دکتر غفاری:جان کری هم نگران دبّه کردن اوباماست!

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 به زمان حساس و سرنوشت ساز خود رسیده است و با این که اخبار پیرامون نزدیک شدن به توافق افزایش یافته است، اما همچنان وضعیت نامشخصی وجود دارد. تنها آنچه واضح است این­ که مذاکرات برای چند روز دیگر، یعنی تا سه شنبه 16 تیرماه تمدید شده و همچنان دیدارها و نشست های سنگینی بین وزرای خارجه ایران و آمریکا و معاونان آن­ ها برقرار است.

برای آگاهی بیشتر از وضعیت مذاکرات و چشم انداز آن، خبرنگار گروه بین الملل بصیرت با دکتر حنیف غفاری، کارشناس مسائل هسته ای که در محل مذاکرات حضور دارند، گفتگویی را انجام داده که در ذیل می آید:

بصیرت: جناب دکتر غفاری بفرمائید آخرین وضعیت مذاکرات را چگونه ارزیابی می کنید ؟

دکتر غفاری: شرایط در وین واقعا پیچیده است. پیوستگی نقاط اختلافی به یکدیگر در قبال  "بازرسی های آژانس"، "رفع تحریم ها" و " تحقیق و توسعه" این پیچیدگی را تشدید کرده است. از سوی دیگر، طرفین تمدید بلند مدت مذاکرات را در دستور کار خود قرار نداده و  رسیدن به این نقطه را مترادف با شکست مذاکرات یا موضوعی مشابه آن قلمداد می کنند. از همان ابتدای مذاکرات وین، صرفا تمدید کوتاه مدت و چند روزه مذاکرات بین ایران و اعضای 1+5 موضوعیت داشته است.

نقاط اختلافی به طور کلی در سه حوزه "مکانیزم  و فوریت زمانی رفع تحریم ها"، "حدود و ثغور نظارت آژانس در توافق نهایی" و "موضوع تحقیق و توسعه" به قوت خود باقیست هر چند در  برخی از آن ها پیشرفت هایی به وجود آمده است. این پیشرفت ها هنوز به صورت جزئی و ریز مورد جمع بندی نهایی وزرای امور خارجه قرار نگرفته و از این رو نمی توان به صورت قطعی از حصول توافق کامل حول آن ها خبر داد. با این حال اصلی ترین نقطه اختلافی میان طرفین که موضوعی بسیار مهم و تعیین کننده می باشد، بحث بازگشت فوری SNAP BACK  است. آمریکا و فرانسه خواستار بازگشت خودکار و فوری تحریم ها در صورت بر هم خوردن توافق هستند، اما ایران، روسیه و چین چنین موضوعی را غیر منطقی دانسته و آن را بر نمی تابند. بدیهی است که در صورت تصویب مکانیزم بازگشت فوری تحریم ها، کمترین تناسبی میان سرعت بازگشت طرفین به وضعیت قبل از توافق وجود نخواهد داشت .

بصیرت: دلیل کُندی و ابهام در مذاکرات هسته ای و ارسال و انتشار اخبار ضد و نقیض در این خصوص دقیقا چیست؟ برخی اخبار خبر از توافق هسته ای و برخی اخبار دیگر حکایت از عدم توافق دارد.

دکتر غفاری: صورت سوال شما کاملا صحیح است. دلیل این موضوع، تغییر مواضع فوری طرف های مقابل در مذاکرات هسته ای است. ایالات متحده آمریکا بیشترین سهم را در این بازی دارد، اما نکته بسیار مهم تری که حتی  از دید برخی تحلیل گران حاضر در هتل کوبورگ (محل برگزاری مذاکرات هسته ای) پنهان مانده است، بازی خاص اوباما و کاخ سفید در دقیقه 90 و وقت اضافه مذاکرات هسته ای است. اوباما هنوز تصمیم نهایی خود در خصوص نقاط اختلافی را به ارنست مونیز و جان کری ابلاغ نکرده است. جان کری عملا اختیاری از خود در مذاکرات هسته ای و در قبال نقاط اختلافی ندارد و در انتظار پاسخ اوباماست.

در آذر ماه سال گذشته و در جریان مذاکرات وین، جان کری به دستور اوباما و در دقایق پایانی مذاکرات، بازی را بر هم زد و مانع از توافق شد. این در حالی بود که اعضای 1+5 خود را برای اعلام توافق کلی با ایران آماده می کردند.

اعضای1+5 در انتظار مشخص شدن صریح مواضع اوباما در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش توافق نهایی هستند. از این رو برخلاف آنچه غربی ها سعی در القای آن دارند، توپ کاملا در زمین آمریکاست و تا زمان عدم به فعلیت رسیدن تصمیم نهایی اوباما در خصوص گذار از نقاط اختلافی، توافقی در کار نخواهد بود. شاید بیان این نکته خالی از لطف نباشد که حتی خود جان کری نیز نگران دبّه کردن اوباما در ثانیه های پایانی مذاکرات هسته ای است.

بصیرت: به نظر می رسد مواضع لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه در مذاکرت منفی و سلبی است. این مواضع را چگونه ارزیابی می کنید؟

دکتر غفاری: لوران فابیوس حدود یک هفته قبل از آغاز مذاکرات وین قرارداد نظامی و هسته ای کلانی با مقامات آل سعود منعقد کرده است. از سوی دیگر، اولاند و فابیوس به بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی و حتی برخی از سناتورهای حزب جمهوریخواه آمریکا قول داده اند که نهایت تلاش خود را در خصوص وادار ساختن ایران نسبت به بازرسی های بی قید و شرط زمانی و مکانی صورت دهند. در حوزه تحقیق و توسعه نیز پاریس به نیابت از شرکای صهیونیستی و عربی خود گارد بسته ای را اتخاذ کرده است.

با این حال پاریس به شدّت از این که مسئول بر هم زدن توافق شناخته شود احساس ترس می کند. فابیوس یک بار در سال 1392 توافقنامه موقت ژنو را بر هم زد، اما همین اقدام هزینه های سیاسی زیادی برای کاخ الیزه ایجاد کرد.

بصیرت: رویکرد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در جریان مذاکرات هسته ای با اعضای 1+5 را چگونه ارزیابی می کنید ؟

دکتر غفاری: شرایط مذاکرات و فشاری که بر تیم مذاکره کننده وارد می شود، واقعا دشوار است. جنگ روانی آمریکا و دیگر اعضای غربی 1+5 در کنار جنگ رسانه ای پیچیده آن ها از یک سو و فشارهای بیرونی که از سوی لابی های نامرئی ولی محسوس صهیونیستی و سعودی بر محل مذاکرات وارد می شود فشار زیادی را به تیم مذاکره کننده زحمتکش ما وارد می سازد. بدیهی است که حمایت از رزمندگان دیپلماتیک ما در خط مقدم نبرد با دشمنان هسته ای ایران وظیفه تک تک هم وطنان ما است.

از سوی دیگر، مردم کشورمان نیز در انتظار رسیدن به توافقی عزتمندانه یا عدم توافقی شرافتمندانه هستند. بدیهی است که دعای خیر مقام معظم رهبری و ملت ایران، بزرگترین ره توشه تیم مذاکره کننده هسته ای در وین محسوب می شود./

با تشکر از جناب دکتر غفاری که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.

برای ایشان و همه اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان آرزوی سلامتی داریم.