بازگشت تاجر!

انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا درحالی به کار خودش پایان داد که «دونالد ترامپ» توانست برای دومین بار بر صندلی ریاست جمهوری این کشور تکیه بزند. نماینده جمهوری‌خواهان هنوز بر سر کار نیامده برای این طرف و آن طرف دنیا خط‌مشی تعیین می‌کند و از باید‌ها و نباید‌هایی که دستگاه‌های مختلف این کشور باید در دستور کار خود داشته باشند، سخن گفته است.

او بار‌ها در سخنرانی‌هایش از ایجاد محدودیت‌های مالی برای سازمان بزرگی، مانند «ناتو» سخن به میان آورد و گفت ایالات‌متحده برای تأمین منابع مالی این گروه و برای حمایت از اعضای آن با مشکلاتی روبه‎روست و آمریکا دیگر نمی‌تواند هزینه‌های گزاف ناتو برای دخالت در جنگ اوکراین را تأمین کند.

او حتی «اعضای پیمان آتلانتیک شمالی» را تهدید کرد که برای ماندن و بقا در این پیمان باید حق عضویت پرداخت کنند؛ اگر این تهدید با روی کار آمدن ترامپ در مقام رئیس‌جمهور آمریکا اجرایی شود، عملاً کارکرد نظامی ناتو زیر سؤال خواهد رفت و حمایت‌های آمریکایی ـ اروپایی از جنگ اوکراین به پایین‌ترین سطح خود خواهد رسید.

جنگ اوکراین از زمان آغاز تاکنون هزینه‌های زیاد مالی و تسلیحاتی بر دوش کشور‌های عضو ناتو گذاشته است. چندین مرتبه حمایت‌هایی در قالب بسته‌های مالی از سوی آمریکا راهی «کی‌یف» شد تا صف‌آرایی اوکراینی‌ها در برابر روس‌ها بر قوت خودش باقی بماند. اما حالا با انتخاب دونالد ترامپ، پیش بینی این است که دیگر حمایتی مانند آنچه تاکنون دموکرات‌ها از اوکراین داشتند ادامه نیابد! حتی چند روز پیش فرزند رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به «ولادیمیر زلنسکی» هشدار داده حواسش به پول تو جیبی‌اش باشد.

هشداری که ممکن است از قطع کمک‌های مالی آمریکا به اوکراین حکایت داشته باشد و بر این موج سوار شود که دونالد ترامپ قرار نیست همه توان مالی و نظامی کشورش را برای جنگ اوکراین مقابل روسیه هزینه کند؛ چراکه باید منافع ایالات متحده را بر پایه روابطش با مسکو بچیند. 

خزان دلواپسی قاره سبز
به جز تهدید‌های نظامی برای اوکراین و وعده پایان جنگ آنها با روسیه، بازگشت ترامپ برای اروپایی‌ها هم دور از نگرانی و دلواپسی نیست. شاید تعداد زیادی از سران کشور‌های اروپایی در جریان رقابت‌های انتخاباتی میان کاملا هریس و دونالد ترامپ، بیشتر تمایل داشتند نماینده دموکرات‌ها همچنان زمام امور را در دست داشته باشد تا جلوی آسیب‌های مالی بیشتر برای اروپا گرفته شود.

ترامپ در جریان سخنرانی‌های انتخاباتی خود، از کاهش تعرفه‌های کالا‌های وارداتی از اروپا به آمریکا خبر داده بود؛ توافق گسترده تعرفه جهانی ۱۰ درصدی پیشنهادی ترامپ بر همه کالا‌های وارداتی آمریکا، ممکن است به‌طور قابل توجهی رشد اروپا را مختل و واگرایی سیاست‌های پولی را تشدید کند و بخش‌های کلیدی وابسته به تجارت، مانند خودرو‌ها و مواد شیمیایی را زیر فشار قرار دهد.

حالا با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده آمریکا این احتمال قوی‌تر می‌شود که سیاست‌های اقتصادی او، اقتصاد اروپا را با مشکل جدی مواجه کند و «یورو» ضعیف‌تر شود. اگر تعرفه‌ها، منجر به درگیری‌های تجاری طولانی‌مدت شود، تأثیرات بلندمدت بر انعطاف‌پذیری اقتصادی اروپا می‌تواند بسیار مهم‌تر باشد و بانک مرکزی اروپا را وادار کند تا با کاهش شدید نرخ‌ها برای کاهش تأثیر واکنش نشان دهد.

چرتکه انداختن دونالد ترامپ برای رفتار‌های اقتصادی‌اش با اروپا باعث شده تا تولیدکنندگان و اقتصاددانان سراسر جهان به‌دنبال این باشند تا بفهمند او تا چه حدی جدی است و تا چه اندازه آینده اقتصادی قاره سبز را با خطر مواجه می‌کند و می‌تواند با راه‌حل‌های مالی برای جنگ اوکراین مقابله کند؛ نگرانی‎ای که در ایام حضور دموکرات‌ها وجود نداشت.

ترامپ در اظهاراتش اعلام کرده تعرفه‌ها راهی برای رشد اقتصاد ایالات‌متحده، محافظت از مشاغل و افزایش درآمد‌های مالیاتی است. او پیش از این هم بر کالا‌های وارداتی از کشورهایی، مانند چین یا صنایع خاصی مانند فولاد هدف تعرفه گمرکی قرار داده بود.

دیوار سرسخت بلوک شرق
حالا وعده انتخاباتی ترامپ این تصور را برای کشور‌های اروپایی به‌وجود آورده است که ممکن است جنگ اقتصادی بین اروپا و آمریکا محقق شود. این پیش‌بینی واکنش وزرای دارایی «گروه۷» را نیز به‌دنبال داشت. آنها اعلام کردند تلاش می‌کنند به آمریکای تحت رهبری ترامپ یادآوری کنند که به متحدانی در صحنه اقتصاد جهانی نیاز دارد؛ زیرا «هدف راه‌اندازی جنگ تجاری نیست.»

از سویی دیگر، دونالد ترامپ باید برای رقیب اقتصادی دیرینه‌اش در شرق دور هم فضایی برای ابراز وجود داشته باشد. او در سال ۲۰۱۶ و در دوره ریاست‌جمهوری‌اش بر فروش بیشتر تسلیحات نظامی به تایوان تأکید فراوان داشت و مقامات ارشد آمریکایی را برای آموزش نظامی و حمایت‌های تسلیحاتی به تایوان فرستاد. این اتفاق با واکنش تند پکن مواجه شد. چین بار‌ها برای آمریکا پیغام فرستاده و بر دخالت نکردن دولت‌های خارجی بر موضوع چین و تایوان تأکید کرده است؛ اما ایالات‌متحده چه در دوران حضور دموکرات‌ها و چه از ۲۰ ژانویه به بعد که قرار است همه فرمان‌ها با امضای دونالد ترامپ اجرایی شود، باید سیاست حمایت از تایوان را پیش بگیرد؛ زیرا این تنها راهی است که می‌تواند در برابر چین بایستد و این کشور را از نظر اقتصادی و نظامی زیر فشار قرار دهد.

برخی کارشناسان بر این باورند که اگر ترامپ برای افزایش شدید تعرفه‌ها بر کالا‌های وارداتی به ایالات متحده، به وعده‎های خود عمل کند، تجارت تایوان نیز ممکن است آسیب ببیند. بسیاری هم نگران هستند که رابطه ترامپ با «شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین باعث شود تایوان به‌کلی به حاشیه برود.

از سوی دیگر مستحکم‌تر‌شدن کریدور چین، روسیه، کره شمالی و ایران برای ایالات‌متحده تا اندازه‌ای خطرناک است که ممکن است سیاست‌های ترامپ درخصوص رقبای سیاسی خود را تغییر دهد. او سال گذشته در مصاحبه‌ای گفته بود: «ضعف جوبایدن، به پوتین اجازه داد تا به اوکراین حمله کند؛ و این ضعف به چین اجازه داد تا خلاء پس از جنگ افغانستان را در خاورمیانه پر کند و روسیه، چین، ایران و کره شمالی را با هم به یک «ائتلاف نامقدس» وارد کند.»

ترامپ همچنین گفته بود: «روسیه، چین و ایران هم‌اکنون با هم متحد شده‌اند و یک اتحاد تشکیل داده‌اند. اگر من رئیس‌جمهور آمریکا بودم، تشکیل این ائتلاف غیرممکن بود. این اتحاد روسیه و چین، به‌صورت طبیعی بسیار سخت است. ما آنها را به خاطر سیاست واقعاً مضحک در ارتباط با انرژی مجبور کردیم به یکدیگر نزدیک شوند.»

حالا دونالد ترامپ به‌منزله چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا به قدرت بازگشته تا آنچه تاکنون در دوران غیبتش از دنیای سیاست گفته و تهدید کرده است، عملی کند؛ از پایان جنگ اوکراین و روسیه گرفته تا باید و نباید گذاشتن برای سران رژیم صهیونیستی درخصوص جنگ غزه و لزوم آتش‌بس در سرزمین‌های اشغالی و شاید لبنان. 

ترامپ بر عقیده خود برای حمایت از تایوان همچنان پابرجاست تا ترمز اقتصاد اول‌شدن چین را در دنیا بکشد و برای متحد‌شدنش با روسیه و ایران یک سد ناخواسته ایجاد کند.