نقش برجسته شهید سلیمانی در معادلات منطقه

 در سومین سالگرد شهادت سردار دل‌ها حاج قاسم سلیمانی شایسته است به بازخوانی دستاورد‌های این شهید بزرگوار در سطح منطقه و نقش برجسته‌ای که در تغییر معادلات ژئوپلیتیک غرب آسیا داشت بپردازیم.  

در میان کشور‌های منطقه، پرونده عراق به عنوان همسایه مهم ایران از پیچیدگی خاصی برخوردار بوده و هست. در واقع، عراق یکی از عرصه‌های هماوردخواهی میان ایران و آمریکا بود، چه در دوره‌ای که صدام با چراغ سبز بیگانگان جنگ هشت ساله را علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی برافروخت و چه مرحله‌ای که عراق تبدیل به جولانگاه اشغالگران غربی شد و چه زمانی که گروه تکفیری داعش امنیت این کشور و منطقه را متزلزل کرد. به همین دلیل سردار شهید سلیمانی بیشترین وقت سازمانی خود را صرف این پرونده نموده و جزئیات تحولات این کشور را با جدیت و از نزدیک پیگیری می‌کرد.

در این معرکه طولانی، به رغم فشار‌های فزاینده دشمنان، سرانجام پیروز این معرکه، گفتمان انقلاب اسلامی و مقاومت بود و آمریکایی‌ها در این عرصه شکست سختی را با هزینه‌های فراوان متحمل شدند. عقب‌نشینی سال ۱۳۹۱ و ۱۴۰۰ از عراق، نمونه‌ای از ناکامی آمریکا در سرزمین رافدین محسوب می‌شود. اگر عقب‌نشینی مفتضحانه آمریکا از افغانستان را هم به کارنامه منطقه‌ای کاخ سفید بیفزاییم، خواهیم دید که معادله توازن قدرت و نفوذ منطقه‌ای، آشکارا به نفع مقاومت با پرچمداری سردار سلیمانی و به ضرر اشغالگران بیگانه رقم خورده است.  

اما دستاورد‌های ایران در عراق محدود به قطع نفوذ آمریکا نبود. شاید مهمترین دستاورد در عراق در مرحله پس از جنگ ۱۳۸۲، تبدیل معادله سیاسی این کشور از حاکمیت «اقلیت سنی» به حاکمیت «اکثریت شیعی» بود. به عبارتی دولت نوین در عراق از متحدان و نزدیکان ایران شکل گرفت.

با سپرده شدن پرونده عراق به سردار سلیمانی از سوی مقام معظم رهبری در مقطع پس از حضور آمریکا، این روند به رغم چالش‌های فراوان طی شد و آخرین ثمره آن ظهور دولت شیعی محمد السودانی در مهر ماه سال جاری بود که با محور مقاومت و جمهوری اسلامی همسویی کامل دارد.

در واقع حضور و تلاش‌های سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در عراق برای تثبیت این معادله نقش کلیدی داشت، کما این که تلاش‌های سردار شهید در مقابله با داعش در این کشور و اقدامات راهبردی مانند تشکیل سازمان حشد الشعبی به سرنگونی خلافت این گروه در شهر موصل در پاییز سال ۱۳۹۶ انجامید.

از دیگر دستاورد‌های شهید سلیمانی تثبیت اتحاد راهبردی بین تهران و دمشق بود که از آثار مهم آن می‌توان به ایفای نقش سرپل مقاومت توسط سوریه اشاره کرد؛ سرپلی که ارتباط ایران را با گروه‌های مقاومت در لبنان و فلسطین هموار نموده و در ادامه، دور جدیدی از تقابل نیابتی با رژیم غاصب شکل گرفت.   

عقب‌نشینی مفتضحانه اسرائیل از جنوب لبنان در سال ۱۳۷۹، جنگ ۳۳ روزه، انتفاضه مردم فلسطین، جنگ‌های ۲۲ روزه، ۸ روزه، ۵۰ روزه و بالاخره عملیات «شمشیر بیت المقدس» در سال گذشته از سوی مقاومت فلسطین علیه رژیم متجاوز صهیونیستی، از جمله دستاورد‌هایی بود که با تلاش و نقش برجسته سردار شهید سلیمانی، ارتش اسطوره‌ای اسرائیل را دچار خواری و شکست‌های سختی نمود.

از دیگر مصادیق اتحاد ایران و سوریه، کمک‌های شایان و تعیین‌کننده ایران به این کشور در برابر موج سهمگین تروریسم بود که در سال ۱۳۹۱ سوریه را در برگرفت و تا مرز فروپاشی نظام بشار اسد پیش رفت. 

در این نبرد نیز نقش شهید سلیمانی، یک نقش برجسته و بی‌بدیل بود. وی با نگاه راهبردی و نبوغ و توانمندی خاصی که داشت موفق شد با درخواست دولت سوریه، گروه‌های مقاومت را از کشور‌های مختلف سازماندهی کرده و جبهه تروریسم و در راس آن گروه تکفیری ـ تروریستی داعش را شکست دهد و در عین حال یک ظرفیت شگرف انسانی و سازمانی در سوریه و منطقه پدید آورد که تبدیل به کابوسی برای آمریکا و اسرائیل شده است.

اذعان مقامات عالی سوریه در اوج بحران به نقش کلیدی سردار سلیمانی در حفظ حاکمیت و تمامیت این کشور نشانگر نقش بی‌بدیل سردار دل‌ها در این نقطه راهبردی در قلب منطقه می‌باشد.

از دیگر ثمرات مدیریت و تلاش‌های شهید سلیمانی کمک به تقویت گفتمان مقاومت در یمن بود. یمن که موج بیداری اسلامی را آزموده بود، سرنوشت دیگری یافت و مطالبات مشروع مردم این کشور با دخالت نظامی عربستان سعودی و متحدانش در طلیعه سال ۱۳۹۴ مواجه شد. با این حال جنگ خانمان‌سوز سعودی علیه یمن، موجب ظهور و تقویت جریان مقاومت در این کشور با محوریت جنبش انصارالله شد که در شرایط کنونی تبدیل به یک بازیگر موثر در معادلات سیاسی و نظامی این کشور شده و عرصه یمن را تبدیل به باتلاقی برای ائتلاف سعودی نموده است.  

نکته قابل توجه، همسویی کامل انصارالله با رویکرد انقلاب اسلامی و برجستگی مولفه‌هایی مانند ضدیت با استکبار و صهیونیستم در میان رهبران و عناصر این جنبش می‌باشد. به همین دلیل است که به اذعان محافل غربی و صهیونیستی، «انصارالله یمن» نسخه جدیدی از «حزب الله لبنان» است.

در پایان ذکر خاطره‌ای از سردار شهید سلیمانی به عنوان بازوی قدرتمند پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی در منطقه  خالی از لطف نیست. در مقطع پیش از شهادت از ایشان می‌پرسند: پروژه بعدی شما در منطقه چیست؟ شهید بزرگوار با اعتماد به نفس همیشگی پاسخ می‌دهد تنها ماموریت ما تثبیت مواضع فعلی است. این پاسخ هوشمندانه حاکی از آن است که طی سال‌های گذشته، معادلات منطقه کاملا به نفع جمهوری اسلامی و محور مقاومت تغییریافته و وظیفه ما به عنوان رهپویان مکتب شهید سلیمانی، حفظ و تداوم این معادله است.

۱۴۰۱/۱۰/۱۱