فروریختن یک ساختمان 12 طبقه در ایالت میامی بار دیگر بحث بر سر فرسوده بودن زیرساختهای آمریکا را علیرغم هزینههای هنگفتی که این کشور صرف امور نظامی و دفاعی میکند داغ کرده است.
برج تخریبشده در سال 1980 در شهرک «سِرفساید» واقع در حومه میامی در ایالت فلوریدا ساخته شده بود. گزارشها حاکی است که بیش از دو سوم از 130 واحد این برج در حادثهای که چند هفته پیش اتفاق افتاد از بین رفته است.
هنوز علت فروریختن این ساختمان که 40 سال قدمت داشت، مشخص نشده است ولی تحقیقات نشان داده که بررسی صورت گرفته در سال 2018 بیانگر وجود ایرادهای اساسی در طراحی ساختمان بوده است.
این حادثه فقط یکی از دهها نمونه حوادث مشابهی بوده که طی سالهای اخیر در ایالات متحده آمریکا رخ داده است. به عنوان مثال، در ژوئن سال 2013 هم یک پل بین ایالتی در یک راهروی تجاری اصلی بین سیاتل، واشنگتن و ونکوور کانادا ، سقوط کرد و پس از برخورد با یک کامیون به رودخانه سقوط کرد.
این حادثه بر اثر تصادف و برخورد یک کامیون با یکی از پایههای اصلی پل رخ داد؛ در حالی که سرعت کامیون در حین برخورد بالا نبود اما ستون پل که به واسطه گذر سالها ضعیف و فرسوده شده بود شکسته شد و پل که توان تحمل بار اضافی را نداشت بلافاصله سقوط کرد.
حادثه سال 2013 هم در حالی رخ داد که کارشناسان در بررسیهای قبلی روی این پل، به این نتیجه رسیده بودند که عملکرد و کاربری این پل منسوخ شده و از نظر ساختاری نیز ضعیف است و نیاز به جایگزینی دارد.
در گزارش 170 صفحهای «انجمن مهندسان شهری آمریکا» که سال گذشته منتشر شد عنوان شده بخش اعظم زیرساختهای فیزیکی ایالات متحده که شامل جاده ها، سدها، پلها و موارد دیگر می شوند، در وضعیت مشابهی قرار دارند. گفته میشود بیش از 160 هزار پل در ایالات متحده رسماً در معرض خطر سقوط قرار دارند.
این گزارش همچنین نشان میدهد آمریکا با کسری دو تریلیون و 590 میلیارد دلاری برای رفع نیازها در تاسیسات زیربنایی خود مواجه است که مستلزم افزایش هنگفت هزینه های دولتی برای رسیدگی به پل ها و جاده های فرسوده و برنامه های دیگر است.
جامعه ی مهندسان شهری آمریکا به طور خاص، به جاده های ایالاتِ متحده نمره D و به پلهای آن نمره کیفی C داده است. جالبتر اینکه وزارت حمل و نقلِ آمریکا برآورد کرده است که صرفاً برای نوسازی سیستم میانایالتی و بزرگراههای موجود در آمریکا چیزی بالغ بر 1 تریلیون دلار هزینه موردِ نیاز است.
البته فقط جادهها درگیر چنین وضعیتی نیستند: خطوطِ ریلی، سدها، و خاکریزها نیز نیازمند نوسازیهای اساسی هستند. مثلاً این گروه از کارشناسان آمریکایی بخصوص وضعیت تامین آب آشامیدنی در آمریکا را فاجعه بار ارزیابی کرده و نوشتهاند بخش عظیمی از لوله های انتقال آب بسیار فرسوده و خارج از رده هستند. این گزارش هشدار داده چنین زیرساختهای فرسودهای نه تنها برای امنیتِ مردم، که برای اقتصادِ آمریکا نیز خطرناک است.
بیشتر زیرساختهای آمریکا در اوایل و اواسط قرن 20 ساخته شدهاند. قرن بیستم همزمان شده بود با ساخت پروژههای بزرگی همچون سد هوور و پل گلدن گیت و همچنین سیستم بزرگراه بین شهری، پلهای کوچکتر ، تونلها و موارد دیگر که در کنارشان هزاران کیلومتر سیمکشی در زمینه برق و تلفن را به دنبال داشتند.
اما در حال حاضر ایالات متحده تقریباً 60 سال است که در زمینه تعمیر و نگهداری هیچیک از این زیرساختها هزینه نکرده است و کار را به جایی رسانده که امروز میتوان گفت که وضعیت وخیم و در بسیاری از موارد بحرانی است.
جاده ها و بزرگراه ها به تنهایی بیش از 100 میلیارد دلار در سال بودجه تعمیر و نگهداری و پلها به طور نامحدود به صدها میلیارد دلار در سال نیاز دارند؛ در حالی که بیشتر آنها به پایان عمر مفید خود رسیده اند و تعمیرات به تنهایی کافی نخواهد بود و جایگزینی به طور فزاینده ای ضروری مینماید.
نکته قابل توجه اینکه دونالد ترامپ رئیس جمهور جنجالی پیشین آمریکا همواره از وضعیت نابسامان و حتی وخیم زیر ساخت های آمریکا انتقاد و آنها را در حال فروپاشی دانسته و وعده داده بود که اقدامات اساسی برای رفع این معضل عظیم انجام خواهد داد.
افزایش بودجه نظامی آمریکا در راستای منافع مجتمع های نظامی - صنعتی
به رغم این وعده، وی با افتخار به افزایش بی سابقه بودجه نظامی آمریکا که در راستای تداوم جنگ افروزی واشنگتن در نقاط مختلف جهان هزینه می شود پرداخت. بودجه نظامی تصویب شده برای سال 2018 یعنی اولین بودجه نظامی تصویب شده در دولت ترامپ 700 میلیارد دلار بود در حالی که این بودجه درسال آخر زمامداری ترامپ برای سال 2021 به مبلغ 740 میلیارد دلار رسید.
بدین ترتیب دولت فدرال آمریکا به جای اینکه با کاهش بودجه نظامی به اختصاص منابع مالی لازم برای نوسازی زیر ساختها به خصوص جاده ها، پلها، تاسیسات آب و برق و مانند آن بپردازد، هر سال بودجه نظامی آمریکا را در راستای منافع مجتمع های نظامی - صنعتی افزایش داد. این روند البته محدود به ترامپ نبوده بلکه روندی یکسان با روسای جمهور قبل و بعد از او بوده است.
اندیشکده واتسون به تازگی در گزارشی برآورد کرده بیش از نیمی از تجهیزات و داراییهای دولت فدرال آمریکا-شامل ساختمانها، هواپیما، کشتی، خودروها، رایانهها و تسلیحات- برای مصارف دفاعی مورد استفاده قرار میگیرند.
این اندیشکده نوشته سرمایهگیری در داراییهای غیرنظامی - اعم از ساختمانهای عمومی، جادهها، سامانه حل و نقل عمومی، سامانه آب و فاضلاب و مجموعههای تفریحی- از اواسط دهه 1970 روندی ثابت داشته اما نسبت به دهههای 1950و 1960 نصف شدهاند.
سرمایهگذاری در بخشهای غیرنظامی علاوه بر تأثیری که از لحاظ ایمنی دارد تأثیر مستقیمی هم بر عملکرد اقتصاد خصوصی دارد. بخش خصوصی از سرمایهگذاری در جاده، سیستم آب و سایر بخشها منتفع میشود و توسعه هر یک از این بخشها مستقیمآً روی سرمایهگذاریهای عمومی اثر میگذارد: مثلاً توسعه جادهها باعث میشود که صاحبان کسب وکارها بتوانند کارآیی و بهرهوریشان را بالا ببرند.
در جهانی که چین و کشورهای غربی و کشورهای در حال توسعه سرمایهگذاری خود را در زمینه زیرساختها افزایش میدهند، ایالات متحده در جهت مخالف پیش رفته است و میراثی در شرف ویرانی را برای یک ملت فروپاشیده که اکنون ناامیدانه بدون ابزاری برای تغییر جهت، در دریای بدهی غوطه ور است، به جای گذاشته است.
حاصل این امر در فوریه سال 2021 با قطع گسترده آب و برق در ایالت تگزاس با توجه به بارش شدید برف مشخص شد. به نحوی که ساکنان آن با وضعیت بسیار وخیمی مواجه شده و صف های چند کیلومتری برای دسترسی به چند لیتر آب آشامیدنی تشکیل شد.
در واقع چه در دولت های جمهوری خواه و چه دموکرات در بیست سال اخیر همواره بودجه نظامی رو به افزایش بوده و بودجه های عمومی و خدماتی وبازسازی زیر ساخت ها با بیتوجهی روبهرو بودهاند.