در میان گزارش ها و تحلیل هایی که در قبال برگزیت (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) منتشر شده، تحلیل روزنامه واشنگتن پست از ابعاد مختلفی قابل تامل است. واشنگتن پست به بررسی کشورهایی پرداخته است که پس از انگلیس گزینه های بعدی خروج از اتحادیه اروپا هستند. واقعیت امر این است که این تحلیل یادآور تحلیل معروف و مبنایی "آغاز دومینوی خروج کشورهای عضو اتحادیه اروپا" است که تاکنون بارها شاهد ارائه آن از سوی صاحب نظران مسائل اروپا بوده ایم.
بسیاری از تحلیلگران پیش بینی کرده بودند که در صورت رأی مثبت شهروندان بریتانیایی به خروج از اروپا، سریال خروج دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا از این مجموعه آغاز خواهد شد. وقوع انواع بحران های امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فکری سبب شده است تا میل کلی شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا مبنی بر ماندن و بقا در این مجموعه کاهش یابد.
موضوعی که در جریان همه پرسی انگلیس شاهد آن بودیم، صرفا رای مردم یک کشور نسبت به خروج انگلیس نبود، بلکه نقطه آشکارساز و آغازین دومینویی بود که از اکنون تا مدتی نامعلوم شاهد آن خواهیم بود. با توجه به این موارد، به بررسی کلی کشورهایی می پردازیم که استعداد بیشتری در خصوص خروج از اروپا دارند:
سوئد؛ کشوری که یورو را نمی پذیرد
بر اساس آنچه روزنامه واشنگتن پست می نویسد، سوئد یکی از گزینه های خروج از اتحادیه اروپا محسوب می شود، زیرا وقوع بحران های مهاجرتی در این کشور منجر به افزایش نارضایتی عمومی نسبت به اروپای واحد شده است. سوئد طی دو سال اخیر یعنی سالهای 2015 و 2016 میلادی پذیرای ده ها هزار مهاجر بوده است. رشد آرای حزب دموکراتیک سوئد که حزبی راستگرا و افراطی و ضد اروپا محسوب می شود، نشان دهنده اقبال دوباره تعداد زیادی از شهروندان سوئدی مبنی بر ملی گرایی و بازگشت به آن است. از همه مهم تر اینکه شهروندان سوئدی در دو همه پرسی مهم که در طول دهه های اخیر برگزار شده است، حاضر نشده اند به واحد پول یورو بپیوندند. از این رو آنان سابقه حرکت برخلاف جهت اراده سیاستمداران اروپایی را دارند. بدیهی است که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا نیز می تواند بر روی تصمیم شهروندان سوئدی در خصوص خروج از اروپا تاثیرگذار باشد.
یونان؛ نماد بحران اقتصادی در اروپا
بدون شک کشور دیگری که استعداد زیادی برای خروج از اروپای واحد دارد، یونان است. یونان همچنان نماد و نشان اصلی بحران اقتصادی در اروپای واحد محسوب می شود. شهروندان یونانی از سال 2007 میلادی یعنی از زمان وقوع بحران اقتصادی تا کنون شاهد وضعیت نابسامان سیاسی و اقتصادی در کشور خود هستند. سران اروپایی نیز در موارد و گلوگاههای مختلف زمانی با زبانی تهدید آمیز یونان را نسبت به خروج از اتحادیه اروپا تهدید کرده اند. با این حال در انتخابات سراسری سال 2015 میلادی و برای دو دفعه متوالی، حزب ضد ریاضتی سیریزا توانست بر رقبای انتخاباتی خود غلبه کند و در راس معادلات سیاسی آتن قرار گیرد. انتخاب سیریزا ( به عنوان حزبی که نماد مخالفت با منطقه یورو است) معنا و مفهوم زیادی دارد. این مسئله نشان می دهد که شهروندان یونانی حاضر به پذیرش هزینه های تحمیل شده از سوی اتحادیه اروپا و سران یورو به این کشور نیستند. همین مسئله زمینه ساز خروج یونان از اتحادیه اروپاست.
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا منجر به افزایش تمایل یونانی ها مبنی بر خروج از اروپای واحد خواهد شد. این تمایل ذاتی و بالقوه در حال تبدیل شده به تمایلی بالفعل در میان شهروندان یونانی است. بحران بدهی های اقتصادی در یونان نه تنها حل و فصل نشده، بلکه به عنوان یک بحران اقتصادی مهم به قوت خود باقی مانده است. همین بحران می تواند بهانه ای برای خروج یونان از اروپای واحد باشد.
دانمارک؛ کشوری تاثیرپذیر از انگلیس
یکی دیگر از کشورهای شمال اروپا که امکان خروج آن از اتحادیه اروپا و تاثیر پذدیری آن از برگزیت منتفی نیست، کشور دانمارک است. دانمارک کشوری است که در سال گذشته میلادی و در جریان همه پرسی پیوستن این کشور به ساختار قضایی اروپا، شاهد رای منفی شهروندان بود. این رای منفی از سوی بسیاری از منابع خبری و تحلیلی در اروپا غیر منتظره اعلام شد، اما واقعیت امر این است که شهروندان دانمارکی نیز به مانند سوئدی ها رویکرد مثبتی نسبت به نهادگرایی موجود در اروپای واحد ندارند. عدم همراهی دانمارک با ساختار و سیستم قضایی و حقوقی اروپا نشان دهنده استقبال شهروندان این کشور از اروپای واحد است. دانمارک دسامبر سال گذشته همه پرسی را برگزار کرد، البته با تاثیری بسیار محدود و طی آن مردم دانمارک با اعطای قدرت و اختیارات بیشتر به اتحادیه اروپا مخالفت کردند.
در نظرسنجی موسسه "پیو" آمده است که شهروندان دانمارکی با قدرت گرفتن بیش از حد اتحادیه اروپا در معادلات سیاسی و حقوقی اروپا مخالف هستند. این نگاه مخالف می تواند مبنایی برای اتخاذ تصمیمی کلان تر و تاثیرگذار تر در خصوص خروج از اروپای واحد باشد. نباید فراموش کرد که دانمارک نیز به مانند سوئد از انگلیس و معادلات سیاسی جاری در این کشور تا حدود زیادی متاثر است. فراتر از آن، معضلات مربوط به وجود و حضور پناهجویان در اروپا، نگاه منفی شهروندان دانمارکی نسبت به اتحادیه اروپا را تشدید کرده است.
هلند؛ تلاش راستگرایان افراطی برای برگزاری همه پرسی
یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در آن گروه های راست افراطی در تلاش برای خروج از قاره سبز هستند، هلند است. گیرت ویلدرس رئیس حزب راستگرای افراطی هلند، یکی از اصلی ترین سکانداران حرکت جمعی مردم هلند در مخالفت با اروپای واحد است. این سیاستمدار وابسته به جریان راست افراطی که دیدگاهی منفی در قبال مهاجرین و مسلمانان دارد، خواستار برگزاری همه پرسی مشابهی در کشور خود است.
چنانچه روزنامه واشنگتن پست نیز تاکید کرده است، در این مسیر بسیاری از شهروندان هلندی از گیرت ویلدرس حمایت می کنند. جریان راست افراطی هلند از اکنون سعی دارد با برگزرای کمپین های مختلف سیاسی و اجتماعی، پروسه خروج این کشور از اروپای واحد را کلید بزند.
مجارستان؛ تافته ای جدا بافته در اروپا!
کشورهای عضو اتحادیه اروپا به طور کلی، مجارستان را تافته ای جدا بافته در اروپا می دانند! بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچنان مجارستان را به عنوان کشوری که عضو اروپای واحد باشد، قبول ندارند. ویکتور اوربان رئیس جمهور مجارستان در بین اکثر روسا و مقامات اروپای واحد محبوبیت ندارد. حتی ژان کلود یونکر رئیس کمیسیون اروپا از اوربان ، رئیس جمهور مجارستان به عنوان یک دیکتاتور یاد می کند و این البته سلطه گری فرهنگی کشورهای غرب اروپا را بر دیگر اعضا می رساند؛ موضوعی که سیاستمداران مجار نسبت به آن ابراز ناخرسندی کرده اند. در هر حال، اوربان که کشورش از اصلی ترین شرکای انگلیس در اروپا محسوب می شد، در جریان برگزاری همه پرسی خواستار بقای انگلیس در اروپای واحد شد، اما رای منفی شهروندان انگلیسی شوک سختی را به اوربان و دیگر مقامات مجارستانی وارد کرده است.
منابع خبری اعلام کرده اند که رئیس جمهور مجارستان هم اکنون در صدد برنامه ریزی یک همه پرسی در این کشور است که دقیقا به مانند همه پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، همبستگی در اروپای واحد را هدف قرار می دهد.
فرانسه؛ نماد بحران امنیت در اروپا
فرانسه طی سال های اخیر به نماد بحران امنیت در اروپا تبدیل شده است. بی دلیل نیست که 61 درصداز شهروندان فرانسوی دید گاه مثبت و امیدوار کننده ای نسبت به اروپای واحد ندارند! آنان این نگاه منفی خود را در نظرسنجی ها و تحقیقات صورت گرفته در فرانسه نشان می دهند. طی ماه های اخیر و در پی وقوع معضلات ناشی از اصلاح قانون کار، بحران اقتصادی نیز به بحران امنیت در این کشور افزوده شده است. همین مسئله، دید منفی شهروندان فرانسوی نسبت به دولت این کشور و سیاست های اروپاگرایانه آن را افزایش داده است. به عبارت بهتر، بخشی از شهروندان فرانسه ریشه معضلات جاری امنیتی و اقتصادی در این کشور را عضویت در اتحادیه اروپا می دانند. از این رو فرانسه نیز استعداد خروج از اتحادیه اروپا دارد.
علاوه بر کشورهایی که روزنامه واشنگتن پست به آنها اشاره کرده است، کشورهایی مانند ایتالیا، اسپانیا، پرتقال و قبرس نیز در معرض خروج از اتحادیه اروپا قرار دارند. همان گونه که اشاره شد، وقوع انواع بحران های اقتصادی و امنیتی در کشورهای مختلف اروپایی، روند مخالفت با اروپای واحد را در نزد شهروندان کشورهای مختلف اروپایی پررنگ کرده است.
سخن پایانی
رشد تمایلات خروج از اروپای واحد، علاوه بر این که نشانه ای از گسست سیاسی در اتحادیه اروپاست، وجود مشکلات و معضلات اقتصادی و فرهنگی اروپا را نیز بازگو می کند. دست کم این نشانه بارز است که شهروندان کنونی اتحادیه اروپا دغدغه های اقتصادی خود را بر آرزوهای مرکل و اولاند، مقامات آلمان و فرانسه، ترجیح می دهند و نمی خواهند با جیب خالی در عرصه بین الملل ابراز قدرت کنند./