۳۱۲ رأی الکترال ایالتهای مهم و کلیدی آمریکا، برای دومین بار با فاصلهای چهار ساله «دونالد ترامپ» را برای ادامه امور ایالات متحده، راهی کاخ سفید کرد. مردی که پیش از این هم مستأجر این کاخ بود و به اندازه یک دوره، به چند و، چون ریاست جمهوری وارد است. دونالد ترامپ توانست رقیب دموکرات خود را کنار بزند و با وعده برقراری صلح و آرامش در نقاط مختلف دنیا و البته چندین وعده اقتصادی برای مردم آمریکا، در رقابت با حزب حاکم پیروز شود.
اگرچه انتخاب دونالد ترامپ به مذاق خیلیها در سراسر دنیا خوش نیامده، اما تعداد بالای رأی او در جغرافیای آمریکا حرف دیگری میزند و از اعتماد مردم به او برای رفع مشکلات اقتصادی و بالابردن امنیت مرزها بهواسطه وعده خروج مهاجران غیرقانونی از خاک این کشور خبر میدهد.
در جریان فعالیتها و برگزاری سخنرانیهای انتخاباتی، دونالد ترامپ بارها از برنامههای سیاسی و بینالمللی خود برای بهبود اوضاع منطقه غرب آسیا گفت. منطقهای که در یکسال گذشته درگیر جنگ بوده و دامنه آن به کشورهای منطقه نیز کشیده شده است.
رئیسجمهور منتخب آمریکا وعده داد اگر بر سر کار بیاید، منجی صلح و آرامش خواهد بود و تلاش میکند روابط دیپلماتیک خود را با کشورهایی، مانند چین و روسیه بهبود دهد. این در حالی است که اظهارنظرهای او درباره ایران، همچنان خصمانه است. وی سابقه مذاکره با جمهوری اسلامی را در قالب برجام و بدعهدی بعد از آن را در کارنامه سیاسی خود دارد. ترامپ در جریان سفرها و سخنرانیهای خود بارها اعلام کرد دولت جدید او اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند. او همچنین گفته است ما در آمریکا نمیخواهیم به ایران صدمه بزنیم؛ اما امکان ندارد که این کشور به بمب اتمی برسد.
ایران گزینه روی میز کاخ سفید
این ادعا، سالها پیش نیز از جانب او و تیم دیپلماسیاش مطرح شده بود و او در قبال ایران روند سختگیرانه و تحریمهای ظالمانهای را درپیش گرفت. حالا با انتخاب مجدد او بهعنوان چهلوهفتمین رئیسجمهور آمریکا، دور از انتظار نیست که همان روال گذشته تکرار شود و حساسیتهای این روزهای منطقه نیز بر شدت آن اضافه کند.
از آنجایی که ترامپ در مدت فعالیتش برای برندهشدن در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا تلاش کرد روابط نزدیک و دوستانهای را با سران رژیم صهیونیستی برقرار کند و از اقدامات این رژیم در جنگ غزه حمایت کند، بعید نیست برای تداوم این حمایت، بهواسطه حمایت تهران از غزه و دفاع از حماس و حزبالله شمشیرش را از رو ببندد.
قطعاً دو مسئله اصلی ایران و مسائل رژیم صهیونیستی و فلسطین در دستور کار منطقهای دولت آینده ایالات متحده آمریکا خواهند بود. ترامپ بارها در انتقاد به سیاستهای دولت «جو بایدن» درخصوص حمایت از رژیم اشغالگر قدس گفته بود اگر او همچنان بر سر کار بود، اجازه نمیداد حملاتی از سوی ایران به سرزمینهای اشغالی انجام شود و این بیکفایتی و بیدرایتی رئیسجمهور آمریکا بوده است که کشورهای منطقه خاورمیانه توانستهاند اهدافی را در خاک فلسطین اشغالی هدف قرار دهند.
او به برخوردهای سختگیرانه دولت اول خود درمقابل ایران اشاره کرده و مدعی شده بود در زمان حضور او در سال ۲۰۱۶، ایالات متحده آمریکا ایران را کنترل میکرده و این کشور با زیر فشار قراردادن ایران در زمینه سیاستهای پولی، جلوی بسیاری از پیشرویهای نظامی و دیپلماتیک ایران را گرفته است. همچنین ترامپ مدعی شده بود میزان پولهای مسدود شده ایران در زمان ریاست جمهوری پیشین ترامپ بیش از میزانی بود که در حال حاضر وجود دارد و جو بایدن با نرمش بیشتری با تهران برخورد کرده است و همین باعث شده تا ایران بتواند برای متحد همیشگی آمریکا خط و نشان بکشد و او را تهدید کند.
ژست دروغین انسانی با برند آمریکایی
برخلاف سرسختی گذشته ترامپ و خارج شدن یک طرفه آمریکا از برجام، اینبار او از احتمال برقراری تماس و توافق با ایران سخن به میان آورده و گفته، ممکن است ایران را هم به پیمان ابراهیم ملحق کند. ترامپ در مصاحبهای با شبکه «العربیه» در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۴، گفت به ایران و مردمانش «احترام» میگذارد و تأکید کرد که آنها «بسیار باهوش»، «مذاکرهکنندگان عالی»، و «تجار بزرگی» هستند. او اعلام کرد: «بهعنوان یک کشور، میخواهم که [ایران]عالی عمل کند» و اکنون این کشور «احتمالاً در خطر است؛ شاید بیشتر از آنچه یک ماه پیش فکر میکردند به دلیل وقایعی که اتفاق میافتد.».
اما در کنار ژست انساندوستی ترامپ و اظهار علاقه او به مردم ایران، در جریان دوبار مورد سوء قصد قرارگرفتن نامزد جمهوریخواهان در فرآیند تبلیغات انتخابات آمریکا، او بارها توطئه حمله به خودش را زیر سر جمهوری اسلامی دانست و ایران را در ردیف اول اتهام به ترور خودش معرفی کرد؛ ادعایی که البته از سوی مقامات امنیتی آمریکا این ادعا رد شده بود.
حالا با روی کار آمدن دونالد ترامپ قطعاً سیاستهای دیپلماتیک و اقتصادی او مقابل ایران با سیاستهای ترامپ بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ تفاوتی نخواهد کرد. هرچند ممکن است برخی ملایمتها و نرمشها در ابتدای کارش مشاهده شود، اما با زمزمههای شنیده شده درخصوص انتخاب «مارکو روبیو» بهعنوان وزیر امور خارجه و «مایک والتز» بهعنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید که هر دوی آنها در سابقهشان تفکراتی سختگیرانه در قبال جمهوری اسلامی وجود دارد، بعید به نظرمیرسد رویکرد صلحطلبانهای از سوی این میلیاردر نیویورکی شاهد باشیم.
البته برخی دیگر معتقدند بازگشت دوباره ترامپ به کاخ سفید، نهتنها قرار است منافع رژیم صهیونیستی را در منطقه تأمین کند و در برابر ایران برای دفاع از این رژیم بایستد، که تلاش میکند رفتاری خصمانهتر در برابر تهران داشته باشد و فشارهای اقتصادی و تحریمها را افزایش دهد. در بررسی اوضاع و احوال دونالد ترامپ برای تعیین مدل رفتاریاش با ایران باید این را درنظر گرفت که هرگونه سیاستچینی از سوی کاخ سفید تحت قدرت دونالد ترامپ بدون درنظرگرفتن منافع و امنیت رژیم صهیونیستی امکانپذیر نخواهد بود.
بهتر است بگوییم ترامپ بهدنبال افزایش نیروی نظامی خود در منطقه است و این بدان معناست که قصدی برای ترک پایگاههای نظامی خود در منطقه ندارد. از سویی دیگر، تلاش میکند روابط خود با کشورهای خاورمیانه را بهگونهای ساماندهی کند که در ابتدا امنیت رژیم صهیونیستی تأمین شود و از جانب کشورهایی، چون ایران، عراق، سوریه و یمن خطری این رژیم را تهدید نکند و بعد از آن بهدنبال پیدا کردن راهی برای توافق با ایران خواهد بود.