دکتر رضا ملک زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت و عضو کمیته اجرایی پژوهش بزرگ بین‌المللی«Solidarity clinical trial for COVID-19 treatments» سازمان جهانی بهداشت ضمن تشریح اقدامات وزارت بهداشت در حوزه مقابله با کرونا از زمان آغاز اپیدمی تاکنون، گفت: ایران با برخورداری از قوی‌ترین شبکه بهداشت و پیشگیری، تلاش‌های فوق العاده‌ای برای کنترل اپیدمی کرونا انجام داده که با موفقیت‌های قابل توجهی نیز همراه بوده است.
وی ادامه داد: در گام نخست، برنامه غربالگری بیماران مبتلا به کرونا را طراحی و اجرا کرد تا با مراقبت اولیه و در صورت نیاز به انجام آزمایش از مراجعه مستقیم افراد به بیمارستان‌ها پیشگیری و با آموزش و حمایت لازم، مشکلات و نگرانی مردم را برطرف کند؛چراکه در شرایط بحرانی اپیدمی ویروس کرونا، دور نگه داشتن افراد سالم از بیمارستان‌ها، کلید موفقیت در کنترل بیماری بود.
خدمات رسانی 50 هزار پزشک متخصص و فوق تخصص به بیماران کرونا در اقصی نقاط کشور
معاون تحقیقات وزیر بهداشت افزود: در شبکه درمان کشور، نزدیک به 50 هزار پزشک متخصص و فوق تخصص در اقصی نقاط کشور، از جمله 3 هزار متخصص در شهرهای محروم و در گرمای بی امان جنوب کشور، طی سخت‌ترین شرایط، به درمان بیماران مبتلا به کرونا مشغول هستند. بیش از 8 هزار تخت ICU در بیمارستان‌های تحت پوشش وزارت بهداشت، بخش عمومی و بخش خصوصی پذیرای بیماران بدحال مبتلا به کرونا بوده‌اند.
17500 خانه بهداشت در روستاها، 2800 پایگاه سلامت در شهرها، در خدمت بیماران کرونا
ملک زاده افزود: همچنین، 17500 خانه بهداشت در روستاها، 2800 پایگاه سلامت در شهرها و 5700 مرکز جامع سلامت در شهرها و روستاها همچنان به ارائه خدمات در زمینه شناسایی یا درمان مبتلایان مشغولند. 1200 مرکز درمانی سرپایی کووید 19 که مجهز به امکانات نمونه گیری برای تست تشخیصی و درمان سرپایی و آموزش بیماران هستند نیز به صورت 16 ساعته، خدمات تشخیصی و درمانی کرونا و آموزش به بیماران ارائه می‌کنند. همچنین، موثرترین داروی مورد نیاز بیماران مبتلا به کرونا ، به صورت رایگان در اختیار بیماران بستری که به آن نیاز داشته‌اند، قرار گرفته است.
ایران از فعال‌ترین همکاران تحقیقاتی پژوهش بزرگ بین‌المللی کرونای سازمان بهداشت جهانی
وی در تشریح تلاش‌های تحقیقاتی ایران برای مقابله با کرونا و دستیابی به درمان موثر این بیماری، تصریح کرد: ایران با بهره‌مندی از شبکه وسیع پژوهشی، علاوه بر تصویب 2970 پروژه تحقیقاتی مرتبط با کووید 19 و اختصاص 20 میلیارد تومان اعتبار به دانشگاه‌های علوم پزشکی برای طرح های مصوب، اعلام فراخوان حمایت از پروژه های تحقیقاتی کلان و بین رشته‌ای- دانشگاهی کووید 19 توسط موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی ایران (نیماد) با اعتبار 8 میلیارد تومان را انجام داده است.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت متذکر شد: دریافت 286 پروژه تحقیقاتی، ثبت بیش از 220 کارآزمایی بالینی در مرکز ثبت کارآزمایی بالینی ایران تا نیمه اول خرداد ماه، طراحی سامانه ثبت بیماران مبتلا به کووید 19 به منظور پیگیری طولانی مدت وضعیت سلامت مبتلایان و طراحی مطالعات پژوهشی ملی و بین‌المللی در زمینه این بیماری در آینده، صورت گرفته است؛ همچنین با پیوستن به مطالعه کارآزمایی بزرگ بالینی سازمان بهداشت جهانی (Solidarity clinical trial for COVID-19 treatments ) با مشارکت 29 بیمارستان وابسته به 16 دانشگاه علوم پزشکی، بیشترین بیماران مبتلا را وارد این مطالعه کرده و از این نظر نسبت به بسیاری از مراکز پژوهشی اروپا، آمریکا و سایر نقاط جهان که همکار این مطالعه جهانی هستند، فعال‌تر عمل کرده است.
انتشار 350 مقاله علمی از سوی محققان ایرانی در زمینه کووید 19
ملک زاده از انتشار 350 مقاله علمی در زمینه بیماری کووید 19 خبر داد که همگی در مجلات علمی بین‌المللی داخلی و خارجی منتشر شده‌اند.
تولید هزاران کیت تشخیص و ایجاد سامانه ثبت بیماری و ردیابی مبتلایان
معاون تحقیقات وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: در شرایط سخت تحریم‌ها، هزاران کیت تشخیص کرونا، دستگاه‌های ضدعفونی کننده، سامانه سلامت دیجیتال و هوش مصنوعی برای ثبت بیماری، آموزش، ردیابی و جابجایی بیماران مبتلا و بسیاری از محصولات مورد نیاز دیگر از دستگاه‌های اکسیژن ساز تا ماشین‌های بیهوشی و البسه محافظتی، طی مدت شیوع کرونا در کشور، طراحی و تولید شده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
ایمنی اکثر نقاط کشور هنوز زیر 20 درصد است
وی در خصوص میزان ایمنی ایجاد شده در شهرهای مختلف کشور در برابر ویروس کرونا، گفت: به جز سه شهر کشورمان که بیش از 60 درصد مردم آن‌ها ایمنی کسب کرده‌اند؛ در سایر مناطق، ایمنی زیر 20 درصد و در مناطق روستایی که 30 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، ایمنی زیر 10 درصد است.
احتمال وقوع موج دوم و حتی سوم کرونا در جهان و ایران
عضو کمیته اجرایی پژوهش بزرگ بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی گفت: با وجود تلاش‌های گسترده وزارت بهداشت برای کنترل کرونا در ایران، در حال حاضر، شمار مبتلایان در کشور به بیش از 187 هزار نفر (تا 25 خرداد) رسیده و تعداد جانباختگان به مرز 9 هزار نزدیک شده است. استان‌های آذربایجان غربی، هرمزگان، خوزستان، کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و بوشهر در وضعیت قرمز قرار دارند.
ملک زاده بیان داشت: بر اساس آمار رو به افزایش ابتلا و مرگ‌ها، احتمال وقوع موج دوم و حتی سوم کرونا در جهان و از جمله در ایران به طور جدی مطرح است و با هر موج، تلفات انسانی روی می‌دهد.
موج دوم شیوع کرونا می‌تواند سخت‌تر باشد
وی با اشاره به اینکه موج دوم شیوع همه گیری بیماری‌های عفونی به آن معناست که پس از کاهش موارد جدید بیماری، تعداد مبتلایان دوباره افزایش پیدا کند، افزود: همچنین، موج‌های بعدی همه گیری کووید 19 می‌تواند سخت‌تر باشد و ممکن است، افزایش ابتلا در گروه‌های سنی یا جمعیتی خاص یا در مناطق بخصوصی در هر کشور یا مانند موج اول همه گیری باشد.
چرا آهنگ «کاهش شیوع کرونا» کند شده است؟
ملک زاده در پاسخ به این پرسش مهم که «چرا آهنگ کاهش شیوع کرونا کند شده است؟» توضیح داد: آمارهای جهانی نشان می‌دهد شوک کرونا به نظام‌های سلامت کشورها با روند کاملا صعودی همچنان ادامه دارد. در حالی که ماه ها پس از موج اول اپیدمی کرونا، چشم ها به نقطه کاهش موارد ابتلا دوخته شده بود، اما باز شدن درب‌های قرنطینه، شروع کسب و کارها، برداشته شدن محدودیت‌های رفت و آمدی قبلی، افزایش تست‌های آزمایشگاهی و شناسایی ناقلین جدید، آمار مبتلایان بیماری کووید 19 در جهان را به مرز 8 میلیون نفر نزدیک کرده و تعداد مرگ‌ها را به بیش از 400 هزار نفر افزایش داده است.
عضو کمیته اجرایی پژوهش بزرگ بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی بیان کرد: در حال حاضر آمریکا، برزیل، روسیه، هند، انگلستان، اسپانیا، ایتالیا، پرو، آلمان، ایران، ترکیه، شیلی، فرانسه، مکزیک، پاکستان، 15 کشور اول جهان در تعداد ابتلا هستند، بارزترین مثال برای بازگشت کرونا به سرعت شیوع گذشته آلمان است که با وجود برخورداری از سیستم بهداشتی بسیار قوی، اختصاص شمار قابل توجهی از تخت‌های آی سی یو به بیماران بدحال مبتلا و حتی انجام تست‌های فراوان و رایگان کرونا، در حال حاضر در رده نهم فهرست جای گرفته است؛ یا کره جنوبی با وجود همه موفقیت‌ها با افزایش مجدد شمار مبتلایان، بار دیگر به بسته ماندن درب مدارس تن داده است.
به گفته وی، این شرایط تحمیلی بر کشورها، یک بار دیگر، اهمیت پیام سازمان بهداشت جهانی را یادآور می‌شود که کرونا را باید یک مساله جهانی دانست که هیچ کشوری نمی‌تواند ادعای مصونیت در برابر آن را داشته باشد و اینکه جهان با هم در برابر کرونا موفق خواهد شد و هر دولت و هر فرد، باید نقش خود را به خوبی ایفا کند.
ملک زاده با اشاره به کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و اصناف از میانگین 77 درصد تا پایان اردیبهشت ماه به میانگین 22 درصد در کل کشور و 11 درصد در تهران، ادامه داد: پیش از این، بارها هشدار داده شده بود که درصورت عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی ما شاهد وقوع موج دوم اپیدمی کرونا خواهیم بود.
تصور اشتباه «توقف موج شیوع ویروس کرونا»
به گفته وی، یکی از دلایل مهم کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی تصور بسیار اشتباه «توقف موج شیوع ویروس کرونا» است. همین تصور اشتباه، همچنین سبب شده است شمار زیادی از مردم در تعطیلات، مسافرت کرده و راهی شهرهای مختلف شوند و علیرغم تلاش شبانه روزی و پرفشار کادر درمانی کشور و نیروهای سایر بخش‌های امدادی، امروز شاهد قرار گرفتن تعدادی از استانها در وضعیت هشدار هستیم.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: در شرایطی که روابط و مبادلات بین همه کشورها نمی‌تواند تعطیل شود، اقتصاد و کسب و کار خسارت هنگفت دیده از کرونا را نمی‌توان ساکن و غیرفعال نگاه داشت و حتی اعمال محدودیت‌های اجتماعی به سختی قابلیت تداوم خواهد یافت.
ملک زاده گفت: در حالی که وزارت بهداشت، تمام ظرفیت خود را برای کنترل ویروس کرونا در جامعه به کار گرفته و از هیچ کوششی فروگذار نکرده است، تنها روش برای مقاومت در برابر این دشواری‌ها و تا زمان آماده شدن واکسن یا درمان ساده و مفید کرونا، حداقل در سال جاری، جلوگیری از شکل گرفتن اجتماعات (مذهبی، سیاسی، آموزشی، اجتماعی، خانوادگی و ...)، رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا ، حفظ فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک به‌خصوص در اجتماعات چند نفره، جدی گرفتن شست و شوی مرتب دست‌ها با آب و صابون به مدت 30 ثانیه است.
کانون‌های پرخطر در زمان اوج گیری کرونا
وی درباره کانون‌های پرخطر در زمان اوج گیری کرونا عنوان کرد: بررسی موج اول اپیدمی کرونا در کشور حاکی از آن است که مدارس و دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، مطب‌های پزشکی و اورژانس، مراکز درمانی، اماکن عمومی و تجمعات، تئاترها، سینماها یا کنسرت‌ها، مسافرت و محل‌های کار، پرخطرترین کانون ها برای شیوع کرونا بوده اند.
ملک زاده ابراز کرد: با توجه به تعطیلی تعداد زیادی از این مراکز و نیز برخی حرف و مشاغل در زمان اعمال محدودیت‌های اجتماعی پیشگیرانه همزمان با اوج گیری کرونا، اگرچه خطر انتشار ویروس در کانون‌های فوق، تحت کنترل درآمد، اما همین کانون‌ها در صورت شروع موج‌های بعدی اپیدمی می‌توانند مجددا به عنوان نقاط اصلی خطر مطرح باشند.
به گفته ملک زاده، پزشکان و پرستاران دارای ارتباط مستقیم با مبتلایان، افراد شاغل در داروخانه‌ها، کارمندان بانک‌ها، صندوقداران و کارگران سوپرمارکت‌ها و رستوران‌ها، کارکنان حمل و نقل عمومی و کارمندان مراقبت‌های بهداشتی درجه یک، به ترتیب پرخطرترین گروه‌های شغلی در معرض ابتلا هستند.
بیماران در معرض خطر کرونا
ملک زاده با تاکید بر لزوم مراقبت بیشتر از افراد دارای بیماری های زمینه ای پرخطر در برابر کرونا مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون بالا، کلیوی، تنفسی و ریوی، بدخیمی‌ها، نقص ایمنی، اچ آی وی، پیوند عضو و چاقی، گفت: افراد سنین 60 سال به بالا بیشتر از سایر گروه‌های سنی در معرض خطر کرونا قرار دارند و باید احتیاط‌های لازم و مراقبت‌های پیشگیرانه کافی را همچنان رعایت کنند.
کرونا نیازی به شرایط آب و هوایی خاص برای یافتن میزبان مناسب ندارد
معاون تحقیقات وزیر بهداشت گفت: معمولا بروز عفونت‌های تنفسی از جمله آنفلوآنزا در ماه‌های گرم سال کمتر می‌شود و حتی تحقیقات درباره دیگر انواع ویروس کرونا نشان داده که خشکی هوا و پرتو فرابنفش آفتاب در تابستان، شرایط را برای ویروس در بیرون بدن میزبان نامساعد می‌کنند، اما رفتار این ویروس جدید هنوز ناشناخته است و با توجه به قدرت بالای سرایت آن، نیازی به شرایط خاص آب و هوایی ندارد تا بتواند میزبانی برای خود بیابد و تکثیر شود.
کرونا کی پایان می‌یابد؟
ملک زاده در پاسخ به این پرسش تصریح کرد: پیش از این گفته شد که کرونا در بین ما خواهد ماند و تا زمان آماده شدن واکسن اختصاصی ویروس، ما در قله‌های فصلی، با آن زندگی خواهیم کرد و نمی‌توانیم پایانی قطعی برای کرونا متصور شویم.