«حقوق بشر» یکی از مهمترین شعارها و ادعاهای مقامات آمریکایی و حکمرانی لیبرال دموکراسی در نظام بینالملل به شمار میآید. مفهومی که تا به امروز هیچ تعریف روشنی از آن ارائه نشده و درک جهانی از آن مبهم است. نگاهی به مواضع و عملکرد کشور آمریکا در حوزه حقوق بشـر در دو بعـد داخلی و خارجی مؤید آن است که آمریکاییها خـود یکی از مهمترین ناقضان حقوق بشر در سـطح جهـان بوده و هستند. مطالعات انجامشده در سالهای اخیر گویای این واقعیت است که این کشور همانند سالهای گذشته، همچنان در سطوح گوناگون حقوق اساسی و اولیه بشری را نقض کرده است. بنابراین، در این نوشته تلاش میشود مصادیق جعل عنوان حقوق بشر در حکمرانی لیبرال دموکراسی بهویژه آمریکا بررسی شود:
نماد اصلی نقض حقوق بشر
اگرچه حاکمیت در آمریکا تلاش میکند خود را نمونه درخشان حقوق بشر معرفی کند، اما این کشور نماد اصلی نقض حقوق بشر در دنیا به شمار میآید. اعدامهای سه برابری سیاهپوستان در مقایسه با سفیدپوستان، نقض حقوق پناهندگان، نقض حقوق زنان در آمریکا و بالاترین جمعیت زندانیان جهان تنها بخش کوچکی از نقض حقوق بشر در داخل این کشور است. نقض حقوق بشر و تبعیض نژادی در زندانهای سراسر ایالات متحده، به ویژه ایالتهای جنوبی بهحدی نگرانکننده است که ائتلافی از سازمانهای غیردولتی حامی حقوق بشر طی ارسال یک گزارش ویژه ۲۱ صفحهای به کمیته حقوق بشر سازمان ملل خواستار تحمیل فشار به ایالات متحده برای توقف سیاستهای تبعیض نژادی و ضدحقوق بشری در زندانهای آمریکا شدند.
جنگافروزی و کشتار غیرنظامیان
راهبرد اعمال «دموکراسی با زور» مبنای عملکرد آمریکای پس از دوران جنگ سرد بوده است. البته این کشور از زمان تأسیس تا به امروز، کمتر از ۲۰ سال را بدون حضور در جنگ سپری کرده است. به عبارت دیگر، آمریکا در طول ۲۵۰ سال قدمتی که دارد، حدود ۴۰۰ مداخله مستقیم نظامی در کشــورهای جهان داشته اســت. ۵۰ درصد مداخلات آمریکا از ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۰ بوده که بیش از ۲۵ درصد آنها مربوط به سه دهه پس از جنگ سرد است. آمریکا در تمام جنگهای عمده در غرب آسیا و نواحی مجاور آن بهطور مستقیم و غیرمستقیم حضور داشته است. از سال ۲۰۰۱ به بعد حدود ۴۰ درصد از کشــورهای جهان درگیر عملیاتهای به اصطلاح ضدتروریستی آمریکا بودهاند.
تأمین منافع ملی آمریکا
در عرصه نظام بینالملل، حقوق بشر همان منافع دولت آمریکا و منافع دولت آمریکا همان حقوق بشر است. دولتمردان آمریکایی به بهانه حقوق بشر، هر ساله کشورهایی را که به لحاظ سیاسی حاضر به رفتار در چارچوب منافع و تمایلات آنان نیستند، تحت فشارهای همهجانبه قرار داده یا آنها را تحریم میکنند. اینگونه اقدامات که برخلاف مقررات و هنجارهای بینالمللی و همچنین ناقض پیمانها و اسناد بینالمللی حقوق بشری هستند، گویای نقض گسترده حقوق بشر از سوی دولت آمریکاست. کشورهای متعددی در حال حاضر تحت فشارهای تحریمی آمریکا قرار دارند که میتوان به ایران، روسیه، بلاروس، کوبا، نیکاراگوئه، ونزوئلا، چین، پاکستان، ترکیه، بوسنی و هرزگوین، صربستان، بلغارستان، مجارستان، سودان، سوریه و لبنان اشاره کرد.
برخورد گزینشی از حقوق بشر
آمریکا با وجود سیاههای عریض و طویل از زیر پا گذاشتن قانون خودتصویبش، با رویکردی گزینشی و مبتنی بر استانداردهای دوگانه، به نقض نظاممند حقوق بشر و استفاده ابزاری از آن مشغول است. آسیبهای انسانی جنگهای خودسرانه در ابعاد گوناگون، حمایت از جنایتهای رژیم صهیونیستی، پشتیبانی از دولتهای مستبد در سرکوب حقوق مردم و نقض حق تعیین سرنوشت ملت مظلوم فلسطین تنها بخشی از اقدامات ضد حقوق بشری آمریکاست. در یک سال گذشته و پس از آن آغاز حملات گسترده رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم و بیدفاع در نوار غزه و کرانه باختری، ایالات متحده آمریکا از طریق ارائه انواع حمایتها و تأمین تسلیحات مرگبار، در نقش شریک اصلی اقدامات و جنایات رژیم صهیونیستی عمل کرده و تلاشهای جامعه جهانی برای برقراری آتشبس را با شکست مواجه کرده است. آمریکاییها تمامی قطعنامههای شورای امنیت در ارتباط با آتشبس در غزه و عضویت فلسطین در سازمان ملل متحد را وتو کردهاند. حمایتهای آشکار از جنایتهای رژیم صهیونیستی، ارائه مستمر و پیوسته انواع گوناگون تسلیحات سبک و سنگین و ارائه مشورتهای نظامی و اطلاعاتی به رژیم صهیونیستی تنها بخش کوچکی از اقدامات ضد حقوق بشری آنهاست. حتی اخباری دال بر حضور مستقیم نظامیان آمریکایی در اتاق جنگ رژیم صهیونیستی و میدانهای درگیری وجود دارد.
حمایت از تروریسم
ایالات متحده از تروریسم بهمثابه ابزاری برای اعمال نفوذ و دسترسی به منابع ثروت کشورها استفاده کرده است. گروههایی، مانند القاعده و داعش و زیرشاخههای وابسته به آنها در بســتر حمایتهای آمریکا تشکیل شده و تداوم یافتهاند. در حال حاضر، آمریکا از طریق گروههای تروریستی غیررسمی، مانند داعش و برخی بازیگران، مانند رژیم صهیونیستی به ایجاد ناامنی در غرب آسیا دامن میزند. مصداق بارز حمایت آمریکا از تروریسم در یک دهه اخیر در یمن و سوریه رخ داده است. مهمترین مصداقهای نقض حقوق بشــر در جنگ یمن شامل مواردی همچون قتل و کشتار، قحطی و گرسنگی، مرگومیر و بیماری، آوارگی، بازداشت، تبعید، شکنجه، محرومیت از تحصیل و از بین بردن شرایط اولیه رفاه است. با وجود مصادیق آشکار نقض نظاممند حقوق بینالملل بشردوستانه در یمن، ابعاد این فاجعه بهطور گسترده منتشر نمیشود.
سـکوت برابر نقض بارز
معیارهای دوگانه ایالاتمتحده آمریکا در مواجهه با مصادیق نقض حقوق بشر بیانکننده ابزاریبودن آن برای دستیابی به اهداف سیاسی و نظامی است. برای نمونه، نقض حقوق بشر از سوی رژیم صهیونیستی در فلسطین بهطور روزانه بهوضوح اتفاق میافتد، اما همواره مقامات آمریکایی آن را نمیبینند؛ دلیل این امر نیز گره خوردن منافع نامشروع آمریکا به منزله مدعی حقوق بشر با سیاستهای این رژیم است. آمار شهدای غزه به بیش از ۴۳ هزار نفر و زخمیها نیز به بیش از ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. با وجود این، آمریکا از آغاز عملیات طوفانالاقصی بارها از نظر سیاسی، دیپلماتیک و نظامی از رژیم صهیونیستی حمایت کرده و مانع از محکومیت این رژیم به دلیل نسلکشی فلسطینیان در نوار غزه در شورای امنیت و همینطور لبنان شده است.
نکته پایانی
ایالات متحده آمریکا که بزرگترین مدعی حمایت از حقوق بشــر است، خود به بزرگترین ناقض حقوق بشر تبدیل شده است. نهادهای مربوطه در بررسی وضعیت حقوق بشری آمریکا همواره با فشار این کشور مواجه هستند. بنابراین، هرگز وضعیت واقعبینانهای از شرایط حقوق بشری این کشور در سطح مجامع بینالمللی ارائه نشده است. رهبر معظم انقلاب در این زمینه میفرمایند: «حقوق بشر دیگر معنایی ندارد. آن کسانی که با این جنایتها مدّعی حقوق بشرند انسانهای بزرگی، چهرههای نورانیای مثل سیّدحسن نصرالله را، مثل هنیّه را، مثل سلیمانی را، مثل بقیّه شهدای بزرگ را تروریست میخوانند و مینامند؛ در حالی که باند تروریستی، خودشان هستند، باند جنایتکار خودشان هستند؛ این را امروز دنیا دارد میفهمد و بحمدالله دانستهاند، فهمیدهاند.»