شروع بحران سوریه
جنگ سوریه یا بحران سوریه از ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱ (۶ بهمن ۱۳۸۹) شروع شد و به دلیل مشارکت گسترده مزدوران خارجی از لیبی و تونس گرفته تامزدوران اروپایی،نمی توان اصطلاح جنگ داخلی برای سوریه را به کار برد. چرا که اساسا این جنگ یک توطئه طراحی شده بود. بنابر اعتراف مقامات غربی، از سال 2003نهادهای اطلاعاتی آمریکا به دنبال ایجاد بحران در سوریه با هدف تضعیف این کشور در راستای تامین امنیت اسرائیل بودند. در سال 2003 طبق طبقه‌بندی پنتاگون، سوریه، دولتی سرکش و پشتیبان تروریسم معرفی‌شده، جنگ با سوریه به‌عنوان بخشی از جنگ گسترده با ایران ارزیابی‌شد و ایران، عراق و سوریه در اولویت تغییر رژیم برای قرن جدید آمریکایی قرارگرفتند. بنابراین تمام امکانات با هدف ساقط کردن نام سوریه به کار گرفته شد.
جبهه ارتجاع عرب با کمک اسرائیل و کشورهای غربی ده ها گروه تروریستی را با هدف ساقط کردن نظام سوریه مجهز کردند. داعش، جبهه النصره، احرار الشام و جیش الاسلام مهمترین گروه های تروریستی به شمار می روند که در سوریه مناطقی را اشغال کردند. علاوه بر تروریست ها برخی کشورها نیز در بحران سوریه نقش آفرینی کردند. آمریکا، ترکیه، قطر، عربستان، فرانسه، انگلیس، اردن، امارات و بحرین تنها بخشی از این کشورها هستند. رژیم صهیونیستی نیز با کمک به تروریست های جبهه النصره در جنوب سوریه عملا به عنوان پشتیبان این گروه عمل کرد. تمام تلاش این بازیگران بر این امر استوار بوده که نظام بشار اسد را ساقط کرده و نظامی طرفدار خود جایگزین کنند. حتی آمریکا و اسرائیل اهداف کلان تری نیز داشتند. این دو بازیگر به دنبال این بودند تا استراتژی زمین سوخته را در مورد سوریه در درجه اول به اجرا بگذارند و سوریه را به عنوان تهدیدِ بزرگ برای اسرائیل در جبهه شمال برای همیشه تضعیف کنند و در درجه دوم این کشور را تجزیه کنند. تجزیه کشورهای خاورمیانه یکی از استراتژی ها آمریکا در راستای تامین امنیت اسرائیل است. در طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا کشورهایی ماند ایران، سوریه، عراق، عربستان، مصر و... باید به کشورهای کوچکی تجزیه شوند تا اسرائیل بتواند به عنوان بزرگترین بازیگر منطقه ای فعالیت کند. البته این طرح ناکام ماند. جبهه عربی- غربی علاوه بر تجهیز تروریست ها روش های دیگری را برای رسیدن به هدف خود در سوریه به کار گرفتند. تحریم بین المللی و تصویب قطعنامه در سازمان ملل علیه سوریه، اخراج این کشور از برخی نهادهای عربی و قطع روابط کشورهای عربی با دمشق از جمله این طرح ها بود. اما آمریکا از دو روش دیگر در این راستا بهره گرفت. حملات نظامی و استفاده از بهانه سلاح شیمیایی برای محکوم کردن سوریه. اما پیروزی جبهه مقاومت بر تروریست ها در سوریه باعث آغاز دوران پسا داعش شده و به همین جهت کشورهای مختلف به دنبال عادی سازی روابط با سوریه هستند.
پایان محاصره سیاسی سوریه
با اعلام پایان داعش فرایند سیاسی در سوریه شروع شده است. به همین دلیل کشورهای مختلف سعی دارند به سرعت روابط خود را با سوریه دوباره عادی کنند.
گام اول: جرقه نخست عادی سازی روابط با سوریه از سوی ترکیه زده شد. ترکیه در بیش از یک سال گذشته با پیوستن به جبهه ایران و روسیه در سوریه و حمایت از مذاکرات آستانه به نوعی ضمن شکست پروژه خود در سوریه به پیروزی نظام سیاسی این کشور نیز اعتراف کرد. . ترکیه در سال های گذشته به عنوان دروازه ورود تروریست ها به سوریه معروف بود. مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه اخیر اعلام کرد که چنانچه بشار اسد رئیس جمهور سوریه برنده انتخاباتی دموکراتیک در این کشور باشد؛ آنکارا نیز همکاری با وی را مد نظر قرار می‌دهد البته ترکیه این اظهارات را تکذیب کرد اما کاملا مشخص است که ترکیه از مرحله سقوط بشار اسد گذر کرده و اکنون به دنبال همکاری با نظام سوریه در دوران پسا داعش است.
گام دوم: حرکت بعدی برای عادی سازی روابط با سوریه از سوی اردن شکل گرفت. اردن از همان ابتدای بحران با کشورهای عربی علیه دولت سوریه همراه شد و تعاملات خود با بانک مرکزی سوریه و مبادلات تجاری خود با این کشور را کاهش داد. در ادامه اردن سفیر خود را از سوریه فرخواند که در مقابله با او، سوریه نیز این کار را انجام داد. اردن مکانی برای تمرین، تسلیح و تسهیل سیطره کسانی که آن ها را معارضین معتدل می‌خواندند، قرار گرفت تا این نیروها بر سوریه سیطره یابند. «اتاق موک» در اردن که در مدیریت آن دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی نقش داشتند برای اداره و طراحی برخی عملیات‌های تروریستی در سوریه ایفای نقش می‌کرد. اما پس از قطعی شدن پیروزی سوریه اردن مواضع خود را در مورد دمشق تغییر داد. در این ارتباط هیات پارلمانی اردن آبان ماه 97 با ولید المعلم وزیر امور خارجه کشور سوریه دیدار و با وی درباره روابط دو کشور و افق توسعه آن و آخرین اوضاع منطقه گفت و گو کرد. سه ماه پیش از این دیدار نیز ارتش سوریه موفق شد پس از سه سال گذرگاه نصیب را در جنوب شرق درعا و مرز مشترک با اردن از اشغال تروریست‌ها آزاد کند.
گام سوم: امارات نیز به عنوان دیگر کشوری که با سوریه قطع رابطه کرده است تمایل خود را برای تجدید روابط اعلام کرد. طبق گزارش شبکه المیادین، مسئولان اماراتی رسما ابلاغ کرده اند که این کشور قصد دارد روابط دیپلماتیک خود را با سوریه از سر گرفته و سفارتخانه خود را در دمشق بازگشایی کند.
گام چهارم: اتحادیه عرب از سال ۲۰۱۱ در پی آغاز بحران در سوریه عضویت این کشور در این اتحادیه را تعلیق کرد. اما اخیرا پارلمان عربی در بیانیه‌ای اعلام کرد که اتحادیه عرب می‌تواند دست به اقدامی برای بازگرداندن سوریه به موسسات این اتحادیه بزند در حالی‌که هفت سال از تعلیق عضویت آن در اتحادیه عرب می‌گذرد. در بیانیه اتحادیه عرب، از اتحادیه کشورهای عرب و تمامی سازمان های عربی خواسته شد که شرایط بازگشت سوریه را به جهان عرب فراهم سازند. این بیانه به معنای اعتراف رسمی کشورهای عربی به شکست خود در فشار بر نظام سوریه به شمار می رود.
گام پنجم: عمر البشیر رئیس جمهور سودان در سفیر غیرمنتظره و از پیش اعلام نشده 24 آذرماه به دمشق رفت و مورد استقبال بشار اسد رئیس جمهور سوریه قرار گرفت . سفر عمرالبشیر به دمشق در شرایط فعلی از اهمیت به سزایی برخوردار است . این سفر اولین دیدار رسمی یک مقام عربی از مارس 2011( از زمانی که جرقه بحران سوریه زده شد) به دمشق به شمار می رود. کشورهای عربی بعد از گذشت 8 ماه از بحران داخلی سوریه عضویت سوریه را در اتحادیه عرب تعلیق کردند و تحریم های سیاسی و اقتصادی را علیه دمشق وضع کردند و از ارتش این کشور خواستند تا به زعم خود از خشونت علیه آن چه آن ها "مخالفان دولت سوریه می خواندند"، بپرهیزد . در واقع این سفر به نوعی می تواند جرقه نخستین دیدار سایر مقامات عربی از دمشق باشد که این خود به معنای پیروزی سیاسی نظام سوریه و نزدیک شدن دمشق به شرایط عادی است. در واقع سفر عمر البشیر به سوریه در حالی است که وی از جمله متحدان نزدیک عربستان بوده و بیش از 10 هزار مزدور را برای کمک به عربستان به یمن اعزام کرده است این مسئله خود نشان دهنده ناکامی تمامی طرح های عربستان علیه محور مقاومت در منطقه است. روزنامه الاخبار لبنان در این مورد اعلام کرده که سفر سرزده «عمر البشیر» رئیس‌جمهور سودان به سوریه، با اطلاع عربستان انجام شد. سوریه پیش‌تر گفته بود کشورهای عربی که با دمشق قطع رابطه کردند خود به سمت ما بازمی‌گردند و این سفر می‌تواند گواهی بر درستی گفته‌های سوریه باشد.
گام ششم: به نظر می رسد که موج سفر مقامات کشورهای عربی به سوریه با شروع سال جدید میلادی سرعت بیشتر بگیرد. در همین ارتباط روزنامه الاخبار اعلام کرده که احتمالا رئیس جمهور مصر یا امیر کویت مقامات بعدی ای هستند که به سوریه سفر خواهند کرد. خبرگزاری اسپوتنیک نیز به نقل از یک منبع مطلع اعلام کرد که برهم صالح، رئیس‌جمهور جدید عراق طی چند روز آینده برای اولین بار از سال ۲۰۱۱ و آغاز جنگ در سوریه به این کشور سفر خواهد کرد.
نتیجه
پس از گذار نظام سوریه از تهدید امنیتی اکنون محاصره سیاسی سوریه نیز در حال پایان یافتن است. حتی "جیمز جفری" نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه روز27 اذرماه97 اعلام کرده که آمریکا به دنبال سرنگونی "بشار اسد" رئیس جمهور سوریه نیست. این مسئله گویای این است که کشته شدن نیم میلیون انسان در سوریه به همراه وارد شدن خسارت حدود 400 میلیارد دلاری به این کشور در نهایت باعث نشد که توطئه ها علیه سوریه به پیروزی برسد. در واقع پیروزی جبهه مقاومت ائتلاف متجاوز عربی- غربی- عبری را مجبور به اعتراف به شکست در سوریه کرده و اکنون باید منتظر عادی سازی روابط کشورهای غربی با سوریه نیز بود. علاوه بر این اخیرا ایران، روسیه و تـرکیـه رونـد سیاسی حل بحران سوریه را با توافق برای تشکیل کمیته قانون اساسی کلید زدند. برداشته شدن اولین گام عملی سیاسی در مورد بحران سوریه نیز به معنای پذیرش پیروزی سوریه در جامعه بین المللی است. در این ارتباط وزرای خارجه سه کشور ایران، ترکیه و روسیه به عنوان ضامنین روند آستانه و دی‌میستورا، نماینده سازمان ملل، در ژنو برای تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه در اوایل سال آینده میلادی به توافق رسیدند؛ اتفاقی که هم غربی‌ها را خلع سلاح می‌کند و هم اعتبار روند آستانه را افزایش می‌دهد. ایران، روسیه و ترکیه عضو مکانیزم روند آستانه هستند که پس از آزادسازی کامل حلب در حدود دو سال قبل تشکیل شد. پیش‌تر مقامات آمریکایی تهدید کرده بودند، چون روند آستانه نتوانسته در تشکیل کمیته قانون اساسی موفق شود باید این روند را کنار گذاشت و مکانیزم جدیدی را آغاز کرد. حالا با توافق سه کشور یکی از مهمترین بهانه‌های غرب برای اخلال در روند مذاکرات سیاسی سوریه برداشته شد.