اندیشه شهید صدر مبنای قانون اساسی

 اندیشه‌های شهید صدر از چنان استواری و اتقانی برخوردار بود که به اذعان «آیت‌الله کعبی» مبنای تدوین و نگارش قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت: «نسبت به اندیشه‌های شهید صدر در قانون اساسی، ایشان کتاب «مبانی فقهی و مبانی حقوقی قانون اساسی مطلوب نظام اسلامی» را تدوین کرده است که خیلی از این اصولی که شهید صدر تدوین کرده امروز در قانون اساسی ما هست؛ علاوه بر آن، «آیت‌الله آقای سیدکاظم حائری»، از شاگردان برجسته شهید صدر، در ابتدای انقلاب که پیش‌نویس قانون اساسی تدوین می‌شود، درس خود را تعطیل می‌کند و بر پایه اندیشه سیاسی شهید صدر و مبانی حکومت در اسلام، پیش‌نویس کامل قانون اساسی را می‌نویسد و از طریق شاگردانش به همه خبرگان قانون اساسی می‌رساند. این‌گونه که من از آیت‌الله سیدکاظم حائری شنیدم تقریباً همه پیش‌نویس اصول قانون اساسی به استثنای دو ماده از آن بعداً در قانون اساسی جمهوری اسلامی آمد.» (۱)

مسلماً این‌همانی بین اندیشه‌های فقهی و حقوق اساسی شهید صدر و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نشئت گرفته از علاقه ایدئولوژیکی و ارادت قلبی شهید صدر به شجره طیبه انقلاب اسلامی بود که از سوی امام خمینی (ره) غرس شد و بالید و به نظام جمهوری اسلامی تبدیل شد. البته سیره عملی شهید صدر هم یکسره تأیید و تقویت انقلاب اسلامی بود و چه بسا زندگی‌اش را فدای آن در راه‌اندازی شعبه عراقی انقلاب اسلامی کرد و از سوی دژخیم دیکتاتوری بعثی صدام حسین خود و خواهرش به شهادت نائل شدند. امروز هم اگر کتاب‌های شهید صدر مورد توجه مراکز علمی و پژوهشی ما قرار گیرد، واجد نوآوری‌هایی برای عبور از چالش‌ها و مشکلات است.

در چگونگی تأیید و تقویت انقلاب اسلامی در سیره شهید صدر می‌توان پای صحبت «سیدمحمود خطیب» که از شاگردان شهید صدر بود، نشست. وی تعریف می‌کند: «در شب ۲۲ بهمن که انقلاب داشت پیروز می‌شد، من خدمت شهید صدر رسیدم و دیدم ایشان فوق‌العاده شادمان است و پشت سر هم ذکر الحمدلله می‌گفت و دست‌هایش را از شدت خوشحالی به هم می‌فشرد. من به شهید صدر عرض کردم که چه شده است؟ چرا این‌قدر خوشحالی؟ باز تکرار کرد الحمدلله، الحمدلله انقلاب اسلامی ملت مکتبی ایران به رهبری امام خمینی دارد پیروز می‌شود و آخرین سنگر‌های ستم‌شاهی در حال سقوط است و این انقلاب اسلامی آرزوی انبیاء را محقق خواهد کرد.» (۲)

این اعتقاد و باور شهید صدر که «لقد حققة الاسلامیه حلول الانبیاء، یعنی انقلاب اسلامی آرزوی انبیاء را محقق کرد» جز از ذهن و قلبی مهذب و مطهر و باورمند به اندیشه سیاسی اسلام برنمی‌خیزد. همین جمله را شهید صدر در کتاب «الاسلام یقود الحیات» هم آورده است. ایشان روز پیروزی انقلاب در درس وارد می‌شود و به شاگردانش اشاره می‌کند که دیگر انقلاب اسلامی پیروز شد، هدف از مرجعیت پیروزی اسلام است، نه پیروزی اشخاص؛ از امروز همه ما باید مرجعیت امام خمینی (ره) را تبلیغ کنیم و کسی حق ندارد مرجعیت من را تبلیغ کند. 
 منابع در دفتر نشریه موجود است.