مؤسسه «مطالعات امنیت ملی اسرائیل» با مخفف «INSS» در سطح بینالملل شناخته میشود و ژنرال بازنشسته «آهرون یاریو» رئیس پیشین اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۷۷ میلادی آن را تأسیس کرد. این اندیشکده اکنون یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین نهادهای پژوهشی در حوزه امنیت ملی و راهبردی این رژیم شناخته میشود. مؤسسه «مطالعات امنیت ملی اسرائیل» که وابسته به دانشگاه تلآویو است، طیف گستردهای از موضوعات امنیتی را پوشش میدهد و در تحلیل و بررسی مسائلی، همچون امور نظامی، تعادل قوا در خاورمیانه، تروریسم، جنگهای نامتقارن و جنگهای سایبری فعالیت میکند.
نقش راهبردی این اندیشکده در نظام «حکمرانی امنیتی» رژیم صهیونیستی از دو منظر قابل بررسی است: نخست، تأثیرگذاری در تدوین سیاستهای امنیتی و دوم، ارتباط مستقیم با نهادهای حکومتی و نظامی رژیم.
این اندیشکده یکی از نخستین نهادهای عمومی در ساختار فکری رژیم صهیونیستی است که به بحث و بررسی آزاد در زمینههای راهبردی و نظامی شناخته میشود و همزمان به مثابه بازوی فکری و تحلیلی تصمیمگیران صهیونیست ایفای نقش میکند. گزارشها و تحلیلهای این اندیشکده در کنار سیاستگذاریهای امنیتی، بهویژه در زمینه تعامل با تهدیدهای منطقهای و تحولات بینالمللی، بر تصمیمگیران تأثیر عمیقی داشته است. از آنجا که این اندیشکده در ارتباط مستقیم با ارتش و نهادهای اطلاعاتی تلآویو فعالیت میکند، به شکل مستمر دادهها و تحلیلهای خود را با جدیدترین اطلاعات و گزارشهای امنیتی بهروز میکند.
ویژگی متمایز INSS در نظام حکمرانی امنیتی رژیم صهیونیستی، قدرت آن در تحلیل تهدیدها و ارزیابی فرصتهای استراتژیک و تولید خط مشی برای مقامات صهیونیستی است. این نهاد با بهرهگیری از تخصصهای متنوع در حوزههای گوناگون علوم سیاسی، مطالعات امنیتی، اقتصاد و فناوری، تحلیلهایی عمیق و چندوجهی از مسائل امنیتی ارائه میدهد که نهتنها به مسائل داخلی این رژیم محدود نمیشود، بلکه دیدگاههای این اندیشکده، بهویژه در تحلیل تعادل قوا در غرب آسیا و چالشهای ناشی از مقاومت و جنگهای سایبری در سطح بینالمللی را نیز مورد توجه قرار گرفته است. نکته جالب توجه این است که نقش این اندیشکده به منزله مرجعی تأثیرگذار در زمینه امنیت ملی و بینالمللی رژیم، باعث شده تا دولتهای خارجی همپیمان با این رژیم و همچنین نهادهای بینالمللی فعال در غرب آسیا از گزارشهای آن برای تصمیمگیریهای راهبردی استفاده کنند.
از دیگر کارکردهای کلیدی این اندیشکده، تأثیرگذاری در دیپلماسی امنیتی و نظامی رژیم صهیونیستی است. در حالی که بسیاری از گزارشها و تحلیلهای این اندیشکده مستقیماً به تعاملات دیپلماتیک رژیم با دیگر کشورها، بهویژه کشورهای عربی و قدرتهای جهانی اختصاص دارد، این نهاد به شکل ضمنی نقش مشاور سیاست خارجی را نیز ایفا میکند. برای نمونه، تحقیقات این مؤسسه درباره مذاکرات اسرائیلی ـ فلسطینی و نیز تحولات مربوط به برنامه هستهای کشورمان، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و مسیرهای جدیدی را برای تصمیمگیران باز کرده است. یکی از جنبههای برجسته دیگر فعالیت INSS، تأکید بر نوآوری و پژوهشهای آیندهنگر در حوزه امنیتی است. این اندیشکده بهشکل مداوم تلاش میکند در زمینههای نوظهوری، مانند جنگهای سایبری و فناوریهای نوین نظامی، تحقیقات جامع و پیشرفتهای ارائه دهد. بنا بر اذعان بیشتر مراکز مطالعات غربی، پژوهشهای این نهاد درباره امنیت سایبری، که یکی از چالشهای اصلی دولتها در جهان مدرن است، موجب بهروزرسانی ساختارهای دفاعی رژیم در برابر تهدیدات سایبری شده است. این توانایی تحلیل آیندهنگرانه و پیشبینی تهدیدات سبب شده است تا INSS بتواند به بازوی فکری قابل اعتمادی برای کابینههای امنیتی رژیم صهیونیستی تبدیل شود.
از سوی دیگر، نقش INSS در ترویج و گسترش گفتمان امنیتی مطلوب رژیم صهیونیستی در سطح داخلی و بینالمللی نیز نباید نادیده گرفته شود. این اندیشکده با انتشار گزارشها و مطالعات متعددی، زمینهای را برای بحثهای عمومی و کارشناسی در رابطه با مسائل دارای اولویت برای رژیم اشغالگر قدس فراهم کرده که از طریق آنها، سیاستگذاران، نخبگان فکری و رسانهها میتوانند به درک مورد انتظار صهیونیستها از چالشهای امنیتی پیشروی رژیم هدایت شوند! این نقش، به ویژه در سالهای اخیر که بحرانهای منطقهای و تهدیدات غیرمتعارف (مانند جنگهای سایبری و تروریسم) افزایش یافتهاند، اهمیت دوچندانی یافته است.
جمعبندی آنکه INSS به منزله یکی از اندیشکدههای پیشرو در عرصه امنیت ملی و بینالمللی، نقشی کلیدی در تبیین و تدوین راهبردهای امنیتی رژیم صهیونیستی ایفا میکند. این نهاد با ارائه تحلیلهای جامع و آیندهنگرانه و همچنین ارتباط نزدیک با نهادهای نظامی و اطلاعاتی، نهتنها در شکلدهی به سیاستهای امنیتی داخلی تأثیرگذار بوده، بلکه به منزله مرجع فکری در عرصه بینالمللی نیز شناخته شده است. قدرت تحلیلی، نوآوری در پژوهشها و ارائه راهکارهای متفاوت برای مقابله با تهدیدات آینده، این اندیشکده را به یکی از بازوهای فکری اصلی در نظام حکمرانی امنیتی رژیم تبدیل کرده است.