حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در یک برنامه تلویزیونی به تشریح دیپلماسی هسته‌ای دولت ابراهیم رئیسی پرداخت و چهار محور عمده را درباره چارچوب مذاکرات بیان کرد؛ امیرعبداللهیان تاکید کرد اولا مذاکرات در وین ادامه می‌یابد؛ ثانیا مذاکرات در چارچوب معاونت سیاسی وزارت خارجه یعنی توسط علی باقری‌کنی دنبال خواهد شد؛ ثالثا پرونده هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی منتقل نمی‌شود و در وزارت خارجه باقی می‌ماند و رابعا توافقی که انجام می‌شود در سطح وزرای خارجه کشورهای مذاکره‌کننده تایید و جمع‌بندی نهایی خواهد شد.
وزیر خارجه شنبه شب در برنامه «نگاه یک» شبکه اول سیما به تشریح برخی مواضع سیاست خارجی دولت جدید پرداخت و گفت که مذاکرات هسته‌ای به زودی انجام می‌شود. امیرعبداللهیان تاکید کرد: « روی این اصل که مذاکرات در وین بوده و فرمت وین را می‌خواهیم ادامه دهیم، اتفاق نظر وجود دارد.»
این در حالی است که در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و در دوره‌ای که سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی و مسوول تیم مذاکره‌کننده بود بر سر محل انجام مذاکرات بحث‌هایی وجود داشت و در نهایت طی سال‌های ۸۶ تا ۹۲ که جلیلی در این سمت هدایت مذاکرات را عهده‌دار بود، این گفت‌وگوها علاوه بر ژنو در استانبول، بغداد، مسکو و در آخرین مرحله آلماتی، پشت‌سر گذاشته شد.
اما امروز که بار دیگر یک دولت اصولگرا روی کار آمده قرار است فرمت مذاکراتی همان فرمت مذاکراتی دولت قبلی یعنی دولت حسن روحانی باشد و گفت‌وگوها در وین تداوم پیدا کند.همچنین رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه در حال نهایی کردن ترکیب تیم مذاکره‌کننده هستیم، افزود: « وزارت خارجه مذاکره را دنبال خواهد کرد و مذاکرات در چارچوب معاونت سیاسی وزارت خارجه مدیریت خواهد شد.» این به آن معناست که علی باقری کنی که به جای سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه شده است، مسوولیت رهبری گفت‌وگوها را بر عهده خواهد داشت. باقری کنی در دوران دبیری سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، معاون سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل دبیر این شورا و نیز مذاکره‌کننده ارشد پرونده هسته‌ای ایران بود. همچنین مذاکرات در شرایطی توسط وزارت خارجه دنبال خواهد شد که پیشتر با روی کار آمدن دولت رئیسی زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال سپردن پرونده هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی وجود داشت. سابق بر این نیز در دولت محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد مذاکرات توسط شورای عالی امنیت ملی پیگیری می‌شد و در زمان حسن روحانی این مذاکرات به وزارت خارجه سپرده شد و محمدجواد ظریف به همراه دیگر اعضای تیم هسته‌ای همچون عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی گفت‌وگوها را دنبال می‌کردند.
زمان مذاکرات
وزیر خارجه درباره زمان مذاکرات نیز توضیح داد: «ما در حال جمع‌بندی نهایی هستیم ولی اینکه یک هفته دیگر می‌شود یا یک ماه دیگر به جهت اینکه باید جمع‌بندی قطعی را داشته باشیم و متناسب با آمادگی خودمان اعلام کنیم، زمان را به زودی اعلام می‌کنیم.» وی افزود: «در مذاکره جدی هستیم و به مذاکره به زودی بازخواهیم گشت. حتما روش و رفتار طرف مقابل می‌تواند در خروجی و نتیجه تعیین‌کننده باشد.» امیرعبداللهیان با بیان این موضوع که طرف‌های مذاکراتی و توافقی که انجام می‌شود، در سطح وزرای خارجه کشورهای مذاکره‌کننده تایید و جمع‌بندی نهایی خواهد شد، ادامه داد: « اما وزارت خارجه در چارچوب نهادهای بالادستی نظام وظیفه ذاتی مذاکراتی را انجام خواهد داد.» وی تاکید کرد: « ملت ما باید از منافع برجام بهره‌مند شود.اینکه یک جزء را بگیریم و یک جزء را نگیریم، در تضاد با نیت آنهاست که می‌گویند جدی هستیم.»
تقسیم کار در وزارت خارجه
امیرعبداللهیان همچنین با تاکید بر این موضوع که وظیفه داریم مذاکره و برجام را در وزارت خارجه دنبال کنیم، ادامه داد: « ولی کار را تقسیم کردیم، تیم‌هایی چیدیم و برای هر بخش تیم خاص خودمان را داریم و قرار نیست وزارت خارجه را معطل برجام کنیم. برجام قد و قواره خودش را دارد و متناسب با آن وزارت خارجه اقدام می‌کند ولی بخش‌های دیگر وزارت خارجه هر کدام برای توسعه اقتصادی و پیشرفت کشور وظایف دیگری دارند که باید انجام دهند.»
وزیر خارجه درباره بحث طرح B که از سوی آمریکایی‌ها عنوان شده نیز گفت: «در دل این حرفشان یک جور تهدید هم وجود دارد و می‌خواهند ما را وادار کنند که به میز مذاکره برگردیم. من به آنها گفتم نیاز به این حرف‌ها نیست به جای این حرف‌هایی که هیچ نتیجه‌ای نمی‌دهد اگر نیت واقعی دارید در رفتارتان این نیت باید روشن شود.» امیرعبداللهیان در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه در حال جمع‌بندی هستیم و به زودی به میز مذاکره برمی‌گردیم، گفت: « ولی به طرف مقابل (آمریکا) هم که اراده و اشتیاق بازگشت به برجام را دارد گفتیم این دفعه قرار نیست همه‌چیز روی کاغذ اتفاق بیفتد و روی زمین هیچ اتفاقی رخ ندهد.»
آمریکا سیگنال مثبت بفرستد
وی خطاب به آمریکا گفت: « باید قبل از نشستن پشت میز مذاکره اقداماتی را انجام دهید و سیگنال مثبتی بدهید.روی کاغذ را قبول داریم ولی ترجمان آن را مردم باید روی زمین ببینند.»
وزیر خارجه دراین خصوص توضیح داد: « زمانی که در نیویورک بودم آمریکایی‌ها تلاش کردند خیلی از کانال‌ها را باز کنند و به یک شکلی تماسی با من بگیرند و پیام‌هایی را منتقل کنند.
به یکی از کسانی که حامل پیام بود گفتم آیا آمریکایی‌ها نیت واقعی دارند؟ گفت تصور می‌کنم نیت واقعی دارند، گفتم اگر نیت واقعی دارند بخشی از اموال ما مثلا ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مربوط به خود ما را در بانک‌های خارج از کشور آزاد یا به کشور برگردانند. یک حرکتی کنند که ما بتوانیم بگوییم بایدن با ترامپ یک تفاوتی دارد.»
وزیر خارجه ادامه داد: «به اروپایی‌ها و دبیرکل سازمان ملل گفتم این نمی‌شود که بایدن صحبت از این کند که روش ترامپ را قبول نداریم، ولی همان‌گونه عمل کند.» وی در رابطه با خواسته‌هایی که بعضا از سوی مقامات غربی برای گنجاندن مسائل موشکی در مذاکرات مطرح می‌شود نیز گفت: «بحث موشکی مربوط به حوزه دفاعی و اقتدار ایران است.»
رایزنی‌ها در نیویورک
وزیر خارجه در ادامه برنامه نگاه یک به رایزنی‌هایش در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک پرداخت و گفت: «بخشی از ملاقات‌های ما به بحث سیاست خارجی دولت سیزدهم اختصاص یافت. برای سیاست خارجی متوازن نیاز داشتیم در نیویورک ملاقات‌هایی که تنظیم می‌کنیم دارای توازن باشد.» امیرعبداللهیان ادامه داد: «عمده ملاقات ما با کشورهای اروپایی در محل اقامت من انجام می‌شد و این بدان معنا است که آنها به ملاقات من نمی‌آمدند به ملاقات وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران می‌آمدند.» وی گفت: «حضور ایران در نیویورک چه در سطح مجازی و چه ملاقات‌هایی که من داشتم حضوری قوی بود. ما جلساتی با اندیشکده‌ها و استادان دانشگاه‌ها و روزنامه‌نگاران برجسته آمریکا داشتیم.»
چرا نشستی در نیویورک برگزار نشد؟
به گزارش خبرگزاری فارس، وزیر خارجه درباره اینکه چرا نشست با ۱+۴در نیویورک برگزار نشد، گفت: «وقتی که به نیویورک رسیدیم با پیشنهادی مواجه شدیم که قبل از آن به طریقی به ما اطلاع داده بودند، ولی هنوز تصمیم قطعی نگرفته بودند. پیشنهادی را سه کشور اروپایی داشتند که وزرای خارجه ۱+۴ و ایران نشستی را در نیویورک داشته باشند. من اعلام کردم ما با ملاقات و جلسه جمعی الان موافق نیستیم، چون ما در حال مطالعه پرونده و تنظیم سیاست‌ها و جمع‌بندی هستیم برای اینکه چگونه به میز مذاکره برگردیم و ترکیب تیم جدید چگونه باشد. ما پیام‌های مختلفی به شما دادیم که این‌قدر عجله دارید که مذاکره انجام شود باید طرف مقابل حرکتی موثر داشته باشد.»
نمی‌آییم پای میز مذاکره که با شما قهوه بنوشیم
امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه نشست وزرای خارجه در سال‌های گذشته، یک موضوع عادی بود، ولی امسال یک موضوع عادی نبود، تاکید کرد: « در ملاقات‌های دوجانبه به وزرای خارجه سه کشور اروپایی گفتم وقتی بررسی‌های ما در حال انجام است و هنوز جمع‌بندی لازم را نداریم، جلسه گذاشتن و عکس گرفتن، برای مردم ما چه نفعی دارد. در نیویورک به گوترش دبیرکل سازمان ملل و جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتم از زمانی که برجام توافق شد تا امروز در نیویورک، دائم مصاحبه می‌کنید و هر بار یک چیز می‌گویید و هیچ کار موثری انجام ندادید.«به زودی» از نظر شما یعنی پنج سال و نیم ولی از نظر ایران «به زودی» منطق دارد و شما در این فاصله سیاست‌هایتان را هماهنگ کنید.»
امیرعبداللهیان تصریح کرد: «به آنها گفتیم دولت جدید ایران به هیچ‌وجه به هشت سال و پنج سال و نیم قبل و یک سال قبل باز نخواهد گشت.ما نمی‌آییم پای میز مذاکره که با شما قهوه بنوشیم و هر کس به پایتخت‌های خود برگردد و متن‌هایی را تفاهم کنیم. شما باید نیت و اراده واقعی خود را نشان دهید.همه‌چیز نیاز به مذاکره ندارد.»
نشانه جدی باید پیدا شود
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: « به طرف‌های مقابل گفتیم نیت ما جدی است و ما مرد مذاکره و مرد عمل هستیم ولی بدانید دولت جدید ایران عملگراست و از مذاکره‌ای که از فنجان قهوه در بیاید، ملت ما سودی نمی‌برد.ملت ما از مذاکره‌ای سود خواهد برد که تمام منافع برجام ترجمه و عملی شود. نشانه جدی باید پیدا شود.»
معطل میز مذاکره نخواهیم بود
وزیر خارجه دولت رئیسی با بیان اینکه سیاست خارجی و اقتصاد کشور را به مذاکرات و برجام محض گره نخواهیم زد، توضیح داد: « دولت یک برنامه توسعه اقتصادی دارد که از به سرعت پیش می‌رود. اگر مذاکره به نتیجه مطلوب رسید کاتالیزور برای طرح توسعه اقتصادی می‌شود، ولی اگر به دست‌اندازها و شیطنت‌های هشت سال گذشته برخورد کرد و طرف‌های مقابل نخواستند نیت و اراده واقعی خود را آنگونه که ادعا می‌کنند به منصه ظهور برسانند، کشور معطل میز مذاکره نخواهد بود.»
نه شرقی نه غربی
امیرعبداللهیان درباره بحث عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای و نگاه ایران به شرق نیز بیان کرد: «همان‌قدر که کشور را به غرب و آمریکا گره نمی‌زنیم به چین و روسیه نیز گره نمی‌زنیم.» وی افزود: «همواره گفته شده که ملاک برای ما تغییر رفتار عملی آمریکاست. درباره چین ضمن اینکه سیاست خارجی متوازن را دنبال می‌کنیم این گونه نیست که کشور را به چین و روسیه گره بزنیم. ما منافع متقابلی داریم که براساس آن با کشورهای مختلف از جمله چین، روسیه و کشورهای غربی رابطه برقرار می‌کنیم.» وی ادامه داد: «خدشه‌ای به استقلال کشور نباید وارد شود. وظیفه ما صیانت از شعار نه شرقی، نه غربی و جمهوری اسلامی است. در بحث تعامل می‌گوییم هم شرقی و هم غربی.» از سوی دیگر جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برجام را یک دستاورد امنیتی خواند و گفت که حفظ توافق هسته‌ای برای رسیدگی به مسائل منطقه ضروری است. به گزارش «ایسنا»، بورل در گفت‌وگو با روزنامه عرب نیوز گفت: «همواره به طور شفاف تاکید کرده‌ام که باید به اجرای کامل توافق بازگردیم.»