خروج آمریکا از برجام و تلاش دولت ترامپ برای امتیازگیری بیشتر از ایران (با تصور اینکه برجام برنامه صلح آمیز هسته ای ایران را کاملا از بین رفته است) باعث شد که برجام در مسیر یک طرفه قرار گیرد و تنها جمهوری اسلامی ایران متعهد به تعهدات خود باشد.
از سوی دیگر کشورهای مدعی اروپایی نیز تنها یک نمونه از تعهدات خود را تا به حال انجام نداده اند. رهبر معظم انقلاب بلافاصله بعد خروج آمریکا از برجام، عدم اعتماد به اروپا را نیز متذکر شدند ولی دولت روحانی در کمال ناباوری اعلام کرد که اتفاق خاصی نیافتاده و تنها یک کشور از برجام خارج شده و 5+1 تبدیل به 4+1 شده است. رفتاری که اولا هزینه خروج آمریکا از برجام را بطور خاص کاهش داد و دوما اروپایی که اراده مستقلی را از خود ندارد، ضریب اعتبار بازیگری داده شد و این چنین برجام با سّراب اروپایی ادامه دار شد.
حرف قطعی نظام
بعد از روی کار آمدن بایدن عده ای در تلاش برای بازگشت آمریکا به برجام برآمدند و حتی در داخل جریان قدرت بدنبال تفکیک بایدن و ترامپ برآمدند و خروج آمریکا از برجام و عدم عمل به تعهدات رویکرد ترامپی اعلام کردند. باز گذشت زمان و شروع مذاکرات وین، آمریکای بایدن نیز نشان داد که همان سیاست ترامپ را در قبال ایران در پیش گرفته است. سیاستی که به دنبال امتیازگیری و تهی سازی قدرت بازدارنده ایران در منطقه است. بنابراین مذاکرات وین بازی در زمین غرب برای کیش کردن ایران بوده است. و اگر آمریکا قصد انجام تعهدات و بازگشت به برجام را دارد، شرط گذاری آمریکا و مذاکره برای چیست، برجام که بطور واضح تعهدات آمریکایی را مشخص کرده است.
در این خصوص رهبر معظم انقلاب حرف قطعی نیاز را اعلام کردند. رهبری فرمودند: «طرفی که حق دارد شرط معین کند، ایران است. چون جمهوری اسلامی به همه تعهدات عمل کرد. ما حق داریم برای ادامه برجام شرط بگذاریم و این شرط را گذاشتیم و گفتیم و هیچ‌کس هم از آن عدول نخواهد کرد. اگر می‌خواهند ایران به تعهدات برجامی برگردد، آمریکا بایستی تحریم‌ها را کلا در عمل لغو کند و ما بعد راستی‌آزمایی کنیم و ببینیم که درست تحریم‌ها لغو شده، آن‌وقت به تعهدات برجامی برمی‌گردیم. این سیاست قطعی جمهوری اسلامی است و مورد اتفاق مسئولان کشور هم هست و از این سیاست برنخواهیم گشت.»
حال که راهبرد جمهوری اسلامی در برجام مشخص است، ورود به مذاکرات وین با ساختار قبلی خطای تاکتیکی است که کار را برای غرب آسان و برای جمهوری اسلامی سخت خواهد کرد. از این تلاش غرب برای ادامه روند مذاکرات وین با طراحی تونل مذاکرات در موضوعات مختلف انجام شده است که نیازمند هوشیاری در مقابل توطئه جدید است. ادامه روند مذاکرات قبلی وین به معنای هزینه کمتر برای آمریکا برای پیشبرد اهداف ضد ایرانی است.
شتاب برای مذاکره
به نقل از العربیه، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران،(۱۲ شهریور) در گفت‌وگویی با تلویزیون بلومبرگ، اعلام کرد، تا به‌حال چیزی در خصوص اینکه سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران آماده متعهد شدن به دور هفتم مذاکرات وین بوده را، دریافت نکرده است.مالی در این زمینه گفت: ما نمی‌توانیم هنگامی که ایران در حال پیشرفت هسته‌ای است، تا ابد منتظر بمانیم. چراکه زمانی می‌رسد که پیشرفت‌های آن‌ها بازگشت به برجام را برای آمریکا بسیار کم ارزش‌تر می‌کند. وی با طرح اینکه "آمریکا آماده شکیبایی است"، افزود: اما بیایید این را زیاد طولانی نکنیم چراکه در یک نقطه زمانی باید به نتیجه دیگری برسیم.
به نوشته خبرگزاری «آسوشیتد پرس»، ماس در مصاحبه با نشریه آلمانی «اشپیگل»، مدعی شد ایران ادامه مذاکرات احیای توافق هسته‌ای با گروه ۱+۵ را «به تأخیر انداخته است» و گزینه بازگشت به این توافق برای همیشه در دسترس نخواهد بود.وزیر امور خارجه آلمان گفت: «در کمال ناخرسندی شاهدم که ایران از یک سو از سرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای وین را به تأخیر می‌اندازد و از طرف دیگر به‌طور همزمان، بیشتر و بیشتر از مولفه‌های اصلی این توافق فاصله می‌گیرد. ماس افزود: «ما خواستار بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک هستیم و قویاً متقاعد شده‌ایم که این اقدام به سود همه طرف‌ها است. اما همچنین روشن است که این گزینه تا ابد برای ما در دسترس نخواهد بود».
به نقل از رادیو بین المللی فرانسه، وزارت امورخارجه فرانسه با انتشار بیانیه ای درباره گفت وگوی تلفنی ژان ایو لودریان و حسین امیرعبداللهیان وزیران امور خارجه فرانسه و ایران که 11 شهریورماه انجام شد، تصریح کرد: لودریان در این گفت وگو اهمیت بازگشت فوری به مذاکرات وین درخصوص احیای برجام را که از زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران در ماه ژوئن متوقف شده، مورد تاکید قرار داده است.
همچنین در این بیانیه آمده است که وزیر امورخارجه فرانسه نسبت به تحولات هسته ای اخیر در ایران ابراز نگرانی کرده است.
نکته جالب و خطرناک این است که عده ای برای کشاندن دولت سیزدهم به مذاکره؛ ادعا می کنند اگر زمان دولت فعلی آمریکا به پایان برسد، مذاکره با دولت جدید که احتمالا جمهوری خواه باشد، سخت خواهد بود. پاسخ این طیف از افراد نیز مشخص است، هیچ تفاوتی بین خواسته بایدن و ترامپ در مذاکرات وجود ندارد. همان طوری که رهبر معظم انقلاب فرمودند: "دولت کنونی آمریکا هم هیچ فرقی با دولت قبلی ندارد. مطالبه این‌ها همان مطالبه ترامپ است و هیچ تفاوتی نکرده است. سیاست خارجی آمریکا تغییر نکرده و در پشت صحنه آن یک گرگ درنده است".
نتیجه گیری
یکی از نتایج ملموس مذاکرات در چند سال اخیر، شرطی سازی اقتصاد ایران بوده است. سّراب مذاکرات اجازه شکوفایی اقتصاد در سایه تولید را نمی داد و تنها بازار گره زده به مذاکرات، میدان مانور برای دلالان و کاسبان تحریم شده بود. نتیجه دیگر آن، شتاب نفوذ در جاهای مختلف دستگاه سیاست گذاری کشور شد که نمونه ای از آن در فیلم گاندو به نمایش گذاشته شد.
تجربه کشورهای تحریم شده در جریان جنگ جهانی و کشورهای مخالف امپریالیسم، که با اتکا به توان داخلی خود توانستند تحریم را تبدیل به فرصت و خود را بعنوان تولید کننده و قدر ت برتر اقتصادی مطرح کنند.
همچنین تجربه بنزین در سال 90، که اوباما رئیس جمهور آمریکا با تحریم بنزین، تلاش کرد شورش اجتماعی در کشور به راه بیاندازد ولی نیروهای پا به کار ولایی و انقلابی با خود کفایی در تولید بنزین، آمریکایی ها را شکست دادند. در زمینه واکسن کرونا نیز که ایران بشدت تحریم شد و اجازه ورود حتی یک نمونه از واکسن داده نشد، با اعلام خبر تولید واکسن داخلی برکت، بلافاصله تحریم برداشته شد. بنابراین منطق و عقل سلیم می گوید مسیر رفع تحریم های ظالمانه تنها از طریق توانمند سازی داخلی میسر خواهد بود.