشور غیرعضو برجام، آمریکا صلاحیت لازم برای استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد.
در همین راستا، حضور رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به کشورمان توجه رسانه ها را به خود جلب کرده است. در این خصوص، میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین پیرامون سفر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران واکنش نشان داد و در توییتی نوشت: رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل هفته آینده به ایران سفر می‌کند تا با مقامات ایران درباره چند موضوع باقیمانده در ارتباط با (مسائل) پادمانی گفتگو کند.
وی ادامه داد: وقتی رافائل گروسی مدیریت آژانس را بر عهده گرفت، اروپایی ها پیش نویس قطعنامه ای علیه جمهوری اسلامی ایران تهیه و به رای گذاشتند، که در صادر شدن رای علیه کشورمان مدیرکل آژانس نقش زیادی را بر عهده داشت.
حتی در چندین مرحله اعلام می کرد که جمهوری اسلامی بایستی یکسری درخواست های ما را اجرا کند. اما ایران از اجرای درخواست های آژانس خودداری می‌کرد.
درخواست هایی که گروسی، مدیرکل آژانس اعلام کرد، اطلاعاتی بود که رژیم صهیونیستی مطرح می کرد. از این رو باعث می شد پرونده ما در آژانس درگیر شود. بنابراین جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت به درخواست های مدیر کل آژانس تن نداد به این دلیل که بر اساس توافقنامه برجام هر نوع بازگشایی پرونده در گذشته ممنوع شده بود.
دکتر باقری افزود: موضوعی که سفر مدیرکل آژانس به کشورمان را اهمیت می دهد، پیش نویس قطعنامه مکانیزم ماشه است که آمریکایی ها به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دادند. بی تردید سفر مدیرکل به ایران، موجب اعتمادسازی طرفین خواهد شد.
به گفته نماینده دائم کشورمان نزد سازمان های بین المللی در وین، این سفر، ارتباطی با مکانیسم به اصطلاح ماشه ندارد و خواست آمریکا هم نیست و در چارچوب دعوت طرف ایرانی صورت می پذیرد.
با این حال، در این خصوص نکاتی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت:
نخست اینکه: رافائل گروسی باید بدون هر نوع تاثیرپذیری از اطلاعات غلط از ناحیه رژیم صهیونیستی و یا آمریکایی ها بر اساس استانداردها و معیارهای آژانس، بی طرفی خودش را در مورد پرونده هسته ای کشورمان حفظ کند. همچنین باید برای آژانس توافقاتی که در برجام صورت گرفته است، ملاک عمل باشد.
نکته دوم و مهم تر اینکه رسانه های معاند به شدت تلاش می کنند سفر گروسی به کشورمان را مرتبط با موضوع قطعنامه ضد ایرانی که در آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شده است ارتباط دهند. در این قطعنامه از ایران خواسته شده به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه بازرسی از سایت های اتمی داده شود.
این تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: با توجه به مواضعی که نماینده جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی اتخاذ کرده و همچنین مواضعی که پیشتر مسئولین مرتبط و مربوطه نسبت به پرونده"PMD" و پرونده هایی که مربوط به گذشته برنامه هسته ای ایران است مطرح کردند، چنانچه موضوعات سابق بازگشایی شود می تواند در آینده روابط بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس را در یک چرخه نابودسازی قرار دهد.
به دلیل اینکه با باز شدن دوباره پرونده های مربوط به هسته ای فشارهایی به ایران وارد می شود. مطمئنا مقامات ایران نسبت به تبعات این موضوع واقف هستند و به نیاتی که پشت سر بازگشایی دوباره پرونده وجود دارد تن نخواهند نداد.
دکتر سیامک باقری در پاسخ به اینکه آیا حضور گروسی به کشورمان تحت فشار مقامات آمریکایی می باشد، گفت: آژانس به طور کلی از لحاظ ساختاری در هر موضوعی که مرتبط با جمهوری اسلامی ایران باشد بایستی یک رویه مستقلی دنبال کند. اما اینکه قبل از سفر، گروسی مدیرکل آژانس به ایران با وزیرامورخارجه آمریکا دیدار و گفت وگو می کند، اتفاقا دیدار طرفین رسانه ای هم شده است بحث را به سمت وسوهایی که علیه جمهوری اسلامی ایران است قرار می دهد. با توجه به نزدیکی انتخابات در آمریکا، از دیدار طرفین این‌گونه برداشت می شود که آژانس به تناسب فشارها و مدیریت آمریکایی ها اقدامات جدید علیه ایران را دنبال می کند.
وی در پایان افزود: آمریکایی‌ها درصددند سفر گروسی به ایران را با مدیریت و درخواست خود قرار دهند و از این طریق اعلام کنند جمهوری اسلامی ایران را تحت فشار قرار دادیم.
تردیدی نیست آنها بخواهند از این موضوع در انتخابات پیش روی بهره‌برداری سیاسی کنند. آن چیزی که نمایان است دیدار مقامات آمریکایی و مدیرکل آژانس قبل از سفر به کشورمان، تاثیری بر رفتار جمهوری اسلامی ایران نخواهد داشت.
اگر چه شاید رابطه ای بین سفر مدیرکل آژانس به آمریکا مطرح شود و به نوعی یک بازیگر بخواهد فشار بر آژانس بیاورد. بدون تردید اگر وزیر امور خارجه آمریکا، مدیرکل آژانس رافائل گروسی را تحت فشار قرار دهد که به ایران سفر کند. بایستی گفت این رفتار یکی از مجموعه رفتارهایی است که آمریکا مدام توافقنامه و قطعنامه را نقض می کند.
وحید قاسمی