مقام معظم رهبری سال 99 را سال جهش تولید نامیدند. نامی که در ادامه سیاست های اقتصاد مقاومتی و شعار رونق تولید در سال 98 است. برای تحقق این شعار باید با همکاری فعالان اقتصادی و همراهی دولت و مسئولان سالی پر رونق برای اقتصاد ایران رقم بخورد. هر چند آغاز سال 99 با شیوع همه گیر ویروس کرونا و تعطیلی بخش های مختلف اقتصاد شرایط خاصی در حوزه اقتصادی کشور ایجاد کرده است اما امید است با عبور از این بحران و برنامه ریزی و ایجاد تمهیدات لازم گام های موثری در مسیر جهش تولید و رونق اقتصادی برداشته شود. اگرچه برخی از فعالان و کارشناسان حوزه اقتصاد در سال گذشته از وضعیت تولید در کشور رضایت نداشته و معتقدند در این مسیر آنچنان که باید و شاید موفقیت های مورد نظر حاصل نشده است.
مهدی پورقاضی، عضو سابق هیئت نمایندگان اتاق تهران در گفتگو با بصیرت در این باره می گوید: سال گذشته اگرچه رونق تولید نام داشت اما آنچه در عمل اتفاق افتاد متاسفانه رونق تولید به آن معنی که کشور به آن نیاز داشت نبود. لذا در کنار نامگذاری سالها از سوی رهبر انقلاب باید مجموعه دولت و کشور برای تحقق شعار سال وارد مرحله اجرا و عمل شوند. از این رو اگر میخواهیم شعار جهش تولید در سال ۹۹ محقق شود باید زیرساختهای تحقق این جهش را فراهم کنیم در غیر این صورت موفق نخواهیم بود.
پور قاضی با بیان اینکه اصولا وقتی جهش تولید مطرح می شود که ما قبلا یک حرکت رو به جلو و افزایش تولید داشته و حالا بخواهیم به این حرکت شتاب دهیم، می افزاید: به نظرم ما هنوز در مرحله اول قرار دادیم یعنی رشد طبیعی تولید در سال های گذشته رشدهای مناسبی نبوده است بنابراین برای تحقق جهش تولید باید در گام اول به دنبال رشدهای اقتصادی مثبت باشیم.
دیپلماسی اقتصادی پیش نیاز جهش تولید
این فعال اقتصادی عنوان می کند: برای اینکه ما به جهش تولید و قبل از آن رشد تولید برسیم نیاز به پیش نیاز هایی داریم و آن پیش نیاز ها اگر انجام نشود به مرحله رشد و رونق تولید هم نخواهیم رسید. یکی از این پیش نیازها، ارتباط اقتصادی با کشورهای دنیاست یعنی ما باید بتوانیم با کشورهای دنیا ارتباط درستی برقرار کرده و کالا و تکنولوژی وارد و از طرفی صادر کنیم. اگر نتوانیم با کشورهای دنیا رابطه اقتصادی درستی برقرار کنیم نمی توان به رشد تولید رسید. واقعیت این است که ارتباط اقتصادی ما حتی با کشورهای همسایه که به لحاظ سیاسی ارتباط خوب و عمیقی با آنها داریم نیز کم است و عمده مراودات اقتصادی ما با چین، عراق و افغانستان و چند کشور دیگر است. این نشان می دهد ما در روابط بین الملل اقتصادی یا همان دیپلماسی اقتصادی خوب عمل نکرده ایم. از این منظر بدون داشتن یک رابطه بین المللی یا تنوع شرکای اقتصادی نمی توان انتظار ایجاد رشد تولید را داشت.
تک نرخی شدن نرخ ارز و عدالت در پرداخت مالیات
پورقاضی در ادامه این گفت وگو اظهار داشت: در وهله بعدی برای افزایش تولید باید ارز تک نرخی شود و مالیات برای همه سازمان های اقتصادی، ستادها و نهادها و ... یکسان باشد چرا که در غیر این صورت نمی توان انتظار رشد و رونق تولید را داشت چون در چنین شرایطی فشار فقط روی تولید و قسمت های شناسنامه دار وارد می شود و این موضوع سبب خواهد شد سرمایه از بخش های تولیدی و شناسنامه دار خارج و در بخش هایی مانند واسطه گری و دلالی که بدون نیاز به پرداخت مالیات به سوددهی می رسند، صرف شود.
این فعال اقتصادی می افزاید: بجز نرخ ارز، دیپلماسی اقتصادی و عدالت در پرداخت مالیات اصولا ایجاد جذابیت برای سرمایه گذار نیازمند قابل پیش بینی بودن اقتصاد در کشور است. اما متاسفانه این موضوع در سال های اخیر به دلیل نداشتن ثبات اقتصادی و ایجاد شکاف بین دولت و مردم و بی اعتمادی مردم نسبت به دولت کار را سخت تر کرده و باعث شده سرمایه های موجود در کشور وارد حوزه تولید نشوند. در این شرایط نیاز است تا اعتماد میان دولت -مردم اصلاح و تقویت شود.
نقش تولید در اعتبار بخشی به پول ملی
علی فاضلی، عضو هیات رئیسه اتاق اصناف ایران نیز با بیان اینکه اساس استقلال یک کشور بستگی به تولید آن کشور و درآمد تولید ناخالص ملی آن دارد، به بصیرت می گوید: حدود ۱۰ سالی می شود که رهبری اکثریت شعارهای سال را در حوزه های مختلف اقتصادی از حوزه مدیریت مصرف تا توزیع و حمایت از تولید و کسب و کار مطرح می کنند. سال قبل سال رونق تولید بود هر چند علی رغم مشکلات موجود ما توانسته ایم در حوزه هایی تولید را رونق ببخشیم اما متاسفانه آنطور که باید و شاید شاهد حمایت های همه جانبه در حوزه تولید نبودیم.
وی ادامه می دهد: ایران در سه دهه گذشته رشد جمعیتی بالایی داشته و فارغ التحصیلان حوزه های مختلف علمی و دانشگاهیش رشد فوق العاده ای نسبت به سایر کشورها داشته اند. لذا باید در حوزه کسب و کار و اشتغال هم فکری می شد چرا که این فارغ التحصیلان جذب بازار کار خواهند شد لذا یکی از شعارهایی که باید حتما محقق شود ایجاد تحول در حوزه تولید است چرا که این حوزه می تواند کمک شایانی به اشتغال کشور داشته و از این طریق موجب اعتبار بخشیدن به ارزش پول ملی شود.
فاضلی تصریح کرد: مقام معظم رهبری امسال را سال جهش تولید نامیدند یعنی باید آنچه ما پیش از این در تولید سرمایه گذاری کردیم جهش، پیشرفت و اثر آن در توسعه صادرات کشور را ببینیم. در این میان مباحثی چون برند سازی و ایجاد شرکت های دانش بنیان می تواند به جهش تولید کمک کند.
وی با بیان اینکه اقتصاد یکی از نقاطی است که دشمن روی آن دست گذاشته، ادامه می دهد: باید این حوزه را از آسیب پذیری دور نگه داشت و برای این مهم لازم است باور کنیم که این تنها یک شعار نیست بلکه یک واقعیت است؛ ما در حوزه های مختلف خوب رشد کرده و به توسعه دست یافته ایم اما در حوزه اقتصاد نسبت به سایر حوزه ها متاسفانه پیشرفت چندانی نداشته ایم و بایستی این حوزه را از تیررس دشمن دور نگه داریم.
اقتصاد غیر دولتی راه حل جهش تولید
فاضلی معتقد است: قاعدتا با نظام بخشیدن به تولید می توان به این هدف یعنی توسعه اقتصادی با یک استراتژی مشخص و معین تر در حوزه تولید تا توزیع به خصوص در حوزه نظام تولید تا مصرف دست یافت؛ روی این مباحث نیز باید هم دانشگاه ها و هم اتاق های اقتصادی کار کنند تا در مسیر تحقق شعار سال قرار بگیریم. وی در پاسخ به این سوال که کجای کار اشکال دارد که نتوانستیم هنوز به این اهداف دست پیدا کنیم؟ می گوید: بنده به عنوان یک فعال اقتصادی که بیش از نیم قرن در این حوزه فعالیت دارم باید بگویم متاسفانه ما از داشتن قوانینی که در حوزه حمایت از تولید و نظام اقتصادی بخش غیر دولتی کارایی داشته باشد محرومیم. دولتمردان ما هنوز به این باور نرسیده اند که به جای اینکه اقتصاد را درون دستگاه های اجرایی نهادینه کنند باید به مردم واگذار کنند.
به گفته وی در هر حال اگر بتوانیم قوانین کار و اعتماد به بخش اقتصاد غیر دولتی را نهادینه کنیم این بخش می تواند عصای دست کشور باشد. به طوری که یقینا در مقاطع و مراحل مختلف هم می توان به جهش تولید دست پیدا کرد و هم در مسیر نظام مند کردن حوزه های دیگر اقتصاد گام برداشت.
نوآوری اساس دست یافتن به جهش تولید
برخلاف فاضلی و پور قاضی، محمدحسین روشنک، رئیس کانون کارآفرینان و رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفتگو با بصیرت معتقد است: ما در همان سال رونق تولید هم موفقیت های بسیاری داشتیم. لازم است بحث تولید را در تمام زمینه ها بررسی کنیم نه اینکه صرفا تولید را در چند بخش خاص مانند ماشین سازی یا تولید مبتنی بر تکنولوژی و صنایع بزرگ خلاصه کنیم. ما در زمینه های بسیاری موفق بودیم ازاین رو ابتدا باید تولید تعریف شود برای مثال ما در حوزه تولید پوشاک، مصالح ساختمانی، تجهیزات پزشکی و داروسازی و .. موفقیت های بسیاری کسب کرده ایم که کشور را از واردات بی نیاز کرده است.
روشنک در ادامه به بصیرت می گوید: ما مطمئنا در سال جهش تولید نیز در بنگاه های کوچک و متوسط یا تولیدات مربوط به کشاورزی بعد از عبور از بحران کرونایی این روزها، می توانیم با برنامه ریزی و نوآوری به موفقیت برسیم. خوشبختانه امروز کشور ما در جایگاهی قرار دارد که می تواند بسیاری از نیازمندی های خود را برطرف کند. این فعال اقتصادی با طرح این پرسش که کدام کشوری می تواند با وجود تحریم های چند ساله بعد از شیوع کرونا تجهیزات لازم را به خوبی تامین کند؟ می گوید: اینکه عده ای مدام دنبال گله و اعتراض هستند جالب نیست چرا که ایران با وجود تحریم های ظالمانه باز هم روی پای خود ایستاده و این به معنای موفقیت است.
این فعال اقتصادی در خاتمه با اشاره به شیوع ویروس کرونا اظهار داشت: ما در این شرایط توانسته ایم به رغم تحریم ها هر آنچه نیاز کشور بوده است فراهم کنیم و هیچ مشکلی در تامین مواد غذایی و نیاز مردم ایجاد نشد. در حالی که در روزهای گذشته دیدیم مردم در برخی از کشورهای غربی که نه تنها تحریم نیستند بلکه ادعای توسعه یافتگی نیز دارند، برای تامین مایحتاج خود به فروشگاه ها حمله کرده و قفسه های مواد غذایی را خالی کردند. با این تفاسیر، ما یقینا در سال جهش تولید نیز تنها با یک برنامه ریزی دقیق می توانیم به آنچه مد نظر رهبر انقلاب در نامگذاری این سال است دست یابیم.