در حالی که زمان زیادی تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا نمانده است ترامپ به اذعان خود همچنان تلاش دارد تا با اعمال سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» ایران را به حضور پای میز مذاکره مجاب کند. این در حالی است که بیش از ۲ سال از این وعده ترامپ می‌گذرد و دولت آمریکا در تحقق این هدف ناکام مانده است.
ناکامی که موجب شده ترامپ در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر از سوی گروه‌های مختلف در آمریکا آماج انتقاداتی قرار گیرد. در چنین شرایطی وزارت خزانه‌داری آمریکا هفته گذشته ۱۸ بانک و نهاد مالی ایرانی را تحت تحریم قرار داد.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است: این وزارت‌خانه طی رایزنی با وزارت خارجه این کشور نهادهای مالی ایران را برای قرار دادن در لیست تحریم‌ها شناسایی کرده است. کارشناسان اقتصادی قبل از اعلام این خبر گفته بودند ممکن است قصد آمریکا از این اقدام مسدود کردن کانال‌‌هایی باشد که ایران از آن برای واردات اقلام بشردوستانه مانند غذا و دارو استفاده می‌کند.
تحریم هایی که در گام اول با واکنش روسای فعلی و سابق بانک مرکزی و برخی از کارشناسان اقتصادی مواجه شد. در عمده این تحلیل ها، انجام این اقدام از سوی ترامپ نوعی عملیات روانی در راستای تبلیغات انتخاباتی خود ارزیابی شده است چرا که تحریم 18 بانک و نهاد مالی در شرایط فعلی، نه تنها موضوعیتی ندارد بلکه قطعا موجب رخداد جدیدی برای اقتصاد ایران نخواهد شد اما با توجه به نزدیکی انتخابات آمریکا شاید ترامپ سعی دارد با این اقدام، این طور وانمود کند که فشارهای اقتصادی جدیدی را به ایران وارد کرده است.
در این راستا و بعد از انتشار خبر تحریم 18 بانک و نهاد مالی ایران، عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی در واکنش به این موضوع گفت: تعدادی از این بانک‌ها وظیفه انتقال منابع برای خرید دارو و موادغذایی را بر عهده دارند و بانک‌های خارجی که با این بانک‌ها مبادلاتی داشتند، عملا معافیت‌ها و مجوزهای لازم را برای تأمین مالی مبادلات دارو و محصولات غذایی دریافت کرده‌اند.
همتی معتقد است این اقدام آمریکا بیش از آنکه اثر اقتصادی داشته باشد، برای اهداف تبلیغاتی و سیاسی داخلی آن کشور انجام شده و نشانگر دروغ و فریب بودن ادعای حقوق بشر و انسان‌دوستی سران این کشور است.
محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی در دولت دهم نیز با اشاره به تبلیغاتی بودن این اقدام از سوی دولت آمریکا می گوید: در سال ۹۰ تمامی بانک‌های ایرانی تحت ۶ تحریم شورای امنیت قرار داشتند، با این حال تجربه دور زدن این تحریم‌ها در اسناد محرمانه بانک مرکزی موجود است.
وی معتقد است: مقامات ارشد دولت و بانک مرکزی اکنون باید به این فکر باشند که از این راهکارهای تجربه شده و موفق بهره‌برداری کنند؛ به خصوص اینکه تحریم کنونی سخت‌تر از تحریم سال ۹۰ نیست؛ چرا که آن زمان تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا همزمان با تحریم‌های شورای امنیت شده بود.
بهمنی افزود: مبادلات پولی ایران تنها از طریق سیستم بانکی صورت نمی‌گیرد و سایر سیستم‌های موازی نیز قابل استفاده هستند؛ به نحوی که بدون اینکه بخواهیم ارتباطات رسمی با بانک‌های دنیا برقرار کنیم این کار را انجام می دهیم.
از سوی دیگر خبرگزاری بلومبرگ به نقل از افراد مطلع نسبت به برنامه های تحریم آمریکا مدعی شد محدودیت های تازه مالی با دو هدف کلی از سوی آمریکا دنبال می شود.
این رسانه هدف نخست آمریکا را بستن کامل منافذ مالی باقی مانده برای دولت ایران و عدم دسترسی به درآمد های صادراتی عنوان کرده است. به نوشته بلومبرگ هدف دوم آمریکا از تحریم های جدید سد کردن راه بازگشت مجدد ایالات متحده به برجام در صورتی است که جو بایدن، رقیب دموکرات دونالد ترامپ پیروز انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر شود.
با این حال در ایران عمده کارشناسان اقتصادی این تحریم ها را مسئله جدید یا دارای اهمیتی نمی دانند. عبدالحمید انصاری مدیرکل اسبق اعتبارات بانک مرکزی در این باره به بصیرت گفت: به نظر می آید تاثیر تحریم ها آنچه در میزان عمل و اجرا وجود دارد به نهایت خودش رسیده است به نحوی که وقتی به لیست اسامی این بانک ها ونهادهای مالی نگاهی می کنیم می بینیم اسامی همه این بانک ها ، موسسات، افراد و سازمان ها و ..... که در ماه های اخیر تحت عنوان تحریم های جدید مطرح شدند در لیست های قبلی نیز وجود داشتند.
لذا به نظر می رسد امریکا چیز جدیدی برای ارائه ندارد و صرفا به دنبال ایجاد یک جنگ روانی در کشور است. انصاری ادامه داد: آمریکا عادت کرده هر از چند گاهی مانند خودرویی که در سراشیبی قرار دارد با گاز و ترمز حرکتش را تنظیم کند.
در واقع آنها می خواهند هر چند وقت یکبار موضوعی را تحت عنوان تحریم های جدید را مطرح کنند تا آتش آن را برافروخته نگه دارند. مدیرعامل اسبق بانک ملی در ادامه با اشاره به این موضوع که بانک مرکزی، سازمان ها و بنگاه های دولتی و خصوصی ما راه های مختلفی را برای دور زدن تحریم ها طراحی کرده اند گفت: البته ممکن است این کارها هزینه های بیشتری را به ما تحمیل کند اما بالاخره راه هایی برای دور زدن تحریم ها طراحی شده و در حال انجام است به طوری که خود موسسات تحقیقاتی و پژوهشی در آمریکا اعلام می کنند سیاست های ترامپ درباره فشار حداکثری بر ایران ناموفق بوده است.
به طوری که برای مثال در مناظرات انتخاباتی آمریکا ، نماینده نامزد دموکرات ها صریحا به این موضوع اشاره کرد. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: حتی در مناظره ای که میان معاون بایدن و ترامپ برگزار شد این موضوع که تحریم ها علیه ایران به بن بست خورده و این تحریم ها در نهایت موجب تقویت ایران شده است مطرح شد. با این تفاسیر به نظر می آید اغلب کارهایی که در حال حاضر انجام می شود را باید در منظومه انتخابات آبان ماه آمریکا دید.
انصاری با اشاره به ابتلای ترامپ به ویروس کرونا، بستری شدنش در بیمارستان نظامی و خروج بدون اجازه اش از بیمارستان ادامه داد: اصولا در این شرایط نباید کار اجرایی درست و درمانی از آمریکایی ها انتظار داشت بلکه تمام این اقدامات را باید در راستای جمع آوری رای دید. به نحوی که حتی خروج آنی ترامپ از بیمارستان نظامی را می توان در راستای جلب توجه کردن وی و نوعی ترقه در کردن برای انتخابات آبان ماه دانست. وگرنه در تحریم های اخیر هیچ نکته جدیدی وجود ندارد.