مقام معظم رهبری ضمن اشاره به اهمیت جهاد تبیین، آن را «جهاد عظیم این روزگار» دانستند و از پروردگار متعال مسألت نمودند که ما را در زمره‌ی سربازان این جهاد قرار دهد. مسألت معظم‌له در این باره و تأکیدهای مکرر ایشان بر موضوع جهاد تبیین نشان می‌دهد که این مهم، از موضوع‌های اساسی و اولویت‌دار کشور در شرایط کنونی است. دلیل عمده آن نیز به تمرکز دشمن بر وارونه‌نمایی واقعیت‌های مرتبط با ایران برمی‌گردد. بنابراین، اکنون که جهاد تبیین به عنوان یک فریضه مطرح است، سؤال از چگونگی این جهاد و عوامل آن مطرح می‌شود. بحث از چگونگی را به فرصت دیگری موکول می‌کنیم و در اینجا صرفاً به عوامل و نقش‌آفرینان جهاد تبیین می‌پردازیم. در یک نگاه اجمالی، می‌توان گفت که ارکان و بازیگران این نوع جهاد، شامل تمامی نیروهای انقلابی و مؤمنی می‌شود که دل‌بسته‌ی حفظ کشور، انقلاب و نظام و ارتقای موقعیت آنها هستند و در عین حال، برای حل مشکلات کشور معتقد به اولویت درون‌زایی و اعتماد به ظرفیت‌های داخلی برای حل این مشکلات هستند. به عبارت دقیقتر، جهادگران تبیین کسانی هستند که در مقابل هجمه‌های عملی و روانی – رسانه‌ای دشمن، برای خود تکلیف و رسالتی قائل بوده و معتقد به مقابله با جنگ شناختی دشمن یا به تعبیر دقیقتر، جریان تحریم و تحریف، از طریق بصیرت‌افزایی با ارائه‌ی روایت درست و واقعی از صحنه کشور هستند. بنابراین، ابزار این بازیگران، روایت‌گری درست و هدف آنها، مقابله با محاصره تبیلغاتی و جنگ شناختی دشمن از طریق بصیرت‌افزایی است. این ارکان و بازیگران، شامل موارد زیر است:
الف) رهبری معظم انقلاب به عنوان ایده‌پرداز و سرآمد
رهبر معظم انقلاب هم میدان‌دار اصلی و هم ایده‌پرداز مقابله با جریان تحریم و تحریف دشمن است. اساساً اصل جهاد تبیین، چه به عنوان یک شیوه، چه به عنوان یک گفتمان و...، برگرفته از دیدگاه‌های معظم‌له می‌باشد و نخستین بار ایشان بودند که با درک ضرورت این مهم، نسبت به اهمیت عمل بدان نکات مهمی را متذکر شدند.
نکته مهم در این میان آن است که در تلاش برای عمل به رسالت جهاد تبیین، معیار و ملاک اصلی، دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌باشد. درواقع، مرجعیت فکری – سیاسی در حوزه جهاد تبیین، با رهبر معظم انقلاب است و خطوط کلی اندیشه و سیره ایشان فصل‌الخطاب جهادگران عرصه تبیین می‌باشد. این امر هم به دلیل جایگاه دینی، هم به دلیل صلاحیت‌های فردی و هم جایگاه قانونی معظم‌له، مطرح می‌شود. بنابراین، در جهاد تبیین باید تلاش شود تا در گام نخست، ضمن مدون‌سازی اندیشه‌های رهبری و همچنین، تبیین منطق حکمرانی ایشان، شناخت و تحلیل جهادگران تبیینی از دیدگاه‌های رهبری تقویت شود تا بیش از پیش در این عرصه موفق شوند.
ب) نخبگان انقلابی
منظور از نخبگان انقلابی به عنوان رکن دوم جهادگران تبیین، تمام نخبگان انقلابی است که در عرصه‌ی بصیرت‌افزایی و فعالیت‌های فکری – فرهنگی در کشور فعال بوده و دغدغه‌ی اصلی خود را ترویج نگاه انقلابی در کشور و کمک به حل مسائل جامعه قرار داده‌اند. به طور منطقی، باتوجه به ماهیت رسانه‌ای و تبیینی این نوع جهاد، فعالان رسانه‌ای از اولویت و اهمیت بیشتری در این زمینه برخوردارند. البته در این میان، مسئولان و کارگزاران نظام نیز قرار دارند که علاوه بر اقدام برای حل مشکلات مردم و گره‌گشایی از گرفتاری‌های زندگی روزمره آنان، باید به این رسالت تبیینی هم توجه داشته باشند.
رسالت این نخبگان در راستای جهاد تبیین آن است که با شناخت دقیق و درست از دیدگاه‌های رهبری، به منظور شکست محاصره‌ی تبلیغاتی دشمن، وارد عمل شده و با ارائه‌ی روایت درست از شرایط کشور، تصویر برساخته‌ی دشمن از کشور را شالوده‌شکنی کرده و تصویری امیدبخش و امیدآفرین از کشور برای افکار عمومی ارائه کنند. نکته مهم درباره‌ی نقش و جایگاه این رکن آن است که آنها نقش واسطه‌ای و ترویجی دارند و رسالت آنها آن است که با فهم پیام‌ها و دیدگاه‌های رهبری، به ترویج آنها در جامعه پرداخته و درواقع، حلقه‌ی وصل رهبری به جامعه‌ی انقلابی باشند.
ج) رسانه‌های انقلابی
باتوجه به اینکه جریان تحریف بیش از هر حوزه‌ای در بستر رسانه‌ای، اعم از رسانه‌های مجازی و غیرمجازی، فعال است و با استفاده از این بستر می‌کوشد تا به بی‌اعتبارسازی ایدئولوژی، ساختارها، رفتارها، سیاست‌ها و کارگزاران نظام پرداخته و جامعه را از امید و اعتماد تهی سازد، در نقطه‌ی مقابل، رسانه‌های انقلابی نیز رکنی از جریانِ جهادگران تبیین محسوب می‌شوند که بایستی برای مقابله و خنثی‌سازی اقدامات و سم‌پاشی‌های جریان تحریف فعال باشند. ارائه‌ی روایت‌های دست‌اول، سریع، صریح، شفاف، بازنمایی و تبیین روایت‌های وارونه جریان تحریف و... مهمترین نقش رسانه‌های انقلابی در این راستا محسوب می‌شود.
باور به جنگ رسانه‌ای(شناختی)، ضرورت آماده‌سازی خود برای نقش‌آفرینی هرچه بیشتر در این جنگ، تقویت هم‌افزایی درون‌جبهه‌ای میان رسانه‌های انقلابی، توجه به برجسته‌سازی نقاط قوت و توانمندی‌های کشور، توجه به امیدآفرینی و... مهمترین نکاتی است که رسانه‌های انقلابی می‌بایست در راستای تقویت رسالت‌های خود در جهاد تبیین به آنها توجه کنند. به عبارت دقیقتر، رسانه‌های انقلابی و دست‌اندرکاران آنها باید به این باور برسند که عرصه رسانه امروز میدان جنگ است و بایستی در این عرصه به مثابه میدان جنگ ظاهر شده و آمادگی‌های لازم و کافی را در خود تقویت کنند.
د) توده‌های انقلابی
رکن چهارم جهادگران عرصه تبیین شامل لایه‌ها و طیف‌هایی از جامعه است که بیشترین همراهی و هماهنگی با نظام و انقلاب دارند و اساساً با انقلاب و نظام احساس همبستگی و پیوستگی بالایی دارند. بازیگران فعال در این رکن در پائین‌ترین لایه‌ی هرم جهاد تبیین قرار دارند و شاید بتوان ادعا کرد که رسالت تبیینی آنها بیشتر و سنگین‌تر یا دشوارتر از رکن دوم و سوم است؛ زیرا این افراد در کف جامعه با انواع و اقسام مسائل و شبهات مواجه می‌شوند و باید نسبت به همه‌ی آنها قادر به پاسخگویی باشند.
به بیان دقیقتر، تبیین‌گران رکن چهارم در رسالت جهادی خود با افرادی مواجه می‌شوند که جزو نقاط هدف در جنگ شناختی دشمن بوده و بیش از همه در معرض روایت‌های وارونه دشمن قرار گرفته‌اند. بنابراین، با انواع و اقسام ریز و درشت شبهات و تحریف‌ها مواجه می‌شوند. از این نظر، می‌توان ادعا کرد که فعالان این رکن اگرچه به لحاظ سلسه‌مراتبی در کف قرار دارند، اما به لحاظ درگیری در صحنه‌های نبرد با جریان تحریف، در خط مقدم قرار دارند.
نکته پایانی آنکه جهاد تبیین در مقابل جنگ روانی – رسانه‌ای(شناختی) دشمن مطرح می‌شود که این جنگ خود بخشی از یک پروژه کلان‌تر است که در قالب «جنگ ترکیبی» تعریف می‌شود و علاوه بر جنگ شناختی، جنگ سیاسی، اقتصادی و امنیتی را هم شامل می‌شود. بنابراین، جهاد تبیین تنها بخشی از آرایش مناسب ما در مقابل آرایش جنگ ترکیبی دشمن است. از این‌رو، اثربخشی جهاد تبیین منوط به اقدامات اثربخش در سایر حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. درواقع، جهاد تبیین تنها ماهیت رسانه‌ای – اقناعی ندارد، بلکه امروزه گره‌گشایی از مشکلات مردم خود بزرگترین اقدام تبیینی بوده و سم‌پاشی‌های روانی دشمنان را خنثی می‌کند.