به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی بصیرت، اکنون پس از گذشت چند روز از انتخابات ریاست جمهوری ایران و پیروزی سید ابراهیم رئیسی در این کارزار ، گمانه زنی های متفاوتی در مورد نوع رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم در مقابل ابر قدرت های نظام بین الملل از قبیل : ایالات متحده آمریکا ، اتحادیه اروپایی ، روسیه و چین به وجود آمده است.
علیرغم این موضوع، طی نشست خبری که چند روز پیش آیت الله رئیسی با رسانه های داخلی و خارجی داشتند، نحوه و نوع پاسخ دهی وی به سوالات خبرنگار های غربی ، این نوع گمانه زنی ها را بیش از پیش تقویت کرد.
در این راستا خبرنگار پایگاه خبری بصیرت در گفتگو با «مصطفی خوش چشم» کارشناس و پژوهشگر مسائل بین المللی به موضوع سیاست خارجی دولت سیزدهم اشاره و گفت: انتخاب آقای رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب ایران، به نوعی یک فرصت نادری را برای دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی به ارمغان آورده است.
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: در ۲۰ سال اخیر سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران از یک سازماندهی و قوام خاصی برخوردار شده و این کشور طی هدفهای بلند مدتی با استفاده از ابزارهای متنوعی از قبیل تحریم ، عملیات های جاسوسی و خرابکارانه و.... سعی در تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران دارد.
وی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر متاسفانه طی این۲۰ سال اساس سیاست خارجی دولت های حاکم بر جمهوری اسلامی ایران معطوف به نزدیکی به آمریکا بوده و این اقدامات در دوران «اصلاحات» و «اعتدال» بسیار ملموس و قابل مشاهده بوده است؛ البته در این سال ها نیز اقداماتی را در دولت نهم و دهم شاهد بودیم که به نوعی بر عکس دولت های دیگر بوده است.
این تحلیلگر حوزه سیاست خارجی تشریح کرد :در هشت سال عمر دولت نهم و دهم ما شاهده آن بودیم که دولت به نوعی از نزدیکی به ایالات متحده آمریکا دوری کرده و توجه ویژه‌ای به چین روسیه و آمریکای لاتین داشته است اما متاسفانه این اقدامات نیز به طور جامع ادامه دار نبوده و در این سال ها این موضوع تنها در قالب یک امر موضوعی و مقطعی انجام می شد.
4 ضعف اساسی در سیاست خارجی ایران
خوش چشم در ادامه به 4 ضعف اساسی جمهوری اسلامی ایران در پیشبرد سیاست خارجی خود اشاره کرد و گفت : در این ۲۰ سال سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران از چهار منظر دچار آسیب های جدی شده است. مورد نخست مرتبط با ویژگی «جامع بودن» سیاست خارجی است که متاسفانه در این سالها سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به طور کلی از یک سلسله مباحث جامع تبعیت نکرده و تنها به مباحث موضوعی و مقطعی پرداخت است ، دولت سیزدهم باید در سیاست خارجی کشور یک افق دید و چشم انداز طول طولانی مدتی را مد نظر داشته باشیم.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: دومین مولفه «محدود بودن» برخی از رویکرد های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. متاسفانه در سال اخیر انرژی و تمرکز زیادی برای مجاب کردن و سازش با غربی ها خرج شده و علیرغم تمام این تلاش ها طرف غربی نشانه مثبتی از خود بروز نداده اند و این حالی است که در این مدت نگاه ویژه به رقبای ایالات متحده به ویژه چین روسیه و حتی آمریکای لاتین نشده است.
وی یاد آور شد : شایان ذکر است که در این مدت حتی توجهی به دیگر بخش های مهم اتحادیه اروپایی نشده و بسیاری از سیاستمداران عمده توجه خود در اروپا را به سه کشور انگلیس ،فرانسه و آلمان معطوف کرده بودند و این در حالی است که کشورهایی مانند اسپانیا و ایتالیا در قالب اتحادیه اروپایی از پتانسیل بالایی برای تقویت روابط سیاسی و اقتصادی برخوردار هستند
خوش چشم ادامه داد : سومین نکته «کنشگری» سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است که در این مدت بسیار منفعلانه عمل کرده است. ما در این سالها تنها بخش سیاسی ، وزارت خارجه فعال بوده و در نتیجه سیاست خارجی کشورمان بیشتر شاهد دیپلماسی سیاسی بوده تا اقتصادی. و این در حالی است که دیپلماسی باید مباحث مهمی مانند حمل و نقل ،اقتصاد ،گردشگری و دیگر موارد را شامل شود.
این تحلیلگر حوزه بین الملل اضافه کرد : در راستا چنین رویکردی وزارت امور خارجه به عنوان یکی از مجریان اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و به عنوان دستگاه دیپلماسی کشور در زمینه های مذکور اقدامات شایسته انجام نداده است.
وی همچنین خاطر نشان کرد : مولفه چهارمی که وجود دارد این است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران متاسفانه در این سالها به طور هدفمند و در قالب یک برنامه جامع دنبال نشده و باید متذکر شد که آسیب اول و چهارم رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند چرا که نبود یک برنامه جامع و هدف مشخص در یک موضوع می‌تواند در سیاست خارجی سردرگمی هایی را به ارمغان آورد.
این کارشناس مسائل بین المللی تاکید کرد: اکنون با روی کار آمدن دولت سیزدهم توقع می‌رود که همه دستگاه‌های اجرایی و مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، با یکدیگر همکاری جامع داشته باشند و حالا انتظار می‌رود که دولت سیزدهم تحت رهبری آیت الله رئیسی بتواند ۴ ضعف مذکور را برطرف سازد.
تعادل در سیاست خارجی ، حرکت از غرب گرایی محض به سمت نگاه به شرق
خوش چشم در ادامه به موضوع توجه به کشور های غیر غربی اشاره کرد و گفت :به تناسب نوع عملکرد هایی که ایران در دولت های گذشته در حوزه سیاست خارجی داشته اند اکنون به نظر می رسد که دولت سیزدهم می تواند سیاست نگاه به شرق را به طور جدی تری دنبال کند.
این کارشناس مسائل بین الملل تاکید کرد: یقیناً با توجه به جایگاه مهم جمهوری اسلامی ایران در منطقه چنین فضای رقابتی و نقش سازنده جمهوری اسلامی ایران ، غربی ها مجاب خواهند شد که در رفتار خود با جمهوری اسلامی ایران کمی تغییر تحول ایجاد کنند چرا که با نزدیکی ایران به سمت روسیه و چین ، طرف های غربی به این نتیجه خواهند رسید رفتار معقول تری را نسبت به ایران داشته باشند.