مقابله با نفوذ به سبک چینی!

مقاله از پایگاه چین‌پژوهی CLM: وزارت امنیت دولتی چین، نهادی که روزگاری در هاله‌ای از ابهام فعالیت می‌کرد، در سال‌های اخیر به شکلی چشمگیر از سایه خارج شده و اکنون به یکی از بازو‌های اصلی «شی جین‌پینگ» در پیاده‌سازی نگرش امنیتی او به حکمرانی بدل شده است. این وزارتخانه که مسئولیت‌های خطیری، چون ضداطلاعات، امنیت دولتی و نظارت عمومی را بر‌عهده دارد، نقشی محوری در تحقق مفهوم «امنیت جامع ملی» ایفا می‌کند؛ دکترین محوری شی که بر پیوند ناگسستنی تهدیدات داخلی و خارجی و به‌ویژه خطر نفوذ و خرابکاری بیگانگان برای بی‌ثبات‌سازی کشور تأکید دارد. وزارت امنیت دولتی که به‌طور خاص برای مقابله با همین تهدیدات طراحی شده، در گذشته با چالش‌هایی، چون نفوذ عوامل خارجی و وفاداری‌های ناپایدار سیاسی دست به گریبان بود. اما شی جین‌پینگ با اجرای پاکسازی‌های گسترده و راه‌اندازی کمپین‌های «اصلاح و آموزش»، این نهاد را به ابزاری قدرتمند و وفادار برای تحقق اهداف خود تبدیل کرده و آن را در کانون ساختار قدرت قرار داده است.

برای تحقق این دگرگونی، ساختار وزارتخانه دستخوش تحولات بنیادین شد. مهم‌ترین آن، ایجاد ساختار «رهبری عمودی» بود که با سلب اختیار از کمیته‌های حزبی محلی و تمرکز قدرت در سلسله مراتب مرکزی، استقلال و نفوذ این نهاد را به شکلی بی‌سابقه افزایش داد. همزمان، زیربنای حقوقی مستحکمی برای پشتیبانی از این فعالیت‌ها فراهم آمد. تصویب و بازنگری قوانینی، چون «قانون ضدجاسوسی» و «قانون حفاظت از اسرار دولتی»، دامنه اختیارات این وزارتخانه را به‌شدت گسترش داد. «چن ییشین» وزیر کنونی و از چهره‌های مورد اعتماد شی، این قوانین را ابزار‌هایی حیاتی برای «شکل‌دهی به امنیت ملی» در دنیای پیچیده امروز می‌داند. این رویکرد، که با تشدید نظارت بر شرکت‌های خارجی و محدودسازی دسترسی به داده‌ها همراه شده، به‌وضوح نشان می‌دهد که در معادله پکن، کفه امنیت سنگین‌تر از رشد اقتصادی است.

تحت هدایت چن ییشین، وزارت امنیت دولتی راهبردی دوگانه را برای افزایش اثربخشی در پیش گرفته است: «آموزش عمومی» و «حضور مستمر و مؤثر در رسانه‌های نوین» و خاصه شبکه‌های اجتماعی پر‌مخاطب. از یک‌سو، با تعیین «روز آموزش امنیت ملی» و گنجاندن مفاهیم امنیتی در نظام آموزش عمومی، به‌دنبال نهادینه‌سازی فرهنگ هوشیاری در برابر تهدیدات است. از سوی دیگر، با راه‌اندازی یک حساب کاربری رسمی در شبکه اجتماعی وی‌چت، به‌طور بی‌سابقه‌ای با شهروندان ارتباط برقرار کرده است و با زبانی جذاب، از آنان برای «بسیج کل جامعه» و ساختن یک «دیوار بزرگ پولادین» در برابر جاسوسی دعوت می‌کند. اما دامنه نفوذ این وزارتخانه به مرز‌های داخلی محدود نمی‌شود. این نهاد به‌منزله یک قدرت سایبری شناخته می‌شود که در عملیات‌های پیچیده علیه اهداف متخاصم بین‌المللی نقش دارد. اگرچه چن ییشین حضوری کم‌رنگ‌تر از دیگر همتایان خود در مجامع بین‌المللی دارد، اما دیدار‌های استراتژیک او، از جمله با رئیس سازمان سیا، گواهی بر نقش کلیدی این وزارتخانه در صحنه پرتنش رقابت‌های اطلاعاتی جهانی و تثبیت جایگاه آن به‌منزله یک قدرت امنیتی نوظهور است که این مسئله ضرورت شناخت و بررسی بیشتر ویژگی‌های وی را برجسته می‌کند.