رجب طیب اردوغان در تصمیمی ناگهانی، از به جلو انداختن برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ترکیه خبر داده است. بر این اساس، قرار است انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به جای خرداد ماه سال آینده، در اردیبهشت ماه برگزار شود.
از این رو حدودا سه ماه تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری زمان باقی مانده و احزاب رقیب اردوغان هنوز بر سر اینکه چه کسی به نمایندگی از آنها باید با وی رقابت کند، به توافقی دست پیدا نکرده اند! به نظر می رسد اردوغان برگ برنده خود در انتخابات ریاست جمهوری پیش را نه نقاط قوت خود، بلکه نقاط ضعف رقبایش ( خصوصا در ائتلاف سازی علیه خود ) قلمداد می کند.
خط قرمز اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری
در این میان، اردوغان یک خط قرمزپررنگ در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو دارد و آن، کشیده شدن انتخابات به دوردوم است. هر چند نظرسنجی‌های چند ماه پیش حاکی از آن بود که حزب حاکم در حال از دست دادن قدرت است، اما آخرین نظرسنجی‌های منتشرشده نشان می‌دهد که سرعت از دست دادن محبوبیت اردوغان در ماه‌های اخیر کاهش یافته است.
نظرسنجی متروپل که در پایان اکتبر سال گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد که تاکنون طرفداران رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، از حدود ۳۹ درصد به ۴۷.۶ درصد افزایش یافته‌اند. با این حال، اگر این نظرسنجی به مبنای قضاوت ما در خصوص نتایج نهایی انتخابات تبدیل شود، شاهد راهیابی اردوغان و نفر دوم انتخابات به دور دوم خواهد شد.
در دوردوم، اردوغان قدرت مانور به مراتب محدودتری نسبت به دورنخست خواهد داشت. در آخرین نظرسنجی موسسه متروپل در ماه دسامبر ۲۰۲۲ از سؤال شوندگان پرسیده شده که کدام یک از کاندیداهای احتمالی در صورتی که انتخابات به دور دوم کشیده شود، پیروز خواهند شد؟طبق این نظرسنجی، اگر رقابت میان اردوغان و «اکرم امام اوغلو» شهردار استانبول رخ دهد، اردوغان ۳۸.۲ درصد و امام اوغلو ۵۰.۶ درصد آراء را به خود جذب خواهند کرد. همچنین «کمال قلیچدار اوغلو» رئیس حزب جمهوری‌خواه خلق ، «میرال آکشنر» رئیس حزب «خوب» و «منصور یاواش» شهردار آنکارا هر سه می توانند در دور دوم انتخابات بر رئیس جمهور کنونی ترکیه غلبه پیدا کنند. از این رو، اردوغان در صدد است با افزایش آرای دو حزب عدالت و توسعه و حزب ملی گرا ( شریک ائتلافی دولت) در همان دورنخست تکلیف انتخابات را به سود خود روشن سازد!
نارضایتی اقتصادی شدید از دولت ترکیه
اردوغان به لحاظ اقتصادی،عملا بازی را باخته است! ترکیه در اکتبر سال جاری با ثبت رقم ۸۵.۵۱ به بالاترین میزان تورم از سال ۱۹۹۷ به این سو رسید. در آن سال تورم این کشور به ۵۸.۶۷ درصد رسیده بود که بالاترین حد خود محسوب می‌شد.در حالی که معمولا در زمان بروز تورم این‌چنینی، افزایش نرخ بهره یکی از راه‌های متعارف محسوب می‌شود، بانک مرکزی ترکیه بنا بر سیاست‌های رئیس جمهوری این کشور برای سومین بار نرخ بهره خود را پایین آورد و از ۱۲ درصد به ۱۰.۵ درصد کاهش داد.
کارشناسان دلیل افزایش سرسام‌آور نرخ تورم را سیاست‌های رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه می‌دانند.اردوغان برخلاف نظر کارشناسان همچنان به شدت از کاهش نرخ بهره بانکی طرفداری می‌کند و معتقد است، این کار اقتصاد را رونق خواهد داد.
رئیس‌جمهوری ترکیه معتقد است، نرخ بهره بالا "بزرگترین دشمن" پیشرفت اقتصادی این کشور است.این در حالی است که از ماه آوریل ۲۰۲۲ تاکنون، لیر ترکیه ۲۸ درصد ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است.بر اساس اعلام مرکز آمار رسمی ترکیه، بیشترین مواردی که تحت تاثیر این تورم قرار گرفته‌اند، بهای سوخت، حمل و نقل، مواد غذایی و مسکن بوده است.
تقریبا از ابتدای سال ۲۰۱۷ تاکنون نرخ تورم در ترکیه همواره دو رقمی بوده است. از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه این بالاترین میزان نرخ تورم در این کشور است.البته بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به درستی آمار رسمی دولتی ترکیه تردید دارند و معتقدند نرخ تورم در ماه اکتبر در این کشور تا ۱۸۵ درصد نیز رسیده است.
تکیه اردوغان بر عوامل بیرونی
در این میان، اردوغان بر روی بازی عوامل بیرونی در انتخابات حساب ویژه ای باز کرده است! انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه قرار است در ۱۸ ژوئن سال جاری میلادی برگزار شود. رجب طیب اردوغان یکبار در سخنانی گفته بود: ما مصمم هستیم که حزب عدالت و توسعه را بار دیگر به حزب پیروز پای صندوق های رأی انتخاباتِ ریاست جمهوری و پارلمانی تبدیل کنیم. این مسأله فراتر از سخن، در اقدامات و تلاش‌های حزب عدالت و توسعه برای پیروزی در انتخابات نیز نمود یافته است.
اردوغان در این انتخابات به روی سرمایه‌گذاری‌ها و سپرده‌های بانکی امارات متحده عربی و عربستان سعودی و همچنین روی وعده‌های ولادیمیر پوتین برای تبدیل ترکیه به مرکز صادرات گاز طبیعی روسیه حساب باز کرده است. او مرتبا در مورد ذخایر گاز طبیعی در دریای سیاه صحبت کرده و در سال جدید میلادی نیز حداقل دستمزد کارگران در ترکیه را ۵۵ درصد افزایش داده است.
این تاکتیک‌های اردوغان در انتخابات سال‌های گذشته، برای اخذ رأی از مردم تاثیرگذار بوده است.بر اساس گزارش دویچه وله، تیم اقتصادی دولت اردوغان پس از جدایی علی‌باباجان که پیش‌تر وزیر اقتصاد ترکیه بود، عملا در جا زده است. و این در حالی است که تورم بالای ۶۰ درصد، از نگرانی‌های اصلی شهروندان ترکیه است و رای‌دهندگان نیز نگران حضور بیش از ۳ میلیون پناهجوی سوری هستند که به طور فزاینده‌ای از سوی شهروندان به عنوان رقیب شغلی و عامل افزایش جرائم قلمداد می‌شوند.
رای اولی ها علیه اردوغان
تعداد دانشجویان ترکیه در سال جاری میلادی حدود ۸ میلیون نفر است که ۲.۵ میلیون نفر از آنها برای اولین بار در زندگی خود رای خواهند داد؛ رقمی که معادل ۳ تا ۴ درصد رای‌دهندگان را تشکیل می‌دهد.نظرسنجی شرکت تحقیقاتی "او آر سی" نشان می‌دهد که اکثریت نسل جدید که به عنوان نسل "زد" شناخته می‌شوند، بر علیه حزب عدالت‌و توسعه رای خواهند داد.
مطابق این گزارش که در فاصله ۲۲ تا ۲۷ دسامبر گذشته از میان ۱۵۵۰ جوان نسل جدید تهیه شده نشان می‌دهد که ۲۱.۷ درصد آنان به حزب جمهوری‌خواه خلق، ۱۷.۱ درصد به حزب نیک و تنها ۱۳.۹ درصدشان به حزب عدالت و توسعه رای می‌دهند.