▼ حرف روز
استمرار ریل سیاست خارجی
معمولاً در نظام‌های سیاسی دنیا آمد و شد دولت‌ها در اصول سیاست خارجی کشورها تفاوت چندانی ایجاد نمی‌کند و تغییرات عمدتاً در تاکتیک‌ها و نحوه اجرای سیاست‌های مشخص‌شده است. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. با این حال، یک حقیقت نیز وجود دارد و آن، اینکه نوع نگاه و نگرش مجریان سیاست خارجی به تحولات و بازیگران روابط بین‌الملل در تحقق اهداف سیاست خارجی نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند.
برای نمونه، هر چند وضعیت کنونی که در برجام پدید آمده، ناشی از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای است، اما نمی‌توان از محاسبات و خطاهای صورت گرفته در درون کشور صرف‌نظر کرد؛ ترامپ آن روزی تصمیم قاطع به خروج از برجام گرفت که اطمینان یافته بود دولت ایران در برجام باقی می‌ماند. همان نظری که رئیس‌جمهور پیشین دقایقی بعد از اقدام ترامپ بیان کرد: «خوشحالم که یک موجود مزاحم از برجام خارج شده است.» روزنامه «ایران» نیز درست در فردای خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ با تیتر بزرگ نوشت: «برجام بدون مزاحم». شاید اگر محاسبات ترامپ از رفتارهای واکنشی ایران به صورت دیگری رقم می‌خورد، ریسک خروج از برجام برای او به شدت افزایش پیدا می‌کرد.
اهمیت نقش سیاست داخلی در سیاست خارجی تا آن حد است که گفته می‌شود هیچ پروژه‌ای در سیاست خارجی موفق نخواهد شد، مگر آنکه پیش از آن در درون یک نظام سیاسی اجماع نظر قاطع پدید آید و محاسبات و اقدامات صحیح طراحی و اجرایی شود.
یکی از محاسن برجسته دولت سیزدهم درک این نکته مهم بود که در سیاست خارجی باید از همه ظرفیت‌های کشور به سود منافع ملی استفاده کرد. این البته امری رایج در همه نظام‌های سیاسی دنیا به حساب می‌آید. تجمیع و هم‌افزایی سیاست‌خارجی با توان دفاعی و امنیتی، بهره‌گیری از حمایت‌های مجلس شورای اسلامی و حتی بخش قضایی کشور و در رأس همه اینها هدایت‌های رهبری معظم انقلاب اسلامی بی‌تردید، امکانات و فرصت‌های بیشتری را در اختیار دستگاه سیاست خارجی قرار خواهد داد.
هنوز که هنوز است رئیس‌جمهور سابق قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی را که برای بخش دیپلماسی کشور فرصت و ظرفیت تولید کرده است، مانعی بر سر راه معرفی می‌کند. قانون اقدام راهبردی نیز همان است که رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره کارکرد آن گفتند، تصویب این قانون کشور را از وضعیت سردرگمی خارج کرد. همچنین به تازگی رئیس دفتر رئیس‌جمهور دوره گذشته دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را در حوزه سیاست خارجی به باد انتقاد گرفت. نمود این تعارضات داخلی در عرصه سیاست خارجی، به ضرر منافع ملی است؛ به نفع ایران است که ریل هم‌افزایی و هماهنگی بنیان نهاده شده در دولت آقای رئیسی تداوم پیدا کند.
عزیز غضنفری
▼ گزارش روز
همستر کامبت از اهداف تا پیامدها
آبان ۱۴۰۲ بود که رباتی در بستر پیام‌رسان تلگرام با نام «نات کوین» پدیدار شد. این ربات به کاربران اجازه می‌داد تا با کلیک کردن بر روی یک سکه، ارزی از جنس دیجیتال و با نام Notcoin جمع‌آوری کنند. شش ماه بعد در فروردین امسال، تلگرام، ربات و ارز مربوطه را در قالب بلاکچین عرضه کرد. این آغازی بود برای شروع نوع جدیدی از ارزهای دیجیتال که راه را برای معرفی یک ربات جدیدتری با نام «همستر کامبت» هموار کرد.
فارغ از کم و کیف این ربات، نکات بسیار مهمی در حاشیه آن وجود دارد که در این یادداشت کوتاه به بخشی از آنها اشاره می‌کنیم:
۱ـ پشت پرده این ربات: وجه مهم و اساسی در این موضوع، کسب انتفاع برای شرکت تأمین‌کننده و پشتیبانی‌دهنده زیرساخت ربات، یعنی تلگرام است. یک بخش این است که تلگرام با اخذ تبلیغات از شرکت‌ها، کانال‌ها و مؤسسه‌های جهانی، اسامی آنها را در معرض دید و مشاهده عموم مردم قرار می‌دهد و از این طریق درآمد کسب می‌کند. بخش دیگر مربوط می‌شود به اینکه زیرساخت این ربات، یعنی تلگرام با جذب مخاطبان بیشتر نسبت به پیام‌رسانی‌های رقیب، گسترش می‌یابد و کاهش مخاطب خود را که در برخی کشورها به دلیل فیلترینگ رخ داد، جبران می‌کند. متولیان ربات یا نرم‌افزار مربوطه احیاناً می‌توانند با فروش اطلاعات کاربران نیز کسب درآمد داشته باشند. مسئله استفاده ابزاری در حوزه امنیتی و سایبری از این ربات بخش احتمالی این پروژه است که نمی‌شود نادیده گرفت.
۲ـ واقعی یا دروغ بودن: نکته بسیار مهم در استفاده از این ربات گمان نادرستی است که القا می‌شود به همه کاربران (۱۲۰ میلیون) سود هنگفتی اختصاص داده می‌شود. این در حالی است که بر فرض محقق شدن اهداف گفته شده، سود مورد نظر به اندازه‌ای نیست که بتواند همه کاربران را پوشش دهد و اگر هم باشد به اندازه بسیار زیادی ناچیز خواهد بود و صرفاً سرشبکه‌های اصلی را تأمین خواهد کرد و عموم کاربران را شامل نمی‌شود.
۳ـ اهداف: علاوه بر کسب درآمد، جذب مخاطب برای تلگرام، راز دیگر همستر کامبت احتمالاً در راه‌اندازی یک توکن (ارز دیجیتال جدید) است که برای افزودن به ارزش آن، باید تلاش ویژه‌ای در جهت عمومیت یافتن آن صورت بگیرد.
۴ـ پیامدها: نکته مهم دیگر اینکه اگرچه همستر پروژه‌ای در ظاهر اقتصادی است، اما جنبه‌های متعددی از زندگی بشر مخصوصاً فرهنگ را متأثر می‌کند. این ربات نشان داد که رؤیای پولدار شدن و شتابزدگی در رسیدن به ثروت، آن هم بدون تلاش و سخت‌کوشی از ویژگی‌های بارز نسل جدید جامعه ماست و از قضا این ربات چنین ناهنجاری را در جامعه گسترش می‌دهد. جامعه‌ای که کار و تلاش جزء فرهنگ ملی و دینی آن بوده و کار را یک ارزش می‌دانسته، به سمت راحت‌طلبی و کسب درآمد از طریق هیچ سوق می‌یابد. ضمن اینکه ارز مجازی، مخصوصاً از این جنس ربات‌ها، از آنجا که فاقد ارزش است و پشتوانه‌ای ندارد، اکل مال به باطل بوده و جایز نیستند و بدیهی است چنین درآمدهایی بر فرض وجود، پیامدهای منفی در جامعه خواهد داشت.
علی محمدی
▼ خبر ویژه
جاسوس موساد در مسیر فرار دستگیر شد
«جلال آفاقی» دادستان مرکز استان اردبیل درباره جزئیات دستگیری یک فرد هتاک با اتهام جاسوسی برای موساد در این استان بیان کرد: «روز جمعه هفته گذشته براساس نامه وزارت اطلاعات و نیابت قضایی دادستانی تهران وی دستگیر شد.» وی افزود: «این فرد به هتاکی‌های متعدد، اهانت به مقدسات و در موردی دیگر جاسوسی برای افسران رده بالای موساد متهم است و براساس اسناد و مدارک موجود متهم است به اینکه از طریق شبکه‌های اجتماعی با افسران رده بالای موساد در ارتباط بوده است.» دادستان مرکز استان اردبیل افزود: «برای این فرد در دادسرای تهران پرونده قضایی تشکیل شده بود و در این استان تحت تعقیب قرار داشت و بنا بر نیابت قضایی که از دادستانی تهران به دادستانی اردبیل ارسال شد، تحت تعقیب قرار گرفت.» آفاقی گفت: «نامبرده قصد داشت از طریق عبور از اردبیل، بستان‌آباد و در نهایت رفتن به ارومیه از کشور خارج شود.»
▼ اخبار
حماس سلاح خود را زمین نمی‌گذارد
روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» گزارش داده است، «یحیی سنوار» رهبر حماس در غزه بر پیش‌شرط‌های اصلی خود برای توافق آتش‌بس/ تبادل اسرا با رژیم صهیونیستی اصرار دارد. سنوار به کشورهای عربی میانجی در مذاکرات غیرمستقیم با رژیم صهیونیستی گفته است، تنها در صورت متعهد شدن رژیم صهیونیستی به آتش‌بس دائم حاضر به توافق با این رژیم است. این روزنامه آمریکایی به نقل از دو مقام ارشد آمریکایی نوشته، یحیی سنوار به طرف‌های میانجی گفته است: «حماس سلاح‌های خود را زمین نخواهد گذاشت و یا طرحی که خواستار چنین چیزی است را نخواهد پذیرفت.» مذاکرات با میانجی‌گری نمایندگان قطر، مصر و آمریکا با هدف برقراری آتش‌بس در غزه هنوز ادامه دارد؛ اما منابع گوناگون بین‌المللی گزارش داده‌اند، نشانه‌ای از گشایش در گفت‌وگوها مشاهده نمی‌شود. منابع مصری گفته‌اند، هدف گفت‌وگوها یافتن فرمولی است که بتواند به حماس ضمانت لازم را برای ترک کامل مخاصمه در نوار غزه و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از این منطقه را بدهد. اسرائیل گفته است، با دادن چنین ضمانت‌هایی به حماس مخالف است.
یا این سه نفر یا هیچ‌کس
سخنگوی جبهه اصلاحات در توئیتی نوشت: «در نشست مجمع عمومی جبهه اصلاحات ایران به ترتیب حروف الفبا آقایان عباس آخوندی، مسعود پزشکیان و اسحاق جهانگیری حائز دو سوم آرا به عنوان کاندیداهای معرفی شده از سوی جبهه اصلاحات ایران شدند. همچنین خانم حمیده زرآبادی حائز بیش از نصف آرای مجمع عمومی شد.» پیش از این نیز جبهه اصلاحات میثاق‌نامه شش ماده‌ای این جریان، برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ برای کاندیداها را منتشر کرد. در این میثاق‌نامه تأکید شده است، نامزدهای این جریان باید متعهد شوند «در صورتی که نامزد منتخب جبهه اصلاحات براساس سازوکارهای تعیین شده فرد دیگری بود، رسماً کناره‌گیری از رقابت انتخاباتی و حمایت خود را به نفع نامزد منتخب اعلام نمایم.» همچنین مکلف هستند متعهد شوند: «قبل و بعد از اعلام صلاحیت‌ها و تا رسیدن به نامزد واحد علیه هیچ‌یک از نامزدهای جبهه موضع‌گیری نداشته باشم.»
هر روز تحقیر می‌شویم
«آویگدور لیبرمن» وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی در شبكه اجتماعی «ایکس» نوشت: «دقیقاً هشت ماه از آن شنبه سیاه می‌گذرد، هشت ماه که در آن ما به جای پیروزی کامل، تحقیر کامل را دریافت کردیم.» او درباره وضعیت جبهه شمالی نیز افزود: «دولت اسرائیل شمال را از دست داده و همچنان تسلیم حزب‌الله است که هر کاری می‌خواهد انجام می‌دهد؛ حماس حذف نشده و هنوز تمامی گرگان‌ها بازنگشته‌اند.» لیبرمن در پایان نوشت: «اکنون زمان رهبری متفاوت فرا رسیده است.» او شب گذشته نیز با انتشار تصویر یک نظامی کشته شده اسرائیلی در غزه نوشت: «دردی که تمام نمی‌شود، گروهبان زید مزارب ۳۴ ساله اهل زرزیر، در درگیری با تروریست‌ها در جنوب غزه کشته شد... .» ناکامی ارتش اشغالگر صهیونیستی در غزه و جبهه شمالی و تشدید حملات دقیق حزب‌الله به شدت انتقادات علیه سران این رژیم را افزایش داده است.
تعیین راهبرد انتخاباتی پس از تأیید صلاحیت‌ها
«غلامعلی حدادعادل» رئیس شورای ائتلاف درباره رویکرد انتخاباتی این شورا گفت: «در خصوص برنامه شورای ائتلاف برای انتخاب کاندیداها نیز باید بگویم ابتدا ما صبر می‌کنیم تا شورای محترم نگهبان نظر خود را اعلام کند. آن وقت ما باید نگاه بکنیم که با توجه به آرایش صحنه، چه نوع رقابتی باشد و آیا لازم است که رقابت بین دو نفر باشد یا اینکه می‌تواند بین چند نفر باشد. در واقع راهبرد انتخاباتی ما تابع چیدمان نامزدهاست. فرضاً اگر در جبهه رقیب همه بیایند پشت سر یک نفر، در آن صورت ممکن است تکثر نامزدها در جهت نیروهای انقلاب صحیح نباشد و اتفاقاتی نظیر انتخابات سال ۱۳۹۲ را تکرار کند. در آن صورت باید همه تلاش کنیم که از تکثر کم کنیم و به دست خودمان زمینه شکست را فراهم نکنیم.»
▼ اخبار کوتاه
◄ «سرلشکر حسین سلامی» فرمانده کل سپاه با صدور بیانیه‌ای درباره شهادت «سعید آبیار» نیروی مستشاری ایران نوشت: «مجاهدت‌های صادقانه و شجاعانه آن پاسدار مؤمن و افسر پاکباخته در عرصه‌های دفاع از انقلاب و نظام اسلامی و صیانت از امنیت و آرامش این سرزمین و یاری‌بخشی به مقاومت ضد صهیونیستی فلسطین قهرمان در رویارویی با اشغالگران قدس شریف برای همیشه ماندگار و الهام‌بخش جوانان غیرتمند و انقلابی امروز و فردای میهن اسلامی خواهد بود. جنایتکاران کودک‌کش صهیونیست بدانند تاوان خون‌های پاک ریخته شده در این جنایت را خواهند پرداخت، در انتظار پاسخ باشند.»
◄ معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور با اشاره به توافق ایران و عربستان در دولت سیزدهم، گفت: «بعضی‌ها بعد از توافق ایران و عربستان کاسه داغ‌تر از آش شدند، و جالب اینکه سیدحسن نصرالله از لبنان اولین کسی بود که حمایت کرد و بعد برادران مقاومت از یمن حمایت کردند.» وی اضافه کرد: «ولی‌عهد عربستان از طریق رئیس‌جمهور چین درخواست کرده بود که این رابطه را درست کنید.» «جمشیدی» تأکید کرد: «همین طور الآن بحرین از طریق روسیه به ایران پیغام داده است تا روابط عادی شود.»
◄ «علی مطهری» اظهار داشت: «تلاش‌هایی که آیت‌الله رئیسی برای پیگیری حقوق مردم داشت، بر هیچ کس پوشیده نیست، اقداماتش باعث شده بود که در دل‌های مردم نفوذ کند. علاوه بر مردم، رقبای سیاسی شهید رئیسی نیز وی را قبول داشتند.» نایب رئیس مجلس دهم افزود: «آیت‌الله رئیسی در پیشبرد کارها و اتمام پروژه‌های ناتمام تلاش بسیار می‌کرد و برای پیشرفت کارها شب و روز نمی شناخت. اعتماد به نفس را در میان مردم بالا برد و روحیه کار و تلاش را در کشور ترویج کرد.»
◄ «غلامحسین کرباسچی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: «پیش‌بینی من این است با توجه به اینکه شورای نگهبان گفته از همه جناح‌ها در انتخابات خواهیم داشت، خروجی این انتخابات یا آقای لاریجانی می‌شود یا آقای قالیباف که هر دو برای حاکمیت قابل قبول است؛ چرا که بقیه رأی چندانی ندارند. مگر تحرکی در آرای خاکستری ایجاد شود که من چنین زمینه‌ای را فعلاً نمی‌بینم.»
◄ «طحان نظیف» سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به پرسشی که «آیا امکان دارد اگر کسی در دور قبل انتخابات، احراز صلاحیت شده یا نشده باشد، این دوره تغییر کند؟» گفت: «ممکن است ابهاماتی وجود داشته باشد که الآن برطرف شده باشد یا ترکیب اعضای شورای نگهبان تغییر کرده باشد.»