مسیر رهایی از فقر

با مجموعه‌ای از بحران‌های به‌هم‌پیوسته(رشد اقتصادی کند، تشدید درگیری‌ها، نابرابری پایدار و رویداد‌های اقلیمی شدید) مواجهیم که زندگی و معیشت جهانیان را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده است. در‎حالی‎که اقتصاد‌های مرفه تاب‌آوری نشان می‌دهند، دورنما برای کشور‌های کم‌درآمد و دولت‌های شکننده بسیار نگران‌کننده است. تنها یک دهه قبل و بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ به‎‎‎‎‎‎‎‎دلیل رشد قوی اقتصاد‌های نوظهور، یک میلیارد نفر از فقر مطلق خارج شدند. اما آن مسیر روشن برای ریشه‌کنی فقر دیگر دور از دسترس است. نرخ‌های جهانی فقر تازه به سطوح پیش از همه‌گیری کرونا بازگشته‌اند و پیش‌بینی‌ها تصویری تیره را ترسیم می‌کنند! تقریباً نیمی از جمعیت جهان، حدود سه و نیم میلیارد نفر، با کمتر از ۸۵/۶ دلار در روز و نزدیک به هفتصد میلیون نفر با کمتر از ۱۵/۲ دلار در روز، روزگار می‌گذرانند. فقر مطلق به‌طور فزاینده‌ای در آفریقای جنوب صحرا و مناطق درگیر منازعه متمرکز شده، و با روند کنونی، ریشه‌کنی آن ممکن است بیش از یک قرن طول بکشد و نسل‌ها را از فرصت و امید محروم سازد.

فقر، فراتر از فقدان درآمد، محرومیت میلیون‌ها نفر از ضروریات اساسی، چون تغذیه کافی، بهداشت، آموزش، امنیت و سرپناه است. نابرابری‌های پایدار در درآمد و فرصت‌ها، به‌ویژه در آمریکای لاتین و آفریقای جنوب صحرا، مانعی جدی برای پیشرفت است، زیرا رشد اقتصادی قوی همواره به‎نفع فقیرترین‌ها تمام نشده است. بنابراین، به‌عنوان جامعه جهانی، باید با تلاش مضاعف، همکاری نزدیک‌تر و فوریت بیشتر برای کاهش فقر و افزایش رفاه اقدام کنیم. راه‌حل‌های جسورانه و اقدامات هماهنگ بین‌المللی برای عبور از این بحران چندوجهی به‎سوی جهانی عادلانه‌تر و امن‌تر حیاتی است. کلید این امر، تقویت رشد فراگیر و تاب‌آوری است. فقر زمانی سریع‌تر کاهش می‌یابد که کشور‌ها مشاغل بیشتر و بهتری ایجاد کرده و افراد را برای دستیابی به دارایی‌های بیشتر و صعود از نردبان اجتماعی‌ـ اقتصادی توانمند سازند. به همان اندازه، کاهش اثرات تغییرات اقلیمی و سازگاری با آن، با توجه به اینکه تقریباً از هر پنج نفر در جهان یک نفر در معرض خطرات شدید اقلیمی قرار دارد، اهمیتی حیاتی دارد.
اولویت‌های سیاستی در کشور‌ها متفاوت خواهد بود، اما اقدام جهانی در زمینه تغییرات اقلیمی ضروری است. کشور‌های کم‌درآمد باید سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی، فیزیکی و مالی را تقویت کرده، فرصت‌های شغلی ایجاد کنند و برای کاهش فقر به‎دنبال رشد فراگیر باشند، ضمن بهبود تاب‌آوری اقلیمی خود. کشور‌های با درآمد متوسط نیاز به تسریع رشد، افزایش ظرفیت تولیدی خانوار‌های فقیرتر از طریق سرمایه‌گذاری در آموزش و زیرساخت‌ها، و اطمینان از کاهش شدت کربن در این رشد دارند. کشور‌های پردرآمد، با بالاترین میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، باید گذار خود را به اقتصاد‌های کم‌کربن تسریع بخشند. پیشرفت در تمام این جبهه‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر در داده‌های قابل اعتماد، به‌موقع و در دسترس عموم، به‌ویژه در کشور‌های فقیرتر، برای بهبود طراحی و نظارت بر سیاست‌های توسعه‌ای آنهاست.
یادداشتی از پژوهشگران بانک جهانی