سود ترکیه از سقوط اسد!

سقوط ناگهانی سلسله ۵۴ ساله اسد در سوریه، فرصت‌های جدیدی را برای شکل‌گیری نظم منطقه‌ای جدیدی ایجاد کرده است. ترکیه که میزبان بیشترین پناهندگان سوری بوده و از جبهه پیروز و هیئت تحریرالشام و دیگر گروه‌های معارض حمایت کرده، اکنون در موقعیت ممتازی برای شکل دادن به آینده منطقه قرار دارد. هزینه بازسازی سوریه حدود ۴۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و شرکت‌های ترک در صورت تبدیل اقتصاد دولتی سوریه به اقتصاد آزاد، شانس بالایی برای کسب قرارداد‌های استراتژیک و سودآور خواهند داشت.

این فرصت‌ها همزمان با تلاش مجدد آنکارا برای تبدیل ترکیه به قطب اصلی انرژی منطقه ظهور کرده‌اند. این جاه‌طلبی‌های تازه در نشست مهم انرژی استانبول در ماه گذشته به نمایش گذاشته شد؛ جایی که مقامات ترک میزبان وزرای تولیدکنندگان کلیدی گاز از جمله آذربایجان، لیبی و ازبکستان، در کنار نمایندگان کشور‌های ترانزیتی گاز، مانند گرجستان و واردکنندگان اروپای شرقی بودند. چشم‌انداز آنکارا این است که ترکیه به منزله نقطه ترانزیت کلیدی بین تولیدکنندگان گاز در شرق و جنوب خود و بازار‌های غربی عمل کند.

زیرساخت‌های موجود انرژی ترکیه پایه خوبی برای این جاه‌طلبی‌ها فراهم می‌کند. خط لوله گاز ترانس ـ آناتولی که بخشی از کریدور جنوبی گاز است و گاز آذربایجان را به اروپا می‌رساند، قابلیت ترکیه را به منزله یک کشور ترانزیتی نشان می‌دهد. این کشور همچنین دارای هفت خط لوله گاز، پنج پایانه LNG، سه واحد ذخیره‌سازی شناور و دو تأسیسات ذخیره‌سازی زیرزمینی است.

امکان شکل‌گیری یک دولت جدید و همسو با آنکارا در سوریه، فرصتی برای ترکیه ایجاد می‌کند تا از این ظرفیت بهره‌برداری کند. با ایجاد خط لوله گاز به غرب سوریه و اتصال به شبکه موجود خط لوله گاز عربی، ترکیه می‌تواند مسیری تجاری‌تر نسبت به گزینه‌های فعلی LNG برای تولیدکنندگان منطقه‌ای گاز، مانند اسرائیل و مصر به بازار‌های اروپایی ارائه دهد.

با این حال، جاه‌طلبی‌های ترکیه برای تبدیل شدن به قطب گاز با چالش‌هایی جدی روبه‌روست. تقاضای اروپا برای گاز پس از سال ۲۰۳۰ به واسطه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر کاهش خواهد یافت و تمایل سرمایه‌گذاران بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سوخت فسیلی نیز به شکل محسوسی کم خواهد شد. به نظر می‌رسد، اولویت دادن به انرژی پایدار نسبت به شبکه‌های متعارف گاز و دیگر انرژی‌های فسیلی، بهترین روش برای تبدیل مزیت استراتژیک موقت ترکیه به نفوذ منطقه‌ای پایدار باشد.

انتخاب‌های آنکارا در ماه‌های آینده برای این کشور به منزله یک قطب منطقه‌ای و برای کل چشم‌انداز انرژی مدیترانه شرقی تعیین‌کننده خواهد بود. بنابراین، انتظار می‌رود طی ماه‌های آینده بهره‌برداری بخش انرژی ترکیه از ظرفیت‌های جغرافیایی سوریه افزایش یابد.