تعالی در سختی‌ها

سختی‌ها و چالش‌های زندگی به‌منزله بخشی از تجربه انسانی، نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه فردی و اجتماعی دارند. همان‌طور که خداوند در قرآن فرموده: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی کَبَدٍ» (بلد/۴) انسان در سختی آفریده شده و در سختی‌هاست که می‌تواند رشد کند. اینکه چگونه می‌توان در سختی رشد کرد و مشکلات چطور می‌توانند مسیری را پیش روی ما قرار دهند، موضوع بحث ما است. انسان ذاتا به‌دنبال آسایش و راحتی هست و وقتی مشکلی پیش روی خود می‌بیند، سعی می‌کند با تلاش و پیدا کردن راهی مناسب آن را برای خود آسان کند. یکی از اتفاقاتی که در سختی‌ها و مشکلات رقم می‌خورد، توسعه خلاقیت انسان است. انسان‌ها در موقعیت سخت، به فکر پیدا کردن راه‌حل‌های جدید و خلاقانه برای آسان کردن مشکلات خود می‌افتند. این خلاقیت می‌تواند به رشد شخصی و حرفه‌ای کمک کند و افراد را به‌سمت ایده‌ها و پروژه‌های جدید سوق دهد. خلاقیت یکی از ویژگی‌های اساسی انسان است که به او این امکان را می‌دهد تا با شرایط گوناگون زندگی سازگار شود و راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌ها پیدا کند. همان‌طور که خداوند در قرآن می‌فرماید: «لیس للانسانِ الّا ما سعی» (نجم/۵۳) در دنیای پر از تغییرات و ناپایداری‌های امروز، توانایی خلاقانه فکر کردن و عمل کردن به‌ویژه در زمان‌های دشوار و چالش‌برانگیز، یکی از ضروریات موفقیت است که با سعی و کوشش به‌دست می‌آید.

خلاقیت، همان سعی جدید است برای تولید ایده‌های ابتکاری که جدید هم هست. افراد با خلاقیت‌شان از الگو‌های معمولی خارج می‌شوند و به راه‌حل‌های غیرمتعارف دست می‌یابند. یعنی راه‌هایی که تا آن لحظه اصلا به فکرشان خطور نکرده بود. خلاقیت نه‌تنها در هنر، بلکه در علم، کسب‌وکار و زندگی روزمره نیز اهمیت دارد. در لحظات دشوار خلاقیت می‌تواند به‌عنوان یک منبع امید و انگیزه عمل کند. این ویژگی به افراد کمک می‌کند تا چالش‌ها را به فرصت تبدیل کنند. یعنی با یک دید خلاقانه، مشکلات می‌توانند به‌عنوان فرصتی برای یادگیری و رشد دیده شوند. برای نمونه، یک کسب‌وکار ممکن است با یک بحران مالی مواجه شود. اما با تفکر خلاقانه می‌تواند محصولات جدیدی را ارائه دهد یا بازار‌های جدیدی را شناسایی کند. همچنین خلاقیت به افراد این امکان را می‌دهد که به‌راحتی با تغییرات سازگار شوند و از شکست‌ها درس بگیرند. یعنی گاهی به این نتیجه می‌رسند که باید برخورد آسان داشته باشند. به‌عبارتی می‌بینند انعطاف‌پذیری می‌تواند به آنها کمک کند تا در زمان‌های بحرانی به‌سرعت واکنش نشان دهند یا سرعت عمل خود را بالا ببرند. اهل بیت (ع) در زندگانی شریف دنیایی‌شان در مقابل شدائد و گرفتاری‌ها سعی داشتند با توکل به خدا و بهره از علم الهی، خلاقیت و نوآوری در کارشان داشته باشند و به‌این‌وسیله کار را بر مسلمانان و رشد اسلام آسان کنند. ابتکارات و خلاقیت‌های پیامبر اسلام (ص) در هر زمینه اخلاقی، معرفتی، علمی و حتی نظامی الگوی رفتاری مؤمنان است. بار‌ها دشمنان از این ناحیه ضربه خوردند و در مقابل ابتکارات رسول گرامی اسلام (ص) شکست خوردند. مؤمنان با تأسی به اهل بیت (ع) باید با خلاقیت و نوآوری به تبلیغ و تحکیم دین بپردازند و مکتب اسلام را موسع و گسترده کنند.