آغاز دور تازه درگیری‌ها در سقطری از حیث زمانی با پذیرش انصراف از برقراری حکومت خودمختار در جنوب توسط شورای انتقالی مصادف شد که گویای نقش دستان پشت پرده و در سایه دول خارجی در این ماجرا است.
پایگاه بصیرت / مصطفی مطهری
در روز‌های گذشته جنوب یمن آبستن رویداد‌های تازه‌ای بود؛ از زمان اعلام خودمختاری و وضعیت فوق‌العاده در جنوب توسط شورای انتقالی تا انصراف آن‌ها از برقراری حکومت خودمختار در جنوب یمن، وقایع و اتفاقات مرتبط با روند اختلافات و درگیری‌ها میان وابستگان ائتلاف سعودی (دولت مستعفی و شورای انتقالی) وارد مرحله تازه‌ای از تنش‌ها شده است. به‌طوری‌که روند صعودی تشدید تنش‌ها میان مدعیان قدرت و حکومت در جنوب یمن به جزیره سقطری کشیده است.
نکته مهم دراین‌باره این است که آغاز دور تازه درگیری‌ها در سقطری از حیث زمانی با پذیرش انصراف از برقراری حکومت خودمختار در جنوب توسط شورای انتقالی مصادف شد که گویای نقش دستان پشت پرده و در سایه دول خارجی در این ماجرا است. به‌نحوی‌که علیرغم اعلام انصراف در موضوع تشکیل حکومت خودمختار در جنوب از سوی گروه موسوم به شورای انتقالی (المجلس الانتقالی الجنوبی)، روند همگرایی و یا حتی قرار گرفتن آن‌ها در زیر پرچم دولت مستعفی هادی لاینحل مانده است. از همین رو باوجود معرفی و تعیین سرتیپ «علی سالمین احمد» از سوی رئیس‌جمهور مستعفی یمن برای فرماندهی تیپ اول پیاده‌نظام دریایی سقطری، مخالفت‌ها از سوی شبه‌نظامیان شورای انتقالی در سقطری با این انتصاب بروز کرده است.
نکته مهم و ابتدایی ورود به بحث دراین‌باره، در نظر گرفتن موقعیت شکننده طرفین درگیر در آینده یمن است؛ شورای انتقالی به‌خوبی دریافته است که اگر دولت مستعفی تحت حمایت ائتلاف سعودی اگر توانست بعد از انصراف این شورا از خودمختاری، موقعیت خود را بازیابد، این امر به‌مثابه نابودی این شورا خواهد بود؛ ازاین‌رو مقاومت در برابر آنچه که به آینده آن‌ها آسیب خواهد رساند را در پیش گرفته‌اند. از سوی دیگر نیز دولت هادی به‌واسطه فوریت به‌دست‌آمده به‌موجب انصراف شورای انتقالی از تصمیم برقراری خودمختاری، درصدد بوده است با انتصابات امنیتی، کنترل شرایط را به‌طور تمام و کمال در دست بگیرد. درواقع هدف دولت مستعفی در این رابطه، افزایش دایره نفوذ و گستره سیطره‌اش در مناطق جنوب یمن از یک‌سو و کم کردن بطئی و تدریجی قدرت شورای انتقالی در این مناطق از سوی دیگر است که ازنظر دولت مستعفی، گام اول در راستای کنترل اوضاع و مدیریت شرایط، کلید زدن تغییرات در سقطری محسوب می‌شود.
نکته دیگر در راستای تشدید تنش‌ها در حدیبو (مرکز سقطری)، با موضوع رقابت میان سعودی و امارات ارتباط پیدا می‌کند. با پذیرش این واقعیت که دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی، نوّابان رقابتی در مسیر راهبرد‌های نیابتی ریاض و ابوظبی در جنوب یمن محسوب می‌شوند، حلقه مفقوده پنهان تعارضات میان دو جریان یمنی در جنوب یمن آشکار می‌شود. برای تحلیل رقابت میان دو ستون ائتلاف متجاوز به یمن باید توجهات تبیینی را این‌گونه بنیان نهاد که دلیل انصراف از تلاش برای برقراری حکومت مختار از جانب شورای انتقالی، فشار ائتلاف سعودی بر رهبران این شورا بوده است، اما بااین‌حال شاخص‌های رقابت علیرغم توافق ریاض و ابوظبی برای بازگرداندن شرایط کاهش تنش در جنوب به مسیر نبرد با شمال (صنعا)، مشروط به قبول عقب‌نشینی آن‌ها از مطالبات و منافع مورد نظرشان از جنوب یمن نشده است؛ سعودی با اذعان به این امر که جنوب یمن و منافع تحصیلی از آن راهبرد اصلی امارات در ذیل سیاست مشارکت در تجاوز به یمن در قالب ائتلاف است، محدودسازی دامنه فعالیت‌های خود محورانه ابوظبی در جنوب را از طریق دولت مستعفی هادی هدف‌گذاری کرده است؛ از طرف دیگر نیز ابوظبی که طی چند سال گذشته تمام تمرکز خود را در یمن به جنوب معطوف کرده است، در تلاش است با به دست گرفتن بندر عدن و جزیره ژئواستراتژیک سقطری، مأمنی برای ماجراجویی‌های خود در عرصه تجارت دریایی و نفوذش در دریای سرخ بیابد؛ ازاین‌رو با فعال کردن شبه‌نظامیان شورای انتقالی در سقطری علیه احکام دولت مستعفی که در لوای حمایت ریاض است، به دنبال پیاده‌سازی اهداف عمل‌گرایانه خود در جنوب یمن است.
با توجه به آنچه بیان شد، دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی جنوب پیاده‌نظام‌های رقابت میان ریاض و ابوظبی در جنوب یمن به شمار می‌روند. پس تعارضات و درگیری‌ها در جنوب یمن (سقطری) را بی‌ارتباط با مطالبات متعارض ریاض و ابوظبی از یمن تلقی کردن، تصوری اشتباه است؛ چراکه ریاض با توجه به عدم موفقیت در پیشبرد اهدافش در شمال و تااندازه‌ای شرق یمن، هرگز اجازه نخواهد داد جنوب یمن به عرصه نفوذ و یکه‌تازی ابوظبی منهای ریاض تبدیل شود و از سوی دیگر نیز ابوظبی به دلیل اهداف ترسیمی خود در نفوذ و تسلط بر جنوب و منابع آن بوده که هزینه‌های مشارکت فعال در ائتلاف سعودی را پذیرفته است؛ پس برای برآورده سازی آنچه سیاست‌گذاری کرده است به‌راحتی عقب نخواهد نشست و میدان را برای ریاض خالی نخواهد گذاشت؛ زیرا که شمال یمن و اختلافات ریاض با صنعا (حوثی‌ها) در آغاز و پایان، هیچ‌گونه دستاورد و منفعتی برای ابوظبی نداشته و نخواهد داشت.
درمجموع باید تأکید کرد که تنش‌ها به خاطر اداره امنیتی شهر حدیبو (مرکز استان سقطری) میان شورای انتقالی و دولت مستعفی هادی، ادامه تعارضات میان آن‌ها در عرصه قدرت در مسیر فائق شدن خود و به حاشیه راندن دیگری است؛ از سوی دیگر نیز نقش‌آفرینی غیرمستقیم ریاض و ابوظبی در این راستا نیز موضوع غیرقابل‌انکاری است؛ چراکه سقطری می‌تواند شروعی برای بازی دومینوی پیروزی یکی و شکست دیگری در جنوب باشد. ازاین‌رو هرکدام از آن‌ها تلاش می‌کنند تا ضمن بر هم زدن موازنه و تعادل، شرایط را به سود خود رقم بزند.
نکته مهم دراین‌باره این است که آغاز دور تازه درگیری‌ها در سقطری از حیث زمانی با پذیرش انصراف از برقراری حکومت خودمختار در جنوب توسط شورای انتقالی مصادف شد که گویای نقش دستان پشت پرده و در سایه دول خارجی در این ماجرا است. به‌نحوی‌که علیرغم اعلام انصراف در موضوع تشکیل حکومت خودمختار در جنوب از سوی گروه موسوم به شورای انتقالی (المجلس الانتقالی الجنوبی)، روند همگرایی و یا حتی قرار گرفتن آن‌ها در زیر پرچم دولت مستعفی هادی لاینحل مانده است. از همین رو باوجود معرفی و تعیین سرتیپ «علی سالمین احمد» از سوی رئیس‌جمهور مستعفی یمن برای فرماندهی تیپ اول پیاده‌نظام دریایی سقطری، مخالفت‌ها از سوی شبه‌نظامیان شورای انتقالی در سقطری با این انتصاب بروز کرده است.
نکته مهم و ابتدایی ورود به بحث دراین‌باره، در نظر گرفتن موقعیت شکننده طرفین درگیر در آینده یمن است؛ شورای انتقالی به‌خوبی دریافته است که اگر دولت مستعفی تحت حمایت ائتلاف سعودی اگر توانست بعد از انصراف این شورا از خودمختاری، موقعیت خود را بازیابد، این امر به‌مثابه نابودی این شورا خواهد بود؛ ازاین‌رو مقاومت در برابر آنچه که به آینده آن‌ها آسیب خواهد رساند را در پیش گرفته‌اند. از سوی دیگر نیز دولت هادی به‌واسطه فوریت به‌دست‌آمده به‌موجب انصراف شورای انتقالی از تصمیم برقراری خودمختاری، درصدد بوده است با انتصابات امنیتی، کنترل شرایط را به‌طور تمام و کمال در دست بگیرد. درواقع هدف دولت مستعفی در این رابطه، افزایش دایره نفوذ و گستره سیطره‌اش در مناطق جنوب یمن از یک‌سو و کم کردن بطئی و تدریجی قدرت شورای انتقالی در این مناطق از سوی دیگر است که ازنظر دولت مستعفی، گام اول در راستای کنترل اوضاع و مدیریت شرایط، کلید زدن تغییرات در سقطری محسوب می‌شود.
نکته دیگر در راستای تشدید تنش‌ها در حدیبو (مرکز سقطری)، با موضوع رقابت میان سعودی و امارات ارتباط پیدا می‌کند. با پذیرش این واقعیت که دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی، نوّابان رقابتی در مسیر راهبرد‌های نیابتی ریاض و ابوظبی در جنوب یمن محسوب می‌شوند، حلقه مفقوده پنهان تعارضات میان دو جریان یمنی در جنوب یمن آشکار می‌شود. برای تحلیل رقابت میان دو ستون ائتلاف متجاوز به یمن باید توجهات تبیینی را این‌گونه بنیان نهاد که دلیل انصراف از تلاش برای برقراری حکومت مختار از جانب شورای انتقالی، فشار ائتلاف سعودی بر رهبران این شورا بوده است، اما بااین‌حال شاخص‌های رقابت علیرغم توافق ریاض و ابوظبی برای بازگرداندن شرایط کاهش تنش در جنوب به مسیر نبرد با شمال (صنعا)، مشروط به قبول عقب‌نشینی آن‌ها از مطالبات و منافع مورد نظرشان از جنوب یمن نشده است؛ سعودی با اذعان به این امر که جنوب یمن و منافع تحصیلی از آن راهبرد اصلی امارات در ذیل سیاست مشارکت در تجاوز به یمن در قالب ائتلاف است، محدودسازی دامنه فعالیت‌های خود محورانه ابوظبی در جنوب را از طریق دولت مستعفی هادی هدف‌گذاری کرده است؛ از طرف دیگر نیز ابوظبی که طی چند سال گذشته تمام تمرکز خود را در یمن به جنوب معطوف کرده است، در تلاش است با به دست گرفتن بندر عدن و جزیره ژئواستراتژیک سقطری، مأمنی برای ماجراجویی‌های خود در عرصه تجارت دریایی و نفوذش در دریای سرخ بیابد؛ ازاین‌رو با فعال کردن شبه‌نظامیان شورای انتقالی در سقطری علیه احکام دولت مستعفی که در لوای حمایت ریاض است، به دنبال پیاده‌سازی اهداف عمل‌گرایانه خود در جنوب یمن است.
با توجه به آنچه بیان شد، دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی جنوب پیاده‌نظام‌های رقابت میان ریاض و ابوظبی در جنوب یمن به شمار می‌روند. پس تعارضات و درگیری‌ها در جنوب یمن (سقطری) را بی‌ارتباط با مطالبات متعارض ریاض و ابوظبی از یمن تلقی کردن، تصوری اشتباه است؛ چراکه ریاض با توجه به عدم موفقیت در پیشبرد اهدافش در شمال و تااندازه‌ای شرق یمن، هرگز اجازه نخواهد داد جنوب یمن به عرصه نفوذ و یکه‌تازی ابوظبی منهای ریاض تبدیل شود و از سوی دیگر نیز ابوظبی به دلیل اهداف ترسیمی خود در نفوذ و تسلط بر جنوب و منابع آن بوده که هزینه‌های مشارکت فعال در ائتلاف سعودی را پذیرفته است؛ پس برای برآورده سازی آنچه سیاست‌گذاری کرده است به‌راحتی عقب نخواهد نشست و میدان را برای ریاض خالی نخواهد گذاشت؛ زیرا که شمال یمن و اختلافات ریاض با صنعا (حوثی‌ها) در آغاز و پایان، هیچ‌گونه دستاورد و منفعتی برای ابوظبی نداشته و نخواهد داشت.
درمجموع باید تأکید کرد که تنش‌ها به خاطر اداره امنیتی شهر حدیبو (مرکز استان سقطری) میان شورای انتقالی و دولت مستعفی هادی، ادامه تعارضات میان آن‌ها در عرصه قدرت در مسیر فائق شدن خود و به حاشیه راندن دیگری است؛ از سوی دیگر نیز نقش‌آفرینی غیرمستقیم ریاض و ابوظبی در این راستا نیز موضوع غیرقابل‌انکاری است؛ چراکه سقطری می‌تواند شروعی برای بازی دومینوی پیروزی یکی و شکست دیگری در جنوب باشد. ازاین‌رو هرکدام از آن‌ها تلاش می‌کنند تا ضمن بر هم زدن موازنه و تعادل، شرایط را به سود خود رقم بزند.
منبع: سایت بصیرت
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
علی اصغر حبیبیان
۲۰:۰۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۱