کیم جونگ اون رهبر کره شمالی سه شنبه ۲۱ شهریور با قطار زرهی و خصوصی خود برای دیدار با ولادیمیر پوتین وارد روسیه شد. این دومین سفر جونگ اون به روسیه و دیدار با رئیسجمهور روسیه است. نخستین دیدار کیم جونگ اون و پوتین سال ۲۰۱۹ در شهر ولادی وستوک روسیه بود. کیم رهبر ۴۱ ساله کره شمالی از سال ۲۰۱۱ تاکنون (۱۳ سال) حاکم این کشور است.
ناظران غربی مدعیاند که این دیدار حاکی از تمایل مسکو برای خرید مهمات به منظور جبران کردن ذخایرش که به واسطه جنگ اوکراین تضعیف شده، متمرکز است. بر اساس ادعای مقامهای آمریکایی، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در ژوئیه ۲۰۲۳ به پیونگ یانگ رفت و از کیم خواست تا مهمات بیشتری به روسیه بدهد. شویگو همچنین گفته که مسکو و پیونگ یانگ برای نخستین بار در حال بررسی برگزاری مانورهای نظامی هستند. اخیراً نیز آژانس جاسوسی کره جنوبی به قانونگذاران این کشور گفته بود که به نظر میرسد شویگو یک رزمایش سه جانبه را با حضور چین پیشنهاد کرده است.
به این ترتیب این نخستین باری خواهد بود که کره شمالی با یک کشور خارجی از زمان پایان جنگ دو کره در دهه پنجاه میلادی رزمایش اجرا میکند. تاکنون کره شمالی از برگزاری رزمایش با یک ارتش خارجی بر اساس فلسفه خودکفایی امتناع کرده است. اما افزایش همکاری نظامی بین کره جنوبی، آمریکا و ژاپن میتواند کیم جونگ اون را به شکستن این تابو و برگزاری رزمایش با چین و روسیه برای نخستین بار ترغیب کند. در مقابل، برخی ناظران بر این باورند که کره شمالی احتمالا چنین پیشنهادی را قبول نمیکند، چون به وابستگی بیشترش به روسیه و چین منجر میشود. البته هنوز مشخص نیست که همکاری نظامی روسیه و کره شمالی و کیم به کجا میانجامد؛ اما هر نشانهای از روابط هشدار دهنده باعث نگرانی کشورهایی، چون کره جنوبی و آمریکا میشود.
روسیه به دنبال خنثی کردن ضد حمله اوکراین و مدیریت جنگ در جهت اهداف خود میباشد؛ درحالی که کره شمالی در حال افزایش فعالیتهای موشکی است تا به اقدامات آمریکا در تقویت ائتلاف نظامیاش با کره جنوبی و ژاپن اعتراض کند. در واکنش به سفر جونگ اون به روسیه، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که واشنگتن از نزدیک سفر کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی به روسیه را زیر نظر خواهد داشت و بسته به نتایج آن، ممکن است تحریمهای جدیدی اعمال شود.
پس از آغاز جنگ اوکراین مقامهای آمریکایی مظنون شدهاند که کره شمالی در حال تامین گلولههای توپخانهای، راکت و سایر مهمات برای روسیه است که احتمالاً بیشترشان کپی از مهمات دوران شوروی سابق هستند. محافل غربی گفتهاند روسیه به شدت به مهمات جنگی نیاز دارد؛ وگرنه دلیلی ندارد وزیر دفاع یک کشور قدرتمند در جنگ به یک کشور کوچک مانند کره شمالی سفر کند؛ در واقع شویگو نخستین وزیر دفاع روسیه است که از ۱۹۹۱ و فروپاشی شوروی به کره شمالی سفر کرده است.
ابن در حالی است که خرید مهمات از کره شمالی نقض قطعنامههای شورای امنیت است که مورد حمایت روسیه نیز میباشد و بر اساس آن، تجارت تمامی تسلیحات با پیونگ یانگ ممنوع است. اما اکنون که روسیه با تحریمهای بینالمللی و کنترل صادرات بابت جنگ اوکراین روبروست، به دنبال تسلیحاتی از کشورهای تحریمی است. کره شمالی انبارهای بزرگ تسلیحاتی دارد؛ اما برخی تحلیلگران در این مساله که پیونگ یانگ با توجه به خطوط ریلی محدودش بتواند مهمات زیادی در اختیار روسیه بگذارد، تردید کردهاند. گفته میشود در مقابل، کیم از روسیه درخواست انتقال کمک، اعتبار و فناوری نظامی به کره شمالی کرده است. در واقع، این یک معامله دو سر سود برای دو طرف است؛ چون پوتین نگران تمام شدن موجودی تسلیحات ارتش روسیه است و حونگ اون هم بابت همکاری سه جانبه بین آمریکا، کره جنوبی و ژاپن تحت فشار است و با کمک مسکو میتواند از حجم این فشارها بکاهد.
از طرفی، بسته شدن مرز در دوران کرونا باعث شد تا کره شمالی با مشکلات اقتصادی زیادی روبرو شود و جون اونگ احتمالا به دنبال تامین مواد غذایی و انرژی برای جبران کمبودهای داخلی کشور خود میباشد. از این منظر، رهبر کره شمالی افزایش روابط با مسکو را نشانهای از خروج از انزوا طی سالهای طولانی قلمداد میکند؛ لذا سران و رهبران کره شمالی مدتها بر دیدارهای رو در رو با سران جهانی به عنوان نشانهای از اقتدار و در چهارچوب اهداف تبلیغاتی داخلی مانور دادهاند.
در این حال کره شمالی، همچنین به دنبال فناوری روسیه برای حمایت از طرحهای خود در ساخت سیستمهای تسلیحاتی با فناوری بالا مانند موشکهای قدرتمند دوربرد، تسلیحات بالستیکی فراصوت، زیردریاییهای اتمی و ماهوارههای جاسوسی است. البته دقیقا معلوم نیست که آیا روسیه مایل به تامین فناوریهای پیشرفته مرتبط با تسلیحات اتمی و موشکهای بالستیک بین قارهای برای کره شمالی است یا نه؛ زیرا روسیه همواره از فناوریهای مربوط به تسلیحات مهم خود حتی از شرکای اصلی مانند چین به شدت با احتیاط برخورد کرده است.
در مجموع باید گفت کره شمالی و روسیه به دلیل نیاز متقابل، دور تازهای از همکاری را آغاز کردهاند و از اعلام آن هم ابایی ندارند. برای همکاری متقابل حوزههای عملی و شفافی وجود دارد؛ همچنین برخی جنبههای نمادین وجود دارد که دو طرف قصد دارند آن را به رخ آمریکا بکشند. چرا که روسیه در جنگ اوکراین عملاً در مقابل غرب با محوریت آمریکا ایستاده و کره شمالی نیز تقابل دیرین خود را با آمریکا و متحدانش در شبه جزیره کره همچنان حفظ کرده است.