انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره قرار است ۱۷ آبان در آمریکا برگزار شود. در این انتخابات تمامی ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان و ۳۵ کرسی از یکصد کرسی مجلس سنا به رقابت گذارده می‌شود، هم‌زمان نامزدهای دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات برای تصاحب سمت فرمانداری در ۳۶ ایالت آمریکا نیز به رقابت خواهند پرداخت.
انتخابات 2022 کنگره به اندازه ای اهمیت دارد که ترکیب جدید سنا و مجلس نمایندگان نقش بسزایی در انتخاب رئیس جمهور این کشور در سال 2024 خواهد داشت. در حال حاضر سنای آمریکا ۵۰-۵۰ است و کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا نقش تساوی‌شکن را ایفا می‌کند. مجلس نمایندگان آمریکا نیز با ۲۱۹ نماینده دموکرات برابر ۲۱۱ نماینده جمهوری‌خواه، به سود دموکرات‌هاست.
اهمیت انتخابات کنگره آمریکا
گرچه بعد از نتیجه انتخابات 2020 آمریکا، بسیاری از مردم این کشور از وضعیت دموکراسی دیکته شده در این کشور ناراضی اند و در عمل بعد از حمله طرفداران ترامپ به کنگره در 6 ژانویه شاهد افول جایگاه آمریکا در دو بخش داخلی و بین المللی هستیم، ولی انتخابات آمریکا همچنان با رویکرد حفظ وضع موجود به‌وسیله نخبگان سیاسی این کشور دنبال می شود. از این رو می توان همچنان صحبت از اهمیت انتخابات در آمریکا به میان آورد.
از منظر داخلی می توان به اهمیت انتخابات از لحاظ امنیتی توجه کرد. درواقع ممکن است انتخابات پیش رو شکاف و دوقطبی آمریکا را تداوم بخشد، همچنان مردم این کشور را نسبت به حاکمیت بی اعتماد کند و بر میزان مخالفان به نتیجه انتخابات نسبت به سال 2020 افزوده شود. از جنبه دیگر نتیجه انتخابات کنگره با توجه به تأثیر آن می‌تواند بر روند سیاست گذاری در حوزه داخلی و خارجی اهمیت داشته باشد.
در این دوره رأی‌دهندگان آمریکایی کل اعضای مجلس نمایندگان و یک سوم از اعضای مجلس سنا را انتخاب خواهند کرد، موضوعی که می‌تواند موازنه قوا در کنگره آمریکا را تغییر دهد. دموکرات‌ها هم‌اکنون در هر دو مجلس نمایندگان و سنا اکثریت شکننده‌ای دارند، از این رو جمهوری‌خواهان در صورت کسب اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان می‌توانند مانع از تصویب قوانین مورد نظر دولت بایدن شوند و با تحقیق در امور دولت و احضار مسئولان دولتی برای ادای شهادت، فشارها بر رئیس‌جمهور ۷۹ ساله آمریکا را افزایش دهند.
پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات مجلس نمایندگان به معنای پایان دوره ریاست نانسی پلوسی، رئیس ۸۲ ساله این مجلس خواهد بود. گزینه احتمالی جمهوری‌خواهان برای جانشینی او کوین مک‌کارتی، رهبر کنونی آنها در مجلس نمایندگان خواهد بود.
بایدن با ابراز نگرانی از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در ماه نوامبر، اعتراف کرد در صورت شکست دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان یا سنا، دو سال باقی‌مانده دوران ریاست جمهوری وی بسیار دشوار خواهد بود.
روایت نظرسنجی‌ها از نتیجه انتخابات کنگره
واکاوی و تحلیل دادها از نظرسنجی های مختلف انجام شده در آمریکا نشان می دهند ممکن است روند فعلی در مجلس نمایندگان تغییر کند، جمهوری‌خواهان اکثریت مجلس را برخلاف روند گذشته به‌دست آورند و دموکرات ها نیز بر مجلس سنا اکثریت پیدا کنند. نکته مهم در نتیجه این نکته است که پیروزی هر جناح در انتخابات کنگره 2022 شکننده خواهد بود.
با وجود این، رسانه های نزدیک به هر حزب در نظرسنجی‌های خود از وضعیت بهتر طیف طرفدارشان سخن به میان می آورد. رشد شدید نرخ تورم که عددی بی‌سابقه را در سه دهه اخیر نشان می‌دهد، میزان نارضایتی از دولت بایدن را افزایش داده است. بیشتر نظرسنجی روزنامه یواس‌آ تودی (USA Today) نشان می‌داد ۵۶ درصد مردم آمریکا از عملکرد دولت بایدن ناراضی هستند. اهمیت موضوعات اقتصادی در آمریکا به اندازه‌ای است که همواره تصمیم‌گیری‌های سیاسی در آمریکا را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.
طبق نتیجه نظرسنجی مشترک شبکه خبری شبکه خبری سی‌بی‌اس نیوز و مؤسسه «یوگاو» (YouGov)، بیشتر رأی دهندگان آمریکایی ترجیح می دهند حزب جمهوری‌خواه اکثریت مجلس نمایندگان در کنگره آمریکا را در اختیار گیرد. نتیجه به‌دست آمده از نظرسنجی نشان می‌دهد چنانچه همین امروز انتخابات کنگره در آمریکا برگزار شود، حزب جمهوری‌خواه ۲۲۴ کرسی و حزب دموکرات ۲۱۱ کرسی مجلس نمایندگان را به‌دست خواهند آورد.
این گزارش می افزاید: در نظرسنجی قبلی پیش بینی می شد حزب دموکرات ۲۲۲ کرسی و حزب جمهوری‌خواه ۲۱۳ کرسی به‌دست آورند و این وضعیت نشان می دهد کفه ترازو به نفع حزب جمهوری‌خواه است.
آینده سیاسی آمریکا
آمریکا از سال 2016 و با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق این کشور روند متفاوتی را سپری کرد، به گونه ای که در این مدت آمریکا از بازیگری فعال در عرصه بین المللی که با متحدان اروپایی و آسیایی منافعش را حفظ می کرد، به بازیگری درگیر در سیاست داخلی خود تبدیل شد. از این رو در جریان انتخابات 2020 نخبگان سیاسی آمریکا برخلاف درخواست عموم جامعه، وی را کنار زدند و بایدن رئیس جمهور این کشور شد.
در دو سال گذشته شرایط آمریکا نسبت به قبل تا حدودی تغییر کرده است. حال در چنین شرایطی نتیجه انتخابات دو حوزه سیاست داخلی و سیاست خارجی تأثیرگذار خواهد بود.
سیاست داخلی: هم اکنون وضعیت داخلی آمریکا به نحوی پیش رفته که دوقطبی شدیدی در این کشور به وجود آمده است، به‌گونه‌ای که بررسی ها نشان می دهد تقریباً نیمی از طرفداران ترامپ بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات 2020 آمریکا، بایدن را به عنوان رئیس جمهور کشورمان قبول نکردند. تداوم این وضعیت آمریکا به سمت درگیری داخلی و هرج و مرج خواهد برد.
به اعتقاد نخبگان سیاسی، دونالد ترامپ عامل اصلی پدید آمدن چنین وضعیتی است. از این رو نتیجه انتخابات کنگره آمریکا می تواند در محدود کردن وی تأثيرگذار باشد. در واقع اگر کنگره در اختیار دموکرات ها باشد، آنها با در پیش کشاندن حمله به کنگره با فرمان ترامپ و بایگانی شدن اسناد کاخ سفید در خانه وی، رئیس جمهور سابق آمریکا را محدود و در نتیجه اجازه فعالیت انتخاباتی را در سال 2024 برای وی غیرممکن خواهند کرد.
این وضعیت بدون شک با قدرت گرفتن جمهوری خواهان تفاوت خواهد داشت. بنابراین نتیجه انتخابات می تواند در تشدید دوقطبی در آمریکا تأثیرگذار باشد.
سیاست خارجی: با در نظر گرفتن نقش کنگره در سیاست خارجی آمریکا و تأثیر آن بر دولت بایدن می توان انتخابات کنگره این کشور را برای بازیگران بیرونی مهم ارزیابی کرد. برای تحلیل رفتار آمریکا بعد از انتخابات پیش رو باید مؤلفه هایی همچون رویکرد تجاری، موضوع غرب آسیا و پرونده هسته ای ایران، چین و پرونده تایوان، روسیه و جنگ اوکراین و در نتیجه انرژی اتحادیه اروپا و ... را در نظر گرفت.
کشورهای مختلفی به دنبال تأثیرگذاری بر روند انتخابات آمریکا هستند. به‌عنوان نمونه می توان به رفتار عربستان سعودی با توجه به تأثیر انرژی بر تورم آمریکا و در نتیجه به تأثیر آن در انتخاب رأی دهندگان، با دولت بایدن پرداخت و به این نتیجه رسید عربستان به دنبال شکست دموکرات‌ها در انتخابات پیش رو است تا در سال 2024 رئیس جمهور جمهوری خواه را در کاخ سفید همراهی کنند.
همکاری عربستان با روسیه در کاهش 2 میلیون بشکه نفت در اوپک پلاس اقدامی نانوشته در راستای ضربه زدن به دموکرات‌ها در انتخابات کنگره بود. مطلوب اتحادیه اروپا نیز ادامه وضعیت فعلی در سیاست خارجی آمریکاست. اتحادیه اروپا با ترس از روی کار آمدن ترامپ یا فردی با مختصات وی، ادامه همگرایی در داخل خود را با چالش اساسی حس می کند.
تقویت جناح راست افراطی، سیاست جمهوری خواهان برای از بین بردن همگرایی در اروپا و در مرحله بعد، مشورت نگرفتن از آنها در سیاست خارجی خود است. اروپای امروزی به غیر انگلیس نیز به‌دنبال تداوم وضعیت فعلی در کنگره آمریکاست.
اگر در انتخابات 2022 کنگره نتیجه برای دموکرات ها باشد، می‌توان به تداوم وضعیت فعلی در سیاست خارجی آمریکا رسید و اگر نتيجه برخلاف دولت فعلی آمریکا باشد، ممکن است دولت تحت تأثیر فضای داخلی کنگره قرار گیرد و اعضای اکثریت جمهوری خواه در سنا و مجلس نمایندگان با تصویب قوانین مختلف، سیاست خارجی بایدن را با چالش مواجه کنند.
پرونده هسته ای ایران
در زمینه هسته ای کشورمان موضوع کمی متفاوت است. مقابله و نرمالیزه جمهوری اسلامی ایران در آمریکا باعث شکل گیری اتفاق نظر در داخل این کشور شده است، اما در نحوه رسیدن به سیاست این‌چنینی اختلاف وجود دارد.
در نگاه بایدن و هم حزبی هایش در سنا و مجلس نمایندگان مذاکره مسیر ایده آلی تلقی می‌شود؛ به گونه‌ای که در روند مذاکره هم می توان با اجماع سازی علیه ایران، همچنان سیاست تحریم را پیش برد و با کمترین هزینه بیشترین نتیجه را به دست آورد. سیاستی که از دل آن برجام بیرون آمد، صنعت هسته ای ایران را محدود کرد، تحریم ها تداوم یافت و ایران هیچ نفع اقتصادی از این سیاست نبرد.
جمهوری خواهان برخلاف دموکرات ها بر رفتار تند با ایران معتقدند. البته رفتار تند اصولاً به معنی جنگ یا برخورد نظامی نیست؛ شبیه این رفتار را در سیاست فشار حداکثری در زمان ترامپ در سال 2018 شاهد بودیم، بنابراین در صورت تغییر در روند فعلی ترکیب نمایندگان و سنا، بایدن در پرونده هسته ای ایران با چالش بزرگی مواجه خواهد شد.