اقتصاد کریپتو در ایران

صبح صادق این یادداشت را صرفاً برای اطلاع مخاطبان منتشر می‌کند/ سال ۲۰۲۵ دورانی پرچالش برای بازار رمزارز‌های ایران بوده است؛ دورانی که در آن، مجموع جریان ورودی سرمایه به سکو‌های داخلی این کشور، با افتی ۱۱ درصدی در مقایسه با سال گذشته، به ۷/۳ میلیارد دلار در هفت ماه نخست سال کاهش یافت. ریشه این افت محسوس را باید در تلاقی سه بحران کلیدی جست‌و‌جو کرد: تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی با اسرائیل، حمله سایبری گسترده به بزر‌گ‌ترین صرافی داخلی و اقدام ناشر برجسته استیبل‌کوین تتر در مسدودسازی آدرس‌های مرتبط با کاربران ایرانی!

این فشار‌ها در ماه‌های خرداد و تیر به اوج خود رسید و در تیرماه، شاهد سقوط ۷۶ درصدی ورود سرمایه در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ بودیم که عمق بحران اعتماد و ثبات را در این بازار به خوبی به تصویر می‌کشد. این رویداد‌ها نشان داد، چگونه اقتصاد دیجیتال ایرانیان به طور مستقیم تحت تأثیر متغیر‌های امنیتی و بین‌المللی قرار دارد و نیازمند راهبرد‌های جامعی برای افزایش تاب‌آوری است.

نقطه عطف این بحران، هک ۹۰ میلیون دلاری صرافی «نوبیتکس» در خردادماه بود که گروه حامی اسرائیل با نام «گنجشک درنده» صورت داد. این حمله با توجه به اینکه بیش از ۸۷ درصد از کل تراکنش‌های رمزارزی کشور از طریق این پلتفرم انجام می‌شود، ضربه شدیدی به بدنه بازار وارد آورد. این رخداد نه تنها آسیب‌پذیری‌های امنیتی زیرساخت‌های داخلی را آشکار کرد، بلکه با ایجاد یک بحران نقدینگی موقت، اعتماد کاربران را به‌شدت متزلزل کرد. همزمانی این حمله سایبری با جنگ ۱۲ روزه نظامی و قطعی‌های گسترده برق در ایران، یک طوفان تمام‌عیار را شکل داد که بی‌ثباتی را در بازار به حداکثر رساند. در واکنش به این هک، شرکت «تتر» نیز بزرگ‌ترین عملیات مسدودسازی تاریخ خود علیه کیف‌پول‌های مرتبط با ایران را اجرا کرد و ۴۲ آدرس با دارایی‌های قابل توجه را از دسترس خارج کرد. این اقدام الگو‌های تسویه مالی در بازار را مختل کرد و کاربران را به سمت استفاده از استیبل‌کوین‌های جایگزین، مانند «دای» بر روی شبکه‌هایی، چون پالیگان سوق داد.

این تحولات پیامد‌های راهبردی متعددی به همراه داشت. از یک سو، شاهد سازگاری سریع کاربران و مهاجرت بخشی از سرمایه‌ها به صرافی‌های پرریسک خارجی بودیم که فاقد فرآیند‌های احراز هویت قوی بودند؛ پدیده‌ای که ریسک‌های جدیدی را برای دارایی‌های فعالان این حوزه ایجاد کرد. از سوی دیگر، با وجود تمام این چالش‌ها، جایگاه رمزارز‌ها به منزله یک ابزار اقتصادی و سیاسی برای کشورمان همچنان پابرجا ماند. استفاده از دارایی‌های دیجیتال برای تأمین کالا‌های حساس، مانند قطعات پهپاد، سخت‌افزار‌های هوش مصنوعی و دیگر اقلام تحریمی از فروشندگان چینی ادامه یافت. همچنین، پرداخت‌های مبتنی بر رمزارز در فعالیت‌های جاسوسی میان عوامل خارجی و داخلی شناسایی شد که نمونه بارز آن، دستگیری سه شهروند اسرائیلی در مردادماه بود که دستمزد خود را از طریق دارایی‌های دیجیتال دریافت کرده بودند.

در این میان، یک تناقض تأمل‌برانگیز شکل گرفته است؛ در حالی که جریان ورودی سرمایه کاهش یافته و اعتماد به سکو‌های داخلی خدشه‌دار شده، جریان خروجی تقریباً ثابت مانده است. این امر نشان می‌دهد، رمزارز‌ها همچنان یک کانال جدی برای خروج سرمایه هستند!
پایگاه Coin World