مردم باید میان گرم کردن و پخت غذا یکی را انتخاب کنند که توان آن را هم ندارند! این سخنی که شهردار لندن چندی پیش عنوان کرده بود. سخنی که حرف و حدیث بسیاری با خود دارد از حماقت های اتحادیه اروپا که با اعتماد و پشتیبانی آمریکا، نامه تحریم واردات انرژی از روسیه را امضا کرد و با کوتاه نیامدن روسیه در این تنش جهانی حالا با بحران عجیب انرژی و با اعتراضات سراسری روبرو است.
دردسرهای یک قطعنانه
جنگ اوکراین و تحریم واردات انرژی از روسیه برای اروپا دردسرهای عظیمی به همراه داشت. اروپایی که همیشه به کیفیت سطح رفاه شهروندانش می بالید امروز مدام هشدار می دهد و مردم را برای اندکی اضافه مصرف جریمه می کند و بدتر آنکه به سوزاندن چوب برای تامین انرژی گرم کردن یا پخت غذا روی آورده است.
اما قضیه به همین جا ختم نمیشود چرا که حالا روسیه هم از موضع خود برای صادرات انرژی به اروپا کوتاه نمی آید و انگار قرار است اروپا به چند قرن پیش برگردد مگر اینکه برجام احیا شود و تحریم های علیه ایران لغو شود و آنگاه ایران بتواند بخشی از انرژی خود را به غرب صادر کند.
اروپا به ویژه انگلیس و آلمان از سردترین زمستانها را در دنیا دارند و حالا با بحران انرژی این سرما تا مغز استخوانشان هم رسوخ خواهد کرد.
انرژی در دست رقبا
باید گفت روسیه، ایران و قطر نیمی از ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند: روسیه حدود ۴۸۹۳۸ میلیارد مترمکعب، ایران ۳۴۰۷۷ میلیارد مترمکعب و قطر ۲۳۸۳۱ میلیارد مترمکعب و در مجموع نیز ۸۰% ذخایر گازی جهان متعلق به ۱۰ کشور است. این کشورها شامل روسیه، ایران، قطر، ترکمنستان، آمریکا، سعودی، امارات، نیجریه، ونزوئلا و الجزایر می شود.
روسیه یا ایران
همانطور که پیش از این عنوان شد روسیه تا قبل از جنگ اوکراین، مبدا بیش از ۴۰ درصد گاز و ۲۶ درصد نفت واراداتی اروپا بود. قبل از جنگ اوکراین حداقل ۳۷ کشور وابسته به گاز روسیه بودند. آلمان از جمله همین کشورها است که وابستگی زیادی به مسکو داشت چراکه نیمی از گاز وارداتی آلمان از روسیه تامین می‌شد که حالا با امضای قطعنانه ۱۸ فروردین علیه واردات انرژی از این کشور، خود دچار بحران شده است. این عدد برای ایتالیا ۴۶ درصد و فرانسه ۲۴ درصد بود.
با این حال اروپا باید از میان کشورهایی که بیشترین ذخایر را دارند با یک کشور وارد مذاکرات شود تا بلکه بتواند زمستان سخت پیش رو را بگذراند زمستانی که از همینک مسئله ساز شده و قاچاق چوب و فروش چند برابری قیمتی آن را در بر داشته و مالیات جدیدی بر انرژی در کشورهای اروپایی به همراه داشته است. مالیاتی که سبب میشود هر آلمانی ۴۸۹ دلار بیشتر مالیات بپردازد و وضعیت اقتصادی در این کشور را با بحران مواجه میکند.
از روسیه تا ایران
با این حال اروپا برای گذراندن زمستان سخت نیازمند انرژی است و باید این انرژی را از راهی غیر ازروسیه تامین کند؛ نتیجه یک تحقیق نشان می دهد واردات گاز طبیعی مایع از آمریکا چندان فرقی به حال اروپا نخواهد داشت، زیرا این کشور پایانه‌ای برای واردات گاز طبیعی مایع ندارد. کشورهای قطر، نروژ و هلند نیز اعلام کرده‌اند که با تمام ظرفیت خود در حال تولید هستند و امکان افزایش صادرات وجود ندارد. الجزایر اعلام آمادگی کرده ولی گفته گاز اضافی باید وجود داشته باشد تا بتواند صادر کند. نیجریه هشتمین ذخایر گازی جهان را دارد و کشورهای فرانسه، اسپانیا و پرتقال را تامین میکند امّا به دلیل عدم وجود پایانه واردات گاز طبیعی مایع در آلمان نمی‌تواند دردی از برلین در این وضعیت دوا کند.
نتیجه این تحقیق نشان می دهد که یک کشور است که از نظر حجم ذخایر گازی توان جانشینی روسیه را دارد: ایران با در اختیار داشتن ۳۴ تریلیون متر مکعب تنها قدرت گازی همتزار با روسیه در جهان است. اما ایران هم به دلیل تحریم ها و عدم به ثمر رسیدن مذاکرات فعلا چنبن امکانی ندارد.
عنوان میشود نفت ایران در صورت توافق هسته‌ای سریعتر از پیش‌بینی‌ها وارد بازارهای جهانی خواهد شد. بلومبرگ تخمین زده که ایران ۱۰۰ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی ذخیره شده در خشکی و کشتی‌ها در آب‌های ساحلی خود دارد که می‌تواند به سمت بازار انرژی روانه کند.
به نظر می رسد کلید حل مشکلات اروپا در دست ایران برای صادرات انرژی است. پاسخ نهایی تهران درباره مذاکرات وین به دست هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا رسیده است. نماینده روسیه در مذاکرات وین هم در حساب توئیتری خود نوشته است: «ایران یک هفته پیش پیش‌نویس پیشنهادات نهایی و کاملا معقول خود در خصوص پیش‌نویس تصمیم احیای برجام را به سایر شرکت‌کنندگان مذاکرات وین ارائه کرد. امیدوار هستیم که بررسی پیشنهادات از سوی واشنگتن مدت زمانی زیاد به طول نیانجامد.»
اروپای سرد روزهای سختی پشت سر میگذراند روزهایی که با آمدن زمستان سخت تر خواهد شد پس باید هر چه سریعتر راه چاره ای پیدا کند.