باتوجه به آمار و اطلاعات ذیل، بیشتر باید مراقب کدام عامل باشیم؟ رانندگی و فرهنگ ترافیکی خودمان و دیگران؟ نوع تغذیه و فست فود‌هایی که می‌خوریم؟ آلودگی هوا و نقش خودمان در آن؟ دخانیات، مشروبات الکلی و یا مواد مخدر که می‌گویند به‌طور میانگین در کمتر از ۵ دقیقه در هرکجای کشور (البته به‌شکل غیرقانونی) قابل ابتیاع است؟
نمی‌خواهم هموطنان عزیز را نگران کنم، اما بر پایه داده‌های مرگ و میر پایگاه اطلاعات جمعیت کشور در سال ۱۳۹۶ در ایران مرگ ناشی از بیماری‌های واگیردار کمتر از ۲۰ درصد بوده است و ایرانیان بیش از هر چیز دیگر به دلیل بیماری‌های قلبی و عروقی از دنیا رفته‌اند.
رتبه بعدی به سرطان‌ها و تومور‌ها و پس از آن بیماری‌های دستگاه تنفسی اختصاص دارد. رتبه‌های بعدی کشندگی اختصاص دارد به حوادث غیرعمدی (نظیر سوانح رانندگی) و بیماری‌های عفونی و انگلی.
به نقل از خبرگزاری مشرق؛ ملک‌زاده، معاون وقت تحقیقات وزیر بهداشت گفت، قبل از سال ۲۰۱۶ سهم بیماری‌های واگیر در ایران نسبتاً بالا بود، اما در حال حاضر بیماری‌های غیرواگیر سهم ۸۰ درصدی، بیماری‌های واگیر سهم بیش از ۱۰ درصدی و تصادفات جاده‌ای سهم کمتر از ۱۰ درصد دارد.
ملک‌زاده در ادامه تشریح علل مرگ و میر ایرانی‌ها و پس از اشاره به علل کلی، به ۱۰ علت مهم مرگ و میر در کشور پرداخت: براساس مطالعه جهانی بار بیماری ها، ۱۰ علت مهم مرگ و میر در ایران طی سال ۲۰۱۶ شامل بیماری ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، تصادفات جاده‌ای، پرفشاری خون، آلزایمر، دیابت، بیماری مزمن انسدادی ریوی، بیماری مزمن کلیوی، سایر بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان معده بوده‌اند.
فقط در سال ۱۳۹۰ حدود ۳۶۷۲ نفر بر اثر سوءمصرف مواد مخدر و عوارض ناشی از آن در کشور جان خود را از دست داده‌اند که این میزان احتمالاً طی چند سال گذشته با افزایش میزان استفاده از مواد مخدر صنعتی افزایش داشته است.
همچنین برابر آمار موجود تخمین زده میشود سالانه ۱۱ هزار نفر در ایران به دلیل مصرف دخانیات از بین می‌روند، در سال ۱۳۹۷ صد‌ها نفر ایرانی در اثر مصرف مشروبات تقلبی و دست ساز در کشور جان خود را از دست داده اند، که حدود ۱۰ درصد آن‌ها به علت مستی در تصادفات جاده‌ای از بین رفته‌اند.
براساس برخی آمارها، سالانه حدود ۸۰۰ هزار تصادف رانندگی در کشور رخ می‌دهد که منجر به کشته شدن روزانه ۴۳ نفر یعنی حدود ۱۸ هزار نفر در سال میشود. این رقم برای هر ۷۱ دقیقه یک نفر است و در واقع حوادث رانندگی در کشور ما پس از آلودگی هوا بیشترین قربانی را دارد.
با این‌حال در بسیاری از موارد آمار مرگ و میر غیرطبیعی با اقدامات پیشگیرانه‌ای که طی ۴۰ سال گذشته صورت گرفته است به سرعت در حال کاهش است و به همین دلیل نرخ امید به زندگی در ایران از ۷۱.۱ سال در زنان و ۶۵.۲ سا ل در مردان طی سال ۱۹۹۰ به ۷۸.۴ سال در زنان و ۷۳.۸ سال در مردان طی سال ۲۰۱۶ ارتقا یافته است.
آماری که ملک‌زاده، معاون وقت تحقیقات وزیر بهداشت، از مرگ و میر در ایران طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ ارائه کرده است نشان می‌دهد که تعداد ۳۶۰ هزار مرگ (۲۱۹ هزار در مردان و ۱۴۱ هزار در زنان) در سال ۲۰۱۶ در ایران رخ داده است که معادل ۴۴۳ مورد مرگ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر بوده است. این در حالی است که در سال ۱۹۹۰، ۳۴۰ هزار مرگ رخ داده که معادل ۶۰۶ در هر ۱۰۰ هزار نفر بوده و روندی کاملاً طبیعی را طی کرده است.
وی همچنین یادآور شد: نگاهی به نرخ استاندارد شده سنی مرگ و میر در ایران نشان می‌دهد که این نرخ در سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۶ به عللی همچون افزایش بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی و دسترسی بیشتر به خدمات سلامت، کاهش مرگ و میر کودکان و مادران کاهش مرگ و میر بر اثر تصادفات جاده‌ای شیب نزولی داشته و ۲۷ درصد کاهش یافته است.
نکته قابل تأمل دیگر این‌که اگرچه بیماری کرونا با سهولت بیشتری منتقل میشود، اما راحتتر از آنفولانزا درمان میشود، در حالی که امکان سرایت آنفولانزا کمتر و متقابلاً احتمال مداوای آن نیز کمتر است، به همین دلیل تعداد مرگ و میر ناشی از آنفولانزا در جهان، بسیار بیشتر از کرونا اعلام شده است.
حالا شما بگویید، از کدامیک از این عوامل باید بیشتر ترسید و اقدامات پیشگیرانه در کدامیک ضروری‌تر است؟ تغییر و بهبود سبک زندگی و توجه به ورزش و نوع تغذیه و مراقبت‌های اجتماعی، یا ویروسی مانند کرونا که تعداد کشته‌های در مقایسه با سایر عوامل ناچیز است.