بعد از حادثه 11 سپتامبر در سال 2001 امریکا رسما جنگ با افغانستان را شروع کرد که طولاترین ترین جنگ آمریکا را رقم زد. طی این جنگ 4 رئیس جمهور در کاخ سفید عوض شد و ده ها هزار کشته بهمراه داشت. جنگی که برنده ای نداشت و فقط هزینه های هنگفت علاوه بر کشته شدن نیروهای نظامی امریکایی، نظامیان و غیرنظامیان افغان، امدادگران و خبرنگاران برجای گذاشت و در نهایت با خروج سراسیمه آمریکا به پایان رسید.
اما افغانها بیشترین هزینه را پرداخت کردند و در حدود 50000 غیر نظامی و 66000 سرباز کشته داده اند. 2.7 میلیون نفر از کشور فرار کردند که این آمار فقط از کسانی است که تحت حمایت بین المللی قرار گرفته اند و شامل مهاجران غیرقانونی و مهاجرین اقتصادی که درخواست کمک نکرده اند نمیشود. 4 میلیون نفر داخل این کشور آواره شدند.
میشل باچلت، کمیسر عالی حقوق بشتر سازمان ملل متحد، افغانستان را یکی از مرگبارترین نقاط جهان برای غیر نظامیان معرفی کرده است که پس از شروع دوباره خشونت و کشتار در اواخر سال 2020 و 2021 امار کشتار غیر نظامیان افزایش چشمگیری داشته است.
بنا بر آمار رسمی 2444 سرباز امریکایی کشته شدند و هزینه های هنگفت 815.7 میلیارد دلاری امریکا در این جنگ و پرداخت سود 530 میلیارد دلاری به بانک ها به دلیل استقراض جهت هزینه های جنگ، تهیه مهمات و سلاح، تانک و خودروهای جنگی، ناوهای هواپیمابر پشتبانی کننده و مراقبتهای پزشکی، بسیار به آمریکا خسارت وارد کرده است که در کل واشنگتن بیش از 2 تریلیون دلار برای این جنگ هزینه کرد. این رقم متعلق به امریکا و 30 کشور دنیا میباشد .اما این هزینه ها تمام نشده است و هزینه های پسا جنگ از قبیل مخارج جنگی وزارت خارجه، مراقبت از مجروحان تا سال های دور، هزینه های وزارت امنیت داخلی و پرداخت سود ناشی از استقراض برای این جنگ هم بر دوش امریکا و مالیات دهندگان آن خواهد بود.
براورد هزینه های این جنگ برای متحدان اروپایی ایالت متحده بسیار دشوار است. مثلا با توجه به امار گزارش شده از انگلستان، از سال 2001 تا 2014 آنها رقمی معادل با 21 میلیارد پوند هزینه کرده اند.
شکست آمریکا در تحقق وعده افغانستان باثبات و دموکراتیک، این کشور را با خروج نیروهای آمریکایی در بلاتکلیفی قرار داد و به قول مایکل کالن، کارشناس اقتصاد افغانستان در دانشگاه اقتصاد لندن، بعد از مدتی خلاء قدرت در افغانستان ایجاد میشود و تاوان خرابی های افغانستان برای افغانستان باقی میماند. طبق آمار اخیر سازمان ملل متحد، در هفت ماهه اول سال حدود نیم میلیون افغان به اجبار آواره شده اند که نیمی از این جمعیت کودک هستند.
حالا با سقوط کابل و به قدرت رسیدن طالبان بحث مهاجرت افغان ها دوباره داغ شده است و مهاجران به این سو و آن سو روانه شده اند. شایان ذکر است که اکثر این پناهجویان به ایران و پاکستان امده اند که با توجه به امار سازمان ملل، 1.4 میلیون به پاکستان و 780 هزار نفر از آنان به ایران آمده اند.
بعد از 20 سال جنگ و اشغالگری، مردم آمریکا و افغانستان با یک سوال ساده اما مهم روبرو هستند؛ هزینه و دستاورد این جنگ چه بود؟