بازوی پنهان جنگ نرم واشنگتن

اندیشکده «مرکز پیشرفت آمریکا» (Center for American Progress) به منزله یک اندیشکده ظاهراً مستقل، نقشی به‌مراتب عمیق‌تر و راهبردی‌تر از یک اتاق فکر صرف در نظام حکمرانی ایالات متحده آمریکا ایفا می‌کند. این مرکز نهادی است که با ظرافت، اما پیچیدگی قابل توجه، در راستای اهداف بلندمدت امپریالیسم آمریکا و حفظ هژمونی این کشور در نظام بین‌الملل عمل می‌کند. درک این نقش و جایگاه، نیازمند موشکافی این اندیشکده و نحوه نقش‌آفرینی آن در عرصه سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده است تا در پی آن بتوان لایه‌های پنهان و کارکرد‌های غیررسمی این اندیشکده را آشکار کند.

این اندیشکده را که عمدتاً به اختصار CAP خوانده می‌شود، نمی‌توان صرفاً یک اندیشکده لیبرال دانست. این مرکز به‌مثابه بازوی ایدئولوژیک- اطلاعاتی نظام سلطه عمل می‌کند و وظیفه اصلی آن، تولید و بازتولید گفتمان‌هایی است که سیاست‌های داخلی و خارجی ایالات متحده را توجیه و مشروعیت‌بخشی می‌کنند. این مرکز با بهره‌گیری از شبکه‌ای گسترده از نخبگان متشکل از کارشناسان، پژوهشگران و روزنامه‌نگاران، روایت‌های مطلوب واشنگتن را در قالب تحلیل‌های علمی و بی‌طرفانه به افکار عمومی داخل و خارج مرز‌های ایالات متحده تزریق می‌کند. این فرآیند به‌ویژه در دوران پس از جنگ سرد و ظهور چالش‌های جدید برای هژمونی آمریکا، اهمیت فزاینده‌ای یافته است.

یکی از کارکرد‌های کلیدی این اندیشکده، مهندسی افکار عمومی و پیشبرد جنگ نرم علیه دولت‌ها و جنبش‌های مخالف سیاست‌های آمریکاست. این مرکز با استفاده از تکنیک‌های پیچیده پروپاگاندا، جنگ روانی و نفوذ در رسانه‌ها، تلاش می‌کند اذهان عمومی را در راستای منافع ایالات متحده شکل دهد. این عملیات روانی، به‌ویژه در کشور‌های هدف، با هدف بی‌ثبات‌سازی، ایجاد نارضایتی و زمینه‌سازی برای مداخله مستقیم یا غیرمستقیم آمریکا صورت می‌گیرد. این اندیشکده با تولید محتوای آموزشی، فرهنگی و خبری، به‌طور غیرمستقیم ارزش‌ها و هنجار‌های آمریکایی را ترویج کرده و در بلندمدت، زمینه پذیرش سلطه این کشور را فراهم می‌کند.

این اندیشکده فراتر از یک اندیشکده صرف، یک شبکه قدرتمند از نخبگان سیاسی، اقتصادی و رسانه‌ای را در خود جای داده است. این شبکه امکان نفوذ مستقیم و غیرمستقیم در ساختار قدرت ایالات متحده، از جمله کنگره، کاخ سفید، وزارت امور خارجه و دستگاه‌های اطلاعاتی را فراهم می‌کند. بسیاری از مقامات ارشد دولت‌های دموکرات، پیشینه همکاری یا عضویت در CAP را داشته‌اند و این امر نشان‌دهنده عمق نفوذ این مرکز در سیاست‌گذاری‌های کلان آمریکاست. این شبکه‌سازی همچنین امکان تبادل اطلاعات و هماهنگی میان نهاد‌های دولتی و غیردولتی را تسهیل می‌کند و به این اندیشکده اجازه می‌دهد تا در فرآیند‌های تصمیم‌گیری، نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشد.

همچنین این اندیشکده تحت پوشش فعالیت‌های پژوهشی به‌طور غیرمستقیم در جمع‌آوری اطلاعات و هدایت عملیات اطلاعاتی نیز نقش دارد. ارتباطات گسترده این مرکز با اندیشکده‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های غیردولتی در سراسر جهان، امکان دسترسی به منابع اطلاعاتی متنوع و شبکه‌های انسانی گسترده‌ای را برای این اندیشکده فراهم می‌کند. طبیعتاً این اطلاعات، در اختیار دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا قرار گرفته و در طراحی و اجرای عملیات‌های پنهان و آشکار استفاده می‎شود. همچنین، این اندیشکده با انتشار گزارش‌ها و تحلیل‌های هدفمند، زمینه لازم برای توجیه اقدامات مداخله‌جویانه آمریکا را در دیگر نقاط جهان فراهم می‌کند.

با عنایت به آنچه بیان شد این اندیشکده، نه یک نهاد نخبگانی مستقل و بی‌طرف، بلکه ابزاری پیچیده در خدمت منافع امپریالیستی ایالات متحده است. این مرکز با تولید و بازتولید گفتمان‌های سلطه، مهندسی افکار عمومی، شبکه‌سازی در ساختار قدرت و ایفای نقش پوششی برای عملیات اطلاعاتی، به حفظ و گسترش هژمونی آمریکا در نظام بین‌الملل کمک می‌کند.