مساله حقوق بشر و آنچه نقض حقوق بشر در ایران خوانده میشود، موضوعی است که به شدت از سوی مخالفان جمهوری اسلامی ایران پیگیری میشود؛ به ویژه در یک دههی اخیر، این مساله به یکی از محورهای اصلی و ترجیعبند سخنان جریان ضدانقلاب تبدیل شد و از سوی غرب و علیالخصوص آمریکا نیز به طور متمرکز پیگیری شد که نهایتاً به تعیین گزارشگر ویژه حقوقبشر برای ایران منجر شد.
یکی از موسساتی که همواره در گزارشهای خود تلاش کرده است تا جمهوری اسلامی ایران را به عنوان ناقض حقوق بشر معرفی کند، نهادی موسوم به «عفو بینالملل» است. پسوند بینالملل که این موسسه بر عنوان خود یدک میکشد، مخاطب را به این سمت میبرد که این سازمان یک نهاد رسمی و قانونی است که از سوی مجامع جهانی نظیر سازمان ملل متحد و شورای حقوق بشر این سازمان پشتیبانی میشود؛ بنابراین گزارشات آن منطبق بر موازین جهانی و مورد تایید همگان است.
اما آنچه واقعیت این سازمان است آن است که «عفو بینالملل» برخلاف نام خود، تنها یک نهاد مردم نهاد غیردولتی یا NGO است و هیچ ارتباطی با سازمانهای قانونی و رسمی جهان ندارد. مسئولان این موسسه هم در بخش معرفی سایت خود نوشتهاند: «ما یک گروه جهانی از مردم برای حفاظت از حقوق بشر هستیم و به هیچ دولت یا نهادی وابسته نیستیم.» البته این ادعای عفو بینالملل از سوی کارشناسان مسائل جهانی چندان مورد تایید قرار نگرفته است؛ از آنجا که عملکرد این نهاد در برابر جنایات رژیم صهیونیستی و همچنین مسائلی نظیر زندانهای گوانتانامو و ابوغریب تنها به انتشار چند بیانیه ساده و حتی در برخی موارد، سکوت مطلق محدود شده است.
این موضوع وقتی اثبات میشود که در حالی که تمامی سازمانهای بینالمللی نسبت به اقدام جنایتکارانه رژیم صهیونیستی در حمله به ناوگان آزادی در آبهای بینالمللی واکنش نشان دادند و آن را محکوم کردند، عفو بینالملل تنها خواستار رسیدگی بیشتر به این موضوع شد! بررسی مطالب سایت شعبه این نهاد در سرزمینهای اشغالی هم نشان میدهد که اصولاً برخلاف آنچه به عنوان شعار این مجموعه مبنی بر رسیدگی به مسائل حقوق بشر در تمامی جوامع جهانی انتخاب شده، مسئولان عفو بینالملل علاقهای به رسیدگی به نقض حقوق بشر در فلسطین ندارند.
به همین دلیل است که در سایت رسمی عفو بینالملل، تمرکز شعبه این سازمان در سرزمینهای اشغالی بر روی مهاجران آفریقایی در اسرائیل عنوان شده است؛ مسالهای که با توجه به حجم جنایات رژیم صهیونیستی در مناطق اشغالی و کشتار زنان و کودکان، بسیار جالب به نظر میرسد. یکی دیگر از موضوعاتی که نشان میدهد سازمان عفو بینالملل اساساً اعتنایی به نقض گسترده حقوق بشر توسط رژیم ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی ندارد، ماجرای گسترش ویروس کرونا در زندانهای این دو کشور است. بر طبق آمارهای تایید شده جهانی و بر طبق گزارش رسمی نشریه کنگره آمریکا، تاکنون صدها نفر از زندانیان در این کشور به دلیل ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادهاند. رژیم صهیونیستی هم با وجود فشارهای گسترده فعالان حقوق بشر در جهان، از آزاد کردن و اعطای مرخصی به زندانیان فلسطینی، خودداری میکند. با این وجود، عفو بینالملل چشم خود را بر این نقض فاحش حقوق بشر بسته است.
در مقابل عفو بینالملل تمرکز ویژهای بر روی مسائل ایران داشته است. مستندات این NGO علیه جمهوری اسلامی ایران، غالبا از طریق گفتگو با مخالفان جمهوری اسلامی ایران (نظیر شیرین عبادی، شادی صدر، لادن برومند، عبدالکریم لاهیجی و...) به دست میآید و بر مبنای اظهاران این اشخاص، غالباً ایران در گزارشات عفو بین الملل، به نقض حقوق بشر متهم میشود. این در حالی است که برخورد نهادهای رسمی بینالمللی با مقوله حقوق بشر در ایران کاملاً متفاوت است؛ به نحوی که یکی از نمایندگان کمیته حقوق بشر ایران که چندی پیش در جلسه سالانه این شورا شرکت کرده بود، از قدردانی اکثر اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از اقدامات مثبت ایران در زمینه حقوق بشر خبر داد. همین مساله بود که سبب شد تا جمهوری اسلامی ایران رسما به عضویت کمیسیون جهانی مقام زن در سازمان ملل متحد در بیاید.
به نظر میرسد حمایت غرب از اینگونه نهادهای غیر دولتی با هدف زمینهسازی بروز نارضایتیهای اجتماعی، یکی از ابزارهای مهم در برابر کشورهایی است که قصد سازش با آمریکا را ندارند و منافع این کشور را در سراسر جهان به خطر میاندازد.