۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ میلادی (۲۳ آبان سال ۱۳۵۸ شمسی) «جیمی کارتر» رئیس‌جمهور آمریکا که سال‌ها سرمایه‌گذاری کشورش روی سلطنت پهلوی در ایران را بر‌باد‌رفته می‌دید، نخستین سنگ‌بنای تحریم ایران را گذاشت. انقلاب اسلامی ایران خار چشم آمریکایی‌ها شده بود و تنها کاری که از دستشان بر می‌آمد، امضای «فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی درباره ایران» بود تا رئیس‌جمهور آمریکا بتواند فرمان توقیف دارایی‌های ایران در این کشور را بدهد و در حوزه‌های مختلف علیه ایران تحریم وضع کند. بهانه این تحریم‌ها نیز تهدید فوق‌العاده ایران علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد آمریکا بود. از همان موقع آمریکا شروع کرد به تهدید و آزار ایران و از قدرت سیاسی و اقتصادی خود هم نهایت استفاده را برد تا کشورهای دیگر را برای همراهی با انواع تحریم‌ها تشویق کند. با وقوع جنگ تحمیلی نیز تاثیر تحریم‌ها آشکار شد و دشواری دفاع در برابر تهاجم بعثی‌ها را برای ایران چندبرابر کرد.
عکسی از «جیمی کارتر» بنیانگذار تحریم‌ها علیه ایران در کنار «جو بایدن» سیاستمدار کهنه‌کار و رفیق قدیمی‌اش!
خیال‌خام یک‌ساله!
مدت فرمان اجرایی کارتر یک‌سال بود؛ لابد وی گمان می‌کرد ایران سریع تسلیم فشارها خواهد شد و فقط خواسته بود تهدیدی کرده باشد. ولی مقاومت همیشگی ایران تمدید سال به سال این فرمان توسط همه روسای‌جمهور آمریکا در ۴۱ سال اخیر را در پی‌داشت. طبق رسم معمول یک روز مانده به پایان مدت فرمان اجرایی، رئیس‌جمهور آمریکا آن را به مدت یک سال دیگر تمدید می‌کند و نمایشی رسانه‌ای هم اجرا می‌کنند برای این کارشان!
این فرمان بعدها با تحریم‌هایی در قالب طرح‌های مشهور به «ایسا» (در ایران معروف به قانون داماتو) و طرح «کاتسا» پیوند خورد و طی چند دهه با افزایش دشمنی آمریکا علیه ایران و به‌بهانه فعالیت‌های هسته‌ای و موشکی ایران به شکل‌گیری تحریم‌های فراگیر و پیچیده امروزی از جانب کنگره و دولت آمریکا منجر شد.
حمله‌های شیمیایی مکرر رژیم بعث و کمبود امکانات و داروی مقابله با بیماری‌های شیمیایی به مشکل بزرگ ایران در جنگ تحمیلی تبدیل شده بود
سلاح شیمیایی، تحریم شیمیایی!
با آغاز جنگ تحمیلی، آمریکا پشتیبانی از صدام را در دستور کار سیاست خارجی‌اش قرار داد و از فرمان اجرایی هم استفاده کرد تا ایران را زیر فشار بگذارد. نتیجه آن که با فشارهای آمریکا علیه کشورهای جهان در دوره جنگ تحمیلی اقلام ضروری نظامی و غیرنظامی و حتی دارو و تجهیزات پزشکی نیز به ایران فروخته نمی‌شد. اینگونه بود که وقتی صدام از ترس شکست نظامی در مقابل ایران، افسار پاره کرد و به استفاده از سلاح‌های شیمیایی روی آورد، ایران با مشکل تامین داروهای مرتبط با بیماران شیمیایی مواجه شد.
واقعیت تلخ اینکه همان کشورهای خارجی و اروپایی که مواد اولیه ساخت سلاح‌های شیمیایی را به صدام می‌فروختند به بهانه تحریم به ایران داروهای مقابله با عوارض این سلاح‌ها را نمی‌فروختند.
تحریم داروهای مرتبط با عوارض حمله شیمیایی در دوره جنگ تحمیلی، سلامت مردم ایران را به خطر انداخت
در چنین شرایطی ایران با تکیه بر دانش پزشکی متخصصان داخلی شروع کرد به ساخت داروهای مقابله با بیماری شیمیایی؛ و در این حوزه به موفقیت‌های چشمگیر هم رسید. تا اواخر جنگ، ایران به توانایی تولید انبوه انواع ماسک و لباس ضد گاز، آمپول آتروپین و داروهای تخصصی مرتبط با عوارض سلاح‌های شیمیایی رسیده بود. با این حال در سال‌های جنگ همواره کمبود داروهای مرتبط با عوارض گاز اعصاب و انواع تسلیحات شیمیایی در ایران مشکل‌ساز بود و جان و سلامت رزمندگان ایرانی و مردم عادی به ویژه مرزنشین‌های درگیر با حملات شیمیایی بعثی‌ها را به خطر انداخت.
تحریم دارو و تجهیزات پزشکی به خودکفایی بیشتر و رشد دانش پزشکی و داروسازی ایران منجر شد
دارو تحریم نیست!
اینکه تامین دارو برای بیماران ایرانی چه ربطی به امنیت ملی آمریکا دارد، سوالی است که روسای‌جمهور این کشور باید پاسخ دهند، اما از ابتدای دهه ۹۰ شمسی، تحریم داروها جدی شد. این موضوع حتی در مقاطعی به مشکلی بین‌المللی تبدیل شد و اعتراض مجامع پزشکی دنیا را برانگیخت. موسسه تحقیقاتی «وودرو ویلسون» آمریکا نیز اعلام کرد دلیل اصلی کمبود برخی داروها در ایران تحریم آمریکاست و این در حالی است که روسای‌جمهور آمریکا مدام و مدام در برابر فشار افکار عمومی جهانیان درباره تحریم‌های ظالمانه‌شان اعلام می‌کنند: دارو برای ایران تحریم نیست!
تحریم‌ها با ایجاد خودکفایی در عرصه نظامی یک مشکل تاریخی ایران را برطرف کرد؛ «وابستگی نظامی به ابرقدرت‌ها»!
مشکل آمریکا برای تحریم بیشتر!
پس از ۴ دهه پُر از انواع تحریم حالا برای همه آشکار است که تحریم گسترده و بی‌محابای ایران ربطی به امنیت ملی آمریکا ندارد؛ بلکه بیشتر به دشمنی آمریکا با ایرانی‌ها مربوط است. شاهد این مدعا، تحریم‌های حوزه‌های نامربوط با سیاست و امنیت و حتی عرصه‌های دارویی و پزشکی و فرهنگی و اجتماعی و علمی و زیست‌محیطی و حوزه فناوری و بهداشت عمومی است. تازه‌ترین نمونه‌اش مشکلات ایران برای واردات ماسک و تجهیزات مقابله با کرونا. جالب اینکه به دلیل راهبرد ایران برای تکیه بر توانایی‌های داخلی، تحریم در عرصه‌های مختلف از نظامی و فناوری گرفته تا عرصه هوا و فضا و حوزه دفاعی و علمی و پزشکی به خودکفایی بیشتر ایران منجر شده است.
با این وضعیت حالا کار به جایی رسیده که تحریم‌های جدید دیگر چندان اثری ندارد. شاهد این مدعا سخن «رابرت سی اوبراین» مشاور امنیت ملی دولت ترامپ است که اخیرا گفته: «یکی از مشکلاتی که ما با ایران و روسیه داریم این است که اکنون آن‌قدر تحریم علیه این کشورها اعمال کرده‌ایم که فرصت و امکان بسیار کمی برای انجام هر کار دیگر و اعمال تحریم‌های جدید داریم.»
اینگونه است که در سال‌های اخیر یک اصطلاح برای توصیف تحریم ایران توسط آمریکا میان کارشناسان بین‌المللی مشهور شده است؛«تیغ کُند»!
«رابرت سی اوبراین» مشاور امنیت ملی آمریکا می‌گوید تحریم‌های جدید، دیگر اثر چندانی نخواهند داشت