آیادولت راهکاری برای یارانه نقدی دارد؟

پایگاه بصیرت،موضوع هدفمندی یارانه‌ها برای بودجه سال 94 هفته گذشته از سوی کمیسیون تلفیق مجلس تصویب شد. بر این اساس، درآمد حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها 48 هزار میلیارد تومان در سال 94 تصویب شد که از این مبلغ در بخش هزینه‌ها، پنج هزار میلیارد تومان در موضوع ماده 8 قانون بودجه سال 94، برای کمک به بخش تولید، بهبود حمل‌ونقل عمومی و بهینه‌سازی در واحدهای تولیدی، ۸/۴ هزار میلیارد تومان، یعنی 10 درصد از درآمد هدفمندی یارانه‌ها به بخش بهداشت و درمان، ۲/۱ میلیارد تومان برای یارانه تسهیلات مسکن و 37 هزار میلیارد تومان به پرداخت نقدی یارانه اختصاص یافت.
همچنین در کمیسیون تلفیق مجلس، مقرر شد که کلیه خانوارهایی که درآمد ماهیانه‌شان کمتر از ۵/۲ میلیون تومان برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها احراز شده باشد، می‌توانند یارانه نقدی دریافت کنند و مبلغ حاصل از صرفه‌جویی حذف خانوارهای پردرآمد در هر استان، به بنگاه‌های تولیدی و ایجاد اشتغال در همان استان اختصاص می‌یابد. در این جلسه که به همت کمیسیون تلفیق مجلس تشکیل شد، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت و رئیس سازمان مدیریت هم حضور داشت و با این مصوبه موافقت کرد.
اما مشکلات و ابهاماتی که در خصوص مصوبه فوق و در کل، اقدامات دولت برای ساماندهی و یا ادامه قانون هدفمندی یارانه‌ها وجود دارد؛ به شرح زیر است؛
صرف داشتن درآمد بالای ۵/۲ میلیون تومان برای هر خانوار بدون محاسبه هزینه خانوارها و بدون توجه به تعداد افراد خانوار و مکان زندگی و بسیاری شاخص‌های دیگر، ملاک دقیقی برای شناسایی اقشار پردرآمد نیست. دولت باید یارانه‌بگیران را با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی کشور بر اساس معیارهای درست و منطقی تفکیک کند و در نهایت، نحوه بهره‌مندی هرسطح یا دهک را از یارانه نقدی و یا کالایی مشخص و اطلاع‌رسانی کند.
تردید دولت در ادامه قانون هدفمندی کاملاًً مشهود است. نماینده دولت ابتدا با کلیات مصوبه فوق موافق بوده، ولی پس از چند روز عقب‌نشینی کرده است و مبلغ ۵/۲ میلیون در ماه را عدد درستی برای حذف یارانه نقدی خانوارها نمی‌داند. پیشتر نیز خبر داده بود که اطلاعات 10 میلیون نفر از اقشار مرفه را جمع‌آوری کرده است ولی به دلایل بسیار، از اجرایی کردن آن منصرف شد!
دولت پس از اجرای راهکارهایی چون انصراف داوطلبانه، پر کردن فرم‌های خوداظهاری، ‌نام‌نویسی مجدد که اولین گام دولت برای حذف اقشار مرفه بود و با درخواست 97 درصدی مردم، عملاًً با شکست مواجه شد، تاکنون هیچ برنامه‌ای برای این مهم ارائه نکرده است. در حالی که یکی از وعده‌های رئیس‌جمهور، اصلاح اجرای همین قانون هدفمندسازی یارانه‌ها بوده است.
دکتر حسن روحانی در نشست اخیر درباره اقتصاد ایران، در زمینه اصلاح نحوه پرداخت یارانه نقدی اظهار داشت: «به راحتی می‌شود 50 درصد کسانی را که نیازمند نیستند، کشف کرد یا اینکه بخشی از کسانی که نیازمند هستند را شناسایی کرد، ولی بخش دیگری از آنها قابل شناسایی نیستند و این سبب می‌شود مشکلاتی پیش آید، متأسفانه یک سیستم جامع در این بخش وجود ندارد.» ولی با این حال پس از گذشت حدود نیمی از عمر دولت یازدهم اقدامی برای ساماندهی و ایجاد یک برنامه یکپارچه جهت اطلاعات خانوارها انجام نداده است. گفتنی است با توجه به عدم تغییر میزان یارانه نقدی در مرحله دوم هدفمندی و پرداخت 45 هزار و 500 تومان با عنوان یارانه نقدی، از ابتدای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها تاکنون دولت به هر ایرانی 409 هزار و 500 تومان یارانه نقدی و از ابتدای اجرای این قانون در سال 89 به هر ایرانی رقم دو میلیون و 138 هزار و 500 تومان یارانه نقدی پرداخت کرده است.