لزوم درک قدرت تصویر

قدرت تصاویر و نقش آنها در سیاست موضوعی است که امروزه اهمیت فزاینده‌ای یافته است. تصاویر می‌توانند معانی و احساساتی را منتقل کنند که گاه از توان کلمات خارج است. برخی تصاویر تاریخی، مانند عکس معروف مردی که در میدان «تیان‌آنمن» پکن مقابل ردیفی از تانک‌ها ایستاده یا تصویر دردناک جسد «آلان کردی»، کودک خردسال سوری در ساحل ترکیه، تأثیرات عمیقی بر افکار عمومی و تصمیمات سیاسی گذاشته‌اند. برای نمونه، همین تصویر آلان کردی نقش مهمی در تصمیم «آنگلا مرکل» برای پذیرش بیش از یک میلیون پناهنده در آلمان داشت.

در علوم اجتماعی معمولاً تأکید بر عقلانیت کامل است و نسبت به نقش احساسات نوعی تردید وجود دارد؛ چرا که احساسات می‌توانند برای اهداف منفی، مانند تبلیغات و دستکاری افکار عمومی مورد سوءاستفاده قرار گیرند. با این حال، برای ایجاد تغییر در جهان و مقابله با پدیده‌هایی، مانند پوپولیسم که بر پایه احساسات عمل می‌کنند، لازم است افزون بر رویکرد عقلانی، به بعد احساسی مسائل نیز توجه شود. این موضوع به‌ویژه در مواجهه با سیاستمداران پوپولیستی، مانند «دونالد ترامپ» و «ژائیر بولسونارو» که از احساسات مردم برای پیشبرد اهداف خود بهره می‌برند، اهمیت می‌یابد.

رسانه‌های تصویری، مانند فیلم‌ها، عکس‌ها و اجرا‌های نمایشی می‌توانند دیدگاه ما نسبت به جهان را شکل دهند و تأثیرات عمیق عاطفی بر ما بگذارند. در حوزه آموزش نیز استفاده از رسانه‌های تصویری می‌تواند به درک بهتر مفاهیم کمک کند. برای نمونه، در کلاس‌های سیاست بین‌الملل تصویری، دانشجویان افزون بر یادگیری جنبه‌های فنی فیلم‌سازی، روش‌های جدیدی برای فهم جهان می‌آموزند که فراتر از مطالعه مقاله‎ها و نظریه‌های معمول دانشگاهی است.
موضوع دیوار‌ها و مرز‌ها نمونه جالبی از اهمیت تحلیل تصویری در سیاست است. برخی دیوار‌ها مانند دیوار مرزی ترامپ با مکزیک با نفرت عمومی مواجه می‌شوند، در حالی که دیوارهایی، مانند دیوار بزرگ چین محبوبیت جهانی دارند. بررسی تصویری این پدیده می‌تواند به درک بهتر تجربیات و دیدگاه‌های گوناگون مردم نسبت به مرز‌ها کمک کند و از نگاه صرفاً ایدئولوژیک فراتر رود.

پدیده استفاده از ماسک نیز مثال دیگری از اهمیت تحلیل تصویری در سیاست است. در هنگ کنگ، استفاده از ماسک در جریان اعتراضات دموکراسی‌خواهانه سال ۲۰۱۹ ممنوع شد، زیرا معترضان از آن هم برای محافظت در برابر گاز اشک‌آور و هم برای پنهان کردن هویت خود استفاده می‌کردند؛ اما با شروع همه‌گیری کرونا در بهار ۲۰۲۰، همان دولت قانونی برای اجباری کردن استفاده از ماسک وضع کرد، بدون آنکه قانون قبلی را لغو کند. این تناقض نشان می‌دهد، چگونه یک شیء ساده می‌تواند معانی سیاسی متفاوت و حتی متضادی پیدا کند.

با توجه به حرکت جهان به سمت رسانه‌های تصویری و شبکه‌های اجتماعی، مانند تیک‌تاک، اهمیت درک و تحلیل تصاویر در سیاست بیش از پیش آشکار می‌شود. این تحول فرصتی است برای مشارکت در سیاست به شیوه‌ای چندحسی، جذاب و تأثیرگذار که می‌تواند به درک بهتر پدیده‌های سیاسی و اجتماعی کمک کند.
پی نوشت: ترجمه اختصاصی هفته نامه صبح صادق