سرمایه‌گذاری در انرژی اتمی راهکار عبور از بحران‌های سوخت فسیلی

جمهوری اسلامی ایران با داشتن یکی از بزرگترین ذخایر گاز جهان (21/5%) بعد از کشور روسیه، بعنوان دومین کشور دارای منابع گاز در جهان شناخته می‌شود که حتی این قابلیت وجود دارد که ایران عنوان اول بزرگترین منابع گازی جهان را از روسیه برباید ولیکن این بدان معنا نیست که ایران از نظر تامین و تولید گاز در وضعیت خوبی باشد. در حال حاضر تامین 70% گاز ایران از حوزه پارس جنوبی است که در این میدان، ایران با قطر مشترک بوده و هر دو کشور از این میدان برای تامین گاز پالایشگاه‌های خود استفاده می‌نمایند. بر خلاف اظهار نظر غیر کارشناسانه برخی از افراد و حتی کشورها، میزان برداشت ایران و قطر از این میدان مشخص بوده و هیچکدام از این دو کشور نمی‌توانند بیش از حد توافق و قراردادهای خود از این میدان برداشت کنند، اما مشکلی که پیش روی ایران است افت فشار میدان فوق بدلیل برداشت حداکثری گاز توسط ایران بوده که در فازهای پالایشگاهی پارس جنوبی در حال استفاده و تولید برای مصرف داخلی و بخش کوچکی برای صادرات است.

 در حال حاضر ایران چاره ای جز برداشت حداکثری از گاز میدان پارس جنوبی ندارد چرا که ایران در بخش داخلی، برای تولید برق و مصرف گاز صنعتی و خانگی، شدیدا به این سوخت فسیلی وابسته است، بطوری که ایران با اینکه صادرات بسیار محدودی دارد و چهارمین تولیدکننده گاز طبیعی جهان می‌باشد ولیکن چهارمین مصرف‌کننده این منبع خدادادی نیز می‌باشد که نشان‌دهنده مصرف نادرست این سوخت در ایران است بطوریکه ایرانی‌ها بر اساس آمار سال ۲۰۲۱ به اندازه نصف قاره اروپا گاز مصرف کرده‌اند. قابل توجه است که ایران با اینکه دومین منابع گاز طبیعی جهان را دارد و چهارمین تولیدکننده گاز طبیعی است ولیکن در بین ده کشور اول صادرکننده گاز نمی‌باشد.

همانطور که اشاره شد برداشت حداکثری گاز از میدان پارس جنوبی توسط ایران به زودی باعث افت فشار میدان فوق شده و این احتمال وجود دارد که در سال‌های پیش رو، هر سال به اندازه یک فاز پالایشگاهی در منطقه پارس جنوبی، ایران افت فشار گاز داشته باشد. البته برخی از کارشناسان معتقد هستند که این اعداد و ارقام اغراق آمیز بوده و بحران گازی برای ایران در چنین وسعتی وجود ندارد اما این احتمال وجود دارد که ایران با داشتن دومین منابع گازی جهان در سال‌های آتی تبدیل به واردکننده گاز طبیعی گردد و این بدان معنا است که گاز ممکن است پاشنه آشیل ایران شود.

 البته ایران منابع گاز دیگری مانند میدان پارس شمالی و همچنین منابع هنوز ناشناخته در کشور و به خصوص حوزه دریای خزر دارد که تا کنون به دلایل سیاسی، اقتصادی، فنی و به خصوص تحریم‌های متعدد ایران در سال‌های اخیر نتوانسته است از آنها استفاده کند که در صورت حل مشکلات ذکر شده، شاید ایران بتواند در آینده کمبود منابع گازی خود ناشی از افت فشار در میدان گازی پارس جنوبی را مرتفع نماید.

 راه حل‌های دیگر مورد نظر کارشناسان برای حل مشکل افت فشار میدان گازی پارس جنوبی، استفاده از روش‌های کاهش فشار خط تولید و یا حفر چاه و نصب ایستگاه‌های تقویت فشار بر روی سکوهای نصب شده بر روی چاه‌ها است که البته راه‌حل اول مقطعی بوده و مشکلات اقتصادی در پی افت تولید گاز برای کشور ایجاد می‌نماید ولیکن راه حل دوم با اینکه هزینه‌بر است ولیکن می‌بایست بر روی آن متمرکز شد. در این راه حل که چاه محور می‌باشد می‌تواند مشکل افت فشار گاز پارس جنوبی را برای ایران در چند سال آینده حل نمود ولیکن این روش نیاز به سرمایه‌گذاری و تکنولوژی کشورهای صاحب این تکنولوژی‌ها در ایران دارد که با توجه به وجود تحریم‌ها و عدم حل شدن مشکل برجام و عدم تمایل سرمایه‌گذاری کشورهای غربی در صنعت نفت و گاز ایران که نمونه آن در فاز ۱۱ مشاهده شد و شرکت توتال تعهدات خود را در خصوص حفر چاه‌های متعدد برای میدان پارس جنوبی انجام نداد، عملا نمی‌توان روی شرکت‌های اروپایی در این خصوص حسابی باز کرد و تنها راه‌حل ممکن در حال حاضر سرمایه‌گذاری شرکت گازپروم روسیه در ایران است که در سفر آقای ولادیمر پوتین قول سرمایه‌گذاری عظیم در صنعت نفت و گاز ایران به آقای ابراهیم رئیسی داده شده است که در این صورت می‌توان با استفاده از سرمایه‌گذاری و دانش فنی گازپروم مشکل افت فشار میدان گازی پارس جنوبی برای ایران حل شود.

 البته لازم بذکر است همانطور که گفته شد مصرف سوخت‌های فسیلی و بخصوص گاز در ایران بسیار بالا است و ایران در آینده می‌بایست روی راه‌حل‌های دیگری برای تامین انرژی کشور متمرکز شود که در این خصوص می‌بایست بر روی انرژی‌های پاک در ایران سرمایه‌گذاری شده که نمونه‌ای از آن استفاده از انرژی خورشیدی به دلیل داشتن دو کویر بزرگ منحصر بفرد در ایران است.

 همچنین ایران می‌تواند با سرمایه‌گذاری بر روی انرژی هسته‌ای و تامین اورانیوم از منابع خود و همچنین منابع موجود در آسیای میانه و آفریقا، به تامین انرژی از نیروگاه‌های هسته‌ای نیز بپردازد. البته ایران به دلیل نداشتن رودخانه‌های خروشان و وجود مشکل کم‌آبی در ایران، شاید نتواند استفاده از تامین انرژی از نیروگاه‌های برق آبی پشت سدها را بعنوان منبع تامین انرژی مد نظر قرار دهد ولیکن این روش نیز تا کنون در ایران بعنوان راه حل استفاده شده است.