یکی از ضعیفترین رؤسای جمهور آمریکا بود و به عنوان شاهد این مدعا میتوان خروج آمریکا از برجام، شکست طرح معامله قرن، خروج از توافقنامه آب و هوایی پاریس، شکست مذاکرات با کره شمالی، اختلاف گسترده با اتحادیه اروپا و دهها مورد دیگر را نام برد
تا چند ماه پیش کمتر کارشناسی فکر میکرد احتمال دارد در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ کسی غیر از «ترامپ» کسی پیروز شود؛ زیرا در بیشتر نظرسنجیها از رقیبان احتمالی خود جلوتر بود. او سرمست از پیروزی قابل پیشبینی خود رقبای خود در حزب دموکرات را تحقیر میکرد و به هرکدام از آنها لقبی میداد؛ «جو بایدن» را خوابآلود و «سندرز» را دیوانه میخواند و به «الیزابت وارن» لقب سرخپوستی میداد.
حال ببینیم چرا ترامپ خود را پیروز انتخابات میدانست؛ اما قبل از ورود به این موضوع باید بر این نکته تأکید شود که اولویت مردم آمریکا در انتخابات ریاستجمهوری، عملکرد اقتصادی است. در حالی که ترامپ در سیاست خارجی یکی از ضعیفترین رؤسای جمهور آمریکا بود و به عنوان شاهد این مدعا میتوان خروج آمریکا از برجام، شکست طرح معامله قرن، خروج از توافقنامه آب و هوایی پاریس، شکست مذاکرات با کره شمالی، اختلاف گسترده با اتحادیه اروپا و دهها مورد دیگر را نام برد؛ اما در صحنه اقتصادی عملکرد قابل قبولی داشت، از جمله رشد مداوم اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری و افزایش شاخصهای بورس که این موارد موجب محبوبیت ترامپ در بین بخشی از مردم آمریکا شده بود.
در مقابل، دموکراتها هم حال و روز خوبی نداشتند؛ مشکل اول دموکراتها تعداد نامزدهای انتخاباتی بود که تا ۱۲ نفر هم رسید؛ مشکل بعدی این بود که هیچکدام از این نامزدها دارای برتری قاطع نسبت به دیگری نبودند و در عین حال، از نظر دیدگاهها هم حزب دموکرات دچار شکاف شده بود؛ یعنی جناح سوسیالیست حزب بعد از مدتها با دو نامزد وارد فعالیت انتخاباتی شده بود؛ این اختلاف دیدگاه موجب شده بود بین طرفداران حزب هم اختلاف نظر پیش بیاید؛ یعنی طیف جوان، طرفدار «برنی سندرز» و «الیزابت وارن» دو نامزد جناح چپ حزب شوند و سران حزب و شخصیتهای تأثیرگذار آن مانند «نانسی پلوسی»، «باراک اوباما»، «جان کری» از نامزدهای جناح لیبرال حزب و به صورت شاخص «جو بایدن» حمایت میکردند؛ این اختلاف سبب شده بود در نظرسنجیها این کاندیداها چندان با هم فاصله نداشته باشند، حتی طرح دموکراتها برای استیضاح ترامپ به منظور تضعیف موقعیت ترامپ طبق نظرسنجیها نتیجهای به دنبال نداشت.
شعارهای جناح چپ حزب دموکرات که نماینده اصلی آن برنی سندرز بود، جذابیت بسیاری داشت؛ این شعارها شامل پوشش بیمه همگانی، حمایت از مهاجران، برابری قومیتها و نژادها، بخشش بازپرداخت وامهای دانشجویی، تقویت طبقه متوسط جامعه، افزایش مالیات ثروتمندان، افزایش حداقل دستمزدها و موارد جزئی دیگری بود و این احتمال را تقویت میکرد که نامزد نهایی دموکراتها سندرز باشد. زمانی که انتخاب مقدماتی دموکرات در ایالاتها مختلف از اوایل مهر شروع شد، این نظریه تقویت شد، ولی هرچه زمان جلوتر میرفت، موقعیت سندرز تضعیف و موقعیت بایدن تقویت میشد، به گونهای که با سه شکست پیاپی سندرز در ایالتهای مختلف، وی درنهایت به این جمعبندی رسید که از انتخابات انصراف دهد.
درنهایت جو بایدن که مدت ۸ سال معاون باراک اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا بود، به عنوان نامزد نهایی حزب دموکرات انتخاب شد.
کارشناسان علل مختلفی را برای شکست سندرز بیان میکنند؛ زیرا شعارهای سندرز بسیار جذاب و معقول بود. برخی از علل شکست سندرز عبارت بود از: نبود تیم تبلیغاتی قوی و منسجم، حمایت اکثر چهرههای سرشناس حزب دموکرات از بایدن به گونهای که سناتور الیزابت وارن از جناح چپ حزب دموکرات که در انتخابات سال ۲۰۱۶ رئیس ستاد سندرز بود هم از جوبایدن حمایت کرد، وجود نگرانی در بین اعضای حزب دموکرات از اینکه اگر یک نامزد ریاستجمهوری با شعارهای سوسیالیستی وارد صحنه انتخابات شود، همان اتفاق انتخابات چند ماه گذشته در انگلیس رخ دهد که به شکست حزب کارگر به رهبری «جرمی کوربین» منجر شد و درنهایت اینکه گروهی اعتقاد داشتند اجرای شعارهای سندرز هزینهای در حدود ۳۲ هزار میلیارد دلار بر بودجه آمریکا تحمیل خواهد کرد که این کار عملیاتی نیست.
به هر حال نامزد حزب دموکرات به صورت غیر رسمی جو بایدن است؛ البته به صورت رسمی این موضوع در خرداد ماه اعلام میشود؛ ولی در دو ماه گذشته اتفاقی افتاد که به این فعالیتهای سیاسی ارتباط نداشت و آن شیوع بیماری کرونا در سرتاسر جهان بود که آمریکا هم از این موضوع مستثنی نبود. در ابتدا ترامپ موضوع را جدی نمیگرفت و از موضع انکار با این اپیدمی برخورد میکرد، ولی هرچه این بیماری در آمریکا گسترش مییافت، عکسالعمل ترامپ غیرمنطقی، غیرعقلانی و غیرعلمیتر میشد، به شکلی که صدای طرفداران خود را هم درآورد. او بعضی مواقع شیوع این بیماری را به گردن چین میانداخت، زمانی توصیههای پزشکی غیرعلمی میکرد، مانند شکستن قرنطینه، تزریق محلولهای ضدعفونی، توصیه به مصرف داروهایی که تأثیرگذاری آن بر درمان کرونا به اثبات نرسیده است، توصیه به استفاده از روسری به جای ماسک و خیلی موارد دیگر به گونهای که خیلی از اطرافیان ترامپ به او توصیه میکنند تعداد کنفرانسهای مطبوعاتی خود را کم کند و در توئیتر هم کمتر توئیت بزند، ولی او کماکان به رفتارهای خود ادامه میدهد. در کنار این مسائل، ضعف مدیریت، عدم تخصیص بهموقع بودجههای لازم به نهادهای مرتبط و تصمیمگیریهای غلط به این منجر شد که از ترامپ چهره یک مدیر ضعیف، بیتدبیر و هتاک ترسیم شود؛ این موضوع به شدت چهره ترامپ را مخدوش کرد و دیدگاه مردم آمریکا نسبت به او را تغییر داد که شاهد این وضعیت نظرسنجیهای گوناگونی است که طی هفتههای اخیر انجام گرفته است و بر اساس این نظرسنجیها موقعیت ترامپ در ایالات مختلف به شدت سقوط کرده است و این وضعیت شامل ایالتهایی که ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ پیروز آن بوده است هم میشود. در ایالتهایی که نظرسنجی انجام گرفته ترامپ از ۲ تا ۹ درصد از بایدن عقب است. حالا نگرانیها کمکم در حزب جمهوریخواه بالا گرفته و نمود آن در سخنان ترامپ هم نمایان است. یکی از دلایلی که جمهوریخواهان و ترامپ خواهان پایان فاصلهگذاری اجتماعی و شروع فعالیتهای اقتصادی هستند، این موضوع است؛ به عنوان مثال «تری هالینگوت» نماینده جمهوریخواه ایالت ایندیانا گفته است پایان فاصلهگذاری اجتماعی احتمال مرگومیر را بالا میبرد، اما پایان آن بهتر از هر گزینه دیگری است. ترامپ امیدوار است با شروع فعالیتهای اقتصادی و رونق اقتصاد آمریکا موقعیت خود را برای انتخابات آبان ماه تقویت کند؛ البته تا آبان ماه فرصت زیادی است و به طور قطع صحنه سیاست آمریکا شاهد تغییر و تحولات گوناگونی خواهد بود.