دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار خود با رویکرد افزایش روابط با همسایگان در حوزه سیاست خارجی در صدد اتخاذ سیاست متوازن در مواجهه با شرق و غرب جهان برآمد؛ سیاستی که نتایج آن تاکنون به خوبی خود را نشان داده است. در این میان سفر امیر قطر به ایران در حالی انجام گرفت که تهران- دوحه طی سالهای اخیر در عمل نشان داده‌اند به رغم تمام موانع و مشکلات، همواره مناسباتی حسنه، باثبات و قابل پیش‌بینی را تجربه می کنند. برای واکاوی نتایج این سفر با جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگو داشته ایم.
*تحلیل و ارزیابی شما از نتایج کوتاه مدت سفر امیر قطر به ایران چیست؟
این سفر دارای نتایج کوتاه مدتی است که نشان دهنده این است که ایران و قطر در کنار هم میتوانند پرسود باشند.
در مورد نتایج کوتاه مدت این سفر، نخست میتوان گفت که سیاست دولت آقای رئیسی در رابطه با همسایگان جنبه عملی پیدا کرده و دوما نشان دهنده این بود که ایران کشور با ثباتی است و کشورهایی که مواضع منطقه‌ای دارند به مواضع ما احترام میگذارند و با تمایل بسیار زیاد به سمت ما می‌آیند. همچنین نشان دهنده این بود که در جهان عرب هر چند که غرب کشورهایی را علیه ما بسیج کرده ولیکن کشورهایی هم هستند که خواستار همکاری و همسویی با جمهوری اسلامی هستند.
*نتایج بلندمدتی که در خلال سفر امیر قطر به ایران می تواند در روابط تهران دوحه به دست بیاید چیست؟
این سفر در دراز مدت نتایج بسیاری دارد و میتواند مقدمه‌ای برای خروج قدرت‌های منطقه‌ای همچنین آغازی برای موضع گیری مشترک علیه اسرائیل باشد. تهران_ دوحه به دنبال افزایش روابط در همه حوزه ها از روابط دیپلماتیک تا اقتصادی هستند و سرمایه گذاری های بین دو کشور میتواند برای دو کشور سود زا باشد و این روابط در نهایت میتواند تبدیل به روابط خوبی شود که بر روابط ما با تمام همسایگانمان تاثیر بگذارد.
الان شاهدیم که جهان عرب در پیروی از ایدیولوژی اسلامی به دو دسته تقسیم شده‌اند، عده‌ای از این کشورها تابع یک گرایش وهابی هستند. قطر تقریبا قطب مخالف این جبهه است و این کمک میکند که اینکه وهابیت نتواند در منطقه دست به جریان‌سازی و گروهک سازی بزند.
نزدیک شدن قطر به ما طبیعتا جریان‌هایی را که با آنها همکاری میکند را نیز به ما نزدیک میکند و این بسیار خوب است. در شرایط الان دنیا که جنگ اوکراین بر تمام دنیا تاثیر گذاشته و همه کشورهای دنیا در صدد همکاری‌های مشترک هستند و ما الان کشوری هستیم که به قطر در شرایط بسیار دشوار کمک کردیم زمانی که کشورهای عربی مانند عربستان، امارات، بحرین و مصر کشور قطر را تحریم کرده بودند ما اجازه ندادیم تحریم‌های قطر کارگر بیافتد، فلذا میتوان گفت دو کشور میتوانند به رابطه با یکدیگر اطمینان کنند. برای قطری‌ها دوستی بهتر از ایران در منطقه وجود ندارد، دوستی که در شرایط مختلف کمک کرده به این کشور.
* فکر میکنید در شرایط فعلی این دوستی چه تاثیری بر روابط با سایر همسایگان خواهد داشت؟
در منطقه ما اختلاف اندازی از گذشته های دور وجود داشته و بسیار هم زیاد بوده به نام مذهب، قومیت، زبان و ... و یک چند دستگی و چند پارگی بین کشورهای منطقه بوجود آمده؛ این موضوع میتواند مخل روابط دو کشور و روند پیشرفت دو کشور شود و فراهم کننده مشکلاتی برای دو کشور باشد. با این اوصاف ما باید در جهت وحدت حرکت بکنیم و مشکلاتی که غربی‌ها ایجاد کرده‌اند را از بین ببریم و در واقع دوستی ما با دیگر کشورهای منطقه یک نوع استعمارزدایی است.
رژیم صهیونیستی علاقه‌مند است که اختلافات ادامه پیدا کند حال آنکه رابط خارجه ما میتواند بسیار کمک حال باشد آن هم در حالی که کشورهای منطقه از رژیم صهیونیستی واهمه دارند اما قطر کشوری است که برخلاف امارات و بحرین و مصر و ... به دوستی با اسرائیل امید نبسته و هیچ ترسی هم از او ندارد و این در واقع یعنی نوعی یارگیر در منطقه و در واقع ما میتوانیم بر روی قطر برای مسائل مختلف حساب باز کنیم به خصوص که ما در چند حوزه با قطر مشترکیم، یکی مخازن مشترک گاز میباشد و اختلاف در اینجا میتواند قطر را از بخشی از سهمش از ذخایر گاز محروم بکند. در مورد اوپک هم همینطوره و ما از سالهای پیش منافع نفتی مان با اوپک یکی بوده و در حال حاضر هم مسئله اوپک گازی مطرح هست و اگر روابط همینطور پیش برود میتوانیم از کشورهای تعیین کننده قیمت گاز و در واقع در برابر ضربه نخوردن از کشورهای استعماری از آن استفاده کنیم.