تشریح نقش پدافند غیرعامل در جنگ‌های نرم و سخت

* پدافند غیرعامل یعنی چی؟
** از دو جنبه می توان پاسخ این سؤال را داد. یکی بحث لغوی و دیگری از جنبه مفهومی.
تعریف لغوی آن، این است که پدافند یک کلمه فارسی است که «پد» یعنی «ضد» و «آفند» یعنی «حمله» و غیرعامل هم یعنی بدون استفاده از سلاح. درواقع یعنی نوعی از دفاع که در آن سلاح استفاده نمی شود.
اما در تعریف مفهومی، طبق مصوبه هیئت دولت جمهوری اسلامی، پدافند غیر عامل به مجموعه اقداماتی گفته می شود که بکارگیری آنها بدون استفاده از سلاح و تجهیزات نظامی باعث کاهش آسیب پذیری ها و افزایش پایداری ها در برابر تهدیدات شود.
* مثلا چه تدابیر و اقداماتی را باید به کار گرفت؟
** البته مجمع تشخیص مصلحت هم مهرماه سال 86 یک تعریفی از پدافند غیرعامل دارد که تعریف کامل تری است. طبق تعریف، پدافند غیرعامل مجموعه اقدامات و تدابیری است که بکارگیری آنها باعث کاهش آسیب پذیری، افزایش پایداری ملی، تولید بازدارندگی، تسهیل مدیریت بحران و تداوم خدمات ضروری کشور در برابر تهدیدات و خطرات نظامی دشمن می گردد.
براساس این تعریف 5 هدف نتیجه پدافند غیرعامل هستند که اولین آنها کاهش آسیب پذیری است یعنی ما هر چه نقاط آسیب پذیر داریم تلاش کنیم که آنها را کاهش دهیم این کاهش هم کاهش نسبی است و مطلق نیست یعنی شاید در یک حوزه ای به دلیل پیشرفت فناوری ما نتوانیم به طور صددرصد کاهش آسیب پذیری داشته باشیم و مثلا در حد هفتاد درصد این کاهش را محقق می کنیم.
دومین هدف، افزایش پایداری هاست که ما باید زیرساخت هایی را که ممکن است در برابر تهدیدات از پایداری خارج شوند را تقویت کنیم تا بتوانند کارکرد خودشان را در برابر تهدیدات حفظ کنند.
هدف بعدی، تسهیل مدیریت بحران است یعنی این که ما در بحران ها بتوانیم کشور را خصوصا در زمان تهدیدات نظامی به راحتی اداره کنیم.
هدف دیگر پدافند غیرعامل، تداوم خدمات ضروری است که این هم به این معناست که ما امکانات و اقداماتی که به کشور خدمات ارائه می دهند را در زمان تهدید و بحران هم داشته باشیم و بتوانیم از خدمات آنها بهره مند باشیم مثل آب، برق، بهداشت، امنیت، غذا و...
* این اهداف آیا فقط مشمول زمان جنگ و تهدید نظامی است یا اینکه در بحران های دیگر مثل حوادث طبیعی نظیر زلزله هم مد نظر است؟
** این اهداف و تعاریف شامل زمان جنگ و مسائل امنیتی است ولی وقتی که یک زیرساختی در برابر تهدید مقاوم سازی شد علی القاعده در برابر زلزله هم به غیر از استثنائاتش پاسخگو خواهد بود.
* پس پدافند غیرعامل در مجموعه نیروهای مسلح تعریف می شود؟
** نه برعکس این حرف است. پدافند غیرعامل در همه دستگاه ها تعریف می شود ولی این چیزی که ما اینجا آن را دنبال می کنیم مخصوص دستگاه های اجرایی است.
* یعنی تمامی دستگاه ها موظف به همکاری با سازمان شما هستند؟
** بله. من فکر می کنم خبرنگاران همیشه معنی را برعکس می گیرند. مثلا می گوید چرا پدافند غیرعامل واژه اش نظامی است؟ ما می گوییم اصلا نظامی نیست چون شرط پدافند غیرعامل در تعریفش این است که تجهیزات و امکانات نظامی در آنها به کار گرفته نشود. پس نظامی نیست.
* ولی شما اهداف آن را مربوط به زمان جنگ دانستید؟
** خب، باشد مردم هم در جنگ هستند امکانات غیرنظامی هم در جنگ حضور دارند. مثلا وقتی یک کشوری مثل لبنان، عراق، غزه یا افغانستان وارد جنگ می شود نباید برای آب، برق، بهداشت، غذا و سایر خدمات آن فکر کرد.
* در کشور ما، از چه زمانی پدافند غیرعامل پیگیری شد؟
** قبل از انقلاب و در روزهای پایانی عمر رژیم ستمشاهی، یک مجموعه ای به نام سازمان دفاع غیرنظامی زیرنظر نخست وزیر وجود داشت که تقریبا به موضوع پدافند غیرعامل می پرداخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شورای انقلاب تصویب کرد که این مجموعه در بسیج ادغام شود. بعد که بسیج در زیرمجموعه نهادهای فرماندهی کل قوا قرار گرفت چون بسیج به نوعی در آن زمان کارکرد نظامی داشت و پدافند غیرعامل کارکرد غیرنظامی، بنابراین تقریبا بلاتکلیف ماند.
در زمان جنگ یعنی در مقطعی که ما نخست وزیری داشتیم، معاون نخست وزیر در امور جنگ مسئول همین کار شد که اتفاقا مسئول آن همین آقای دکتر فیروزآبادی رئیس فعلی ستاد کل نیروهای مسلح بود. به طور مثال اقداماتی که در آن زمان درباره پدافند غیرعامل انجام شد ساخت پناهگاه ها در شهرها، اسکان مردم در مناطق غیرنظامی و... بود. به عبارت دیگر بسیج منابع ملی برای اداره امور جنگ توسط آن معاونت انجام می شد.
اما جنگ که تمام شد در دوران سازندگی تا مدتی موضوع پدافند غیرعامل کاملا به فراموشی سپرده شد. خب مقام معظم رهبری چون دغدغه این موضوع را داشتند مدام آن را از دولت پیگیری می کردند و بر همین اساس این مسئله در یک مقطعی به سازمان مدیریت و برنامه ریزی واگذار شد ولی چون آن سازمان ارتباطی با موضوع دفاع نداشت تقریبا می شود گفت بدون اینکه هیچ اقدام مثبتی درباره آن انجام شود باقی ماند. بعد از آن، این موضوع به شورای عالی امنیت ملی واگذار شد که در آنجا هم اقدام خیلی مثبتی انجام نشد لذا این موضوع به فرماندهی کل ارتش آنهم با این عنوان که چون ارتش پدافند هوایی کل کشور را انجام می دهد این مسئله را هم پیگیری کند، اما در آنجا هم چون تلقی ها عمدتا نظامی بود بنابراین کاری صورت نگرفت تا اینکه در سال 1382 بنا به اشاره مقام معظم رهبری، ستاد کل نیروهای مسلح یک بررسی بر روی این موضوع انجام داد و با ارائه جمع بندی مسائل، پیشنهادی هم ارائه کرد مبنی بر اینکه موضوع پدافند غیرعامل به ستاد کل نیروهای مسلح واگذار شود. حضرت آقا هم این مطلب را تأیید و تصویب کردند و در دستوری که در تاریخ 8/8/82 صادر فرمودند موضوع پدافند غیرعامل را به صورت رسمی به ستاد کل واگذار نمودند. طبق پیشنهاد ستاد کل هم ترکیبی از عناصر دولت و ستاد کل در قالب یک کمیته ای به نام کمیته دائمی پدافند غیرعامل تشکیل شد و در آنجا تلاش شد تا مواردی از موضوع پدافند غیرعامل در برنامه چهارم توسعه آورده شود و نیازمندی های قانونی آن برطرف گردد که بر همین اساس در بند 11 ماده 121 برنامه چهارم این مسئله به طور کامل گنجانده شد و در واقع برای اولین بار یک محمل قانونی برای پدافند غیرعامل دیده شد. در ادامه آئین نامه اجرایی این موضوع تهیه شد که بر این مبنا روابط و چارچوب های همکاری مجموعه پدافند غیرعامل را با دستگاههای اجرایی مشخص کرد (در دولت هشتم)
* محتوای این آئین نامه اجرایی چیست؟
** این آئین نامه می گوید کلیه دستگاههای اجرایی خودشان مسئول پدافند غیرعامل خودشان هستند به طور مثال وزارت اقتصاد خودش مسئول پدافند غیرعامل خودش است. و برای اینکه یک هماهنگی در این باره صورت گیرد هر وزیری موظف است یکی از معاونین خودش را با اختیارات لازم به عنوان مسئول پدافند غیرعامل آن دستگاه معرفی کند و آن فرد هم باید به آسیب شناسی دستگاه متبوعش پرداخته و برای رفع آسیب ها به ارائه طرح و پیشنهاد به کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشوری بپردازد. رئیس این کمیته هم توسط ستاد کل نیروهای مسلح منصوب می شود و نماینده دولت هم در آن هست.
البته در سال 84 یعنی دو سال بعد از شروع به کار کمیته دائمی پدافند غیرعامل احساس شد که کار این کمیته چندان قوی نیست و باید یک سازمانی در این باره ایجاد شود بنابراین یک پیشنهادی تقدیم مقام معظم رهبری شد و از سال 84 سازمان پدافند غیرعامل زیر نظر ستاد کل و در ارتباط با دستگاههای اجرایی با پشتوانه های قانونی که اشاره کردم تشکیل شد.
* حالا، شما از روند فعلی راضی هستید؟
** الان موانع داریم ولی دستگاهها مانع نیستند. البته در ابتدای شکل گیری کمیته دائمی دولت دوم خردادی بود ضمن اینکه مفاهیم این موضوع هم هنوز باز نشده بود چون پدافند غیرعامل یک دانش بین رشته ای است- یعنی در همه حوزه ها می گنجد و لذا باید ابتدا مفاهیم و واژه های هر حوزه را مطابق با تهدیدات آن حوزه مشخص و تبیین کرد و بعد از درون آن پدافند غیرعامل را استخراج کرد. بنابراین با این تعریف یک برداشت جدید از پدافند غیرعامل صورت می گیرد چون تعریف قبلی براساس ادبیات نظامی بود که بر سه پایه استتار، اختفا و فریب استوار بود. یعنی در برابر دشمن ما باید یک کاری می کردیم که با استفاده از عوامل طبیعی مخفی می شدیم یا همرنگ محیط می شدیم یا با تدابیر تاکتیکی دشمن را فریب می دادیم. البته راه حل های دیگری هم مثل ساخت سنگر و امثالهم برای پدافند در ادبیات نظامی وجود داشت. ولی اینها در دستگاههای اجرایی کاربرد ندارد مثلا ما یک پالایشگاه نفت را نمی توانیم استتار بکنیم به دو دلیل؛ یکی به جهت بزرگی پالایشگاه و دیگری به خاطر ابزار و امکانات سنجنده امروزی و ماهواره ها که اشیاء را به صورت خیلی ریز تشخیص می دهند لذا رنگ و امثال آن دیگر کاربردی در این باره ندارند و باید به سراغ دیگر چارچوب ها رفت نداریم و به نوعی می توان گفت که ما باید برای پدافند غیرعامل در شرایط امروزی تولید علم کنیم علی الخصوص مثل حوزه های سایبری و بیولوژیک. بنابراین با توجه به مسائل فوق مطالعاتی را ما در زمینه مفاهیم جدید پدافند غیرعامل انجام دادیم و پس از دستیابی به یکسری نتایج و در میان گذاشتن آن با دستگاههای اجرایی و نیز تلاش برای فرهنگ سازی در این زمینه توانستیم تا حدود زیادی به تعامل خوبی با دستگاههای اجرایی دست پیدا کنیم.
* با توجه به اینکه امروزه جنگ نرم خصوصا مباحث سایبری تا حد زیادی جایگزین جنگ سخت شده است آیا سازمان شما درباره مقابله با جنگ نرم و سایبر نیز فعالیتی کرده است؟
** ببینید طبق تعریفی که مجمع تشخیص از پدافند غیرعامل ارائه کرده است یعنی برای مقابله با انواع تهدیدات نظامی و غیرنظامی ما باید راهکار داشته باشیم. یعنی در تمامی حوزه های غیرنظامی اعم از اقتصادی، اجتماعی، سایبری و... حالا شما بحث سایبر را مطرح کردید من دو سه تا مثال از تهدیدات در حوزه اقتصاد می زنم.
در سه چهار سال گذشته محور تمام برخوردهای آمریکائیها با ایران عمدتاً اقتصادی بوده است. مثلاً تحریم اقتصادی می کنند تا توان اقتصادی ما را پایین بیاورند یا تحریم بانکی می کنند تا معاملات بانکی ایران را به حداقل برسانند حتی فشارهای سیاسی که می آورند با هدف کاهش ظرفیت اقتصادی کشور است مثلاً کشورهای دیگر را تهدید می کنند تا سرمایه هایشان را به ایران نیاورند. این یک جنگ اقتصادی است که تاریخچه آغاز آن هم به بعد از جنگ جهانی دوم در جهان برمی گردد از آن زمان اصطلاحاتی نظیر جنگ علیه اقتصاد، جنگ به وسیله اقتصاد رایج شد.
بنابراین در حوزه پدافند غیرعامل برای مقابله با این نوع جنگ هم باید چاره اندیشی کرد که ما این چاره اندیشی و اقدام را به خود دستگاههای مربوط مثل وزارت اقتصاد و بانک مرکزی واگذار کرده ایم.
* سوال بنده، مشخصاً در حوزه سایبر بود آنهم با توجه به اینکه آمریکا از یک سو اعلام می کند که یک ارتش سایبری را برای مقابله با ایران راه اندازی کرده و حتی در یکسال گذشته نیز ما شاهد فعالیت جدی این حوزه در جنگ نرم بودیم. من از شما می خواهم مشخصاً درباره فعالیت و اقداماتتان در حوزه سایبر توضیح دهید.
** ببینید، یک زمانی بود که ابزار کامپیوتر به عنوان یک کالای لوکس مورد بهره برداری قرار می گرفت و خب طبیعتاً در آن مقطع شاید عده ای به کارکردهای واقعی این ابزار واقف نبودند، اما وقتی یک مقداری جلوتر آمدیم و کارکردهای متعدد حوزه سایبر و نرم افزار مشخص شد، معلوم گردیدکه یکی از کارکردهای مهم این حوزه کارکرد مدیریت و کنترل است. یعنی ابزار سایبری می تواند مدیریت و کنترل دنیارا در دست بگیرد. این کنترل ها اعم از کنترل فنی مثل کنترل آب، برق، ترافیک، ارتباطات و... یک شهر است و یا کنترل مدیریت از موضع بالاتر می باشد.
حوزه سایبر همچنین مدیریت و کنترل سرمایه های مادی و معنوی مردم را هم می تواند در دست گیرد مثلاً تجارت الکترونیک که در آن سرمایه مردم از اسکناس و طلا و غیره تبدیل به «دی جیت» یا صفر و یک می شود یعنی وقتی شما کارت سرمایه ای خود را در یک زمان نگاه می کنید مقدار زیادی صفر و یک در آن وجود دارد و معنای اینکه شما پولدار هستید و ناگهان در یک زمان دیگر هیچ موجودی ندارید و شما بی پول هستید. بنابراین، این مسئله اهمیت بالای حوزه سایبر را گوشزد می کند. و لذا ما در پدافند غیرعامل وقتی زیرساخت ها را تعریف می کنیم و می گوییم یک زیرساخت حیاتی است یعنی اینکه اگر آن زیرساخت تهدید شود حیات شما به خطر می افتد حالا اگر حوزه سایبر مدیریت این زیرساخت حیاتی را در دست داشته باشد این حالت دیگر بالاتر از موضوع زیرساخت حیاتی است چون حیات آن زیرساخت در کنترل حوزه سایبر است. مثلاً صدا و سیما که بخشی از مسائل فرهنگی، امنیتی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شما را مدیریت و کنترل می کند و یک زیرساخت حیاتی مهم محسوب می شود تمام مدیریت و کنترل آن در اختیار حوزه سایبر است. یا مثلاً اطلاعات یک کشور تماماً در کنترل حوزه سایبر قرار می گیرد در حالی که تا چند سال قبل تمامی اطلاعات در گاوصندوق و یا بر روی کاغذ و... بود اما الآن همه آن به دیجیتال تبدیل شده است. بنابراین برای این دنیای مجازی باید نظامات و تدابیر لازم اندیشیده شود. البته رویکرد کشورها به این دنیا، رویکردهای متفاوتی است. آمریکائیها خودشان را صاحب دنیای مجازی می دانند و برای آن یک استراتژی دوبخشی تعریف کرده اند که قسم اول آن توسعه زیرساخت های فضای مجازی است یعنی در همه جای دنیا و بدون هیچ مشکلی هر کسی می تواند به این دنیا وارد شود و قسم دوم این استراتژی، فناوری های امنیتی و دفاعی را شامل می شود که آمریکائیها این دو فناوری را کاملاً محصور در خودشان می دانند به این معنا که آنها همانند تعریف غلط از تروریسم می گویند هر بانک اطلاعاتی یا امنیتی که در فضای مجازی تشکیل می شود اگر ما بر آن اشراف نداشته باشیم این بانک در اختیار تروریسم است یعنی همان تعریف بوش که هر که با ما نباشد علیه ماست و هر که با ما نباشد تروریست است.
لذا آمریکائیها به تمام کارخانجاتی که نرم افزارهای امنیتی تولید می کنند دستور داده اند که این نرم افزارها باید یکطرفه باشد یعنی مثل شیشه هایی که از روبرو نگاه می کنید آینه است و از پشت به آن می نگرید کاملاً آن سوی شیشه مشخص است.
خب حالا اگر ما بخواهیم در این حوزه توسعه پیدا کنیم حتماً باید اصول پدافند غیرعامل را اعمال کنیم به این معنا که چارچوب و استراتژی نظام مندی را برای آن تعریف نماییم که این استراتژی هم باید به این مباحث بپردازد که 1- راهبرد منسجمی برای دستگاه های اجرایی در حوزه سایبر تعریف کند یعنی دستگاهها چگونه از فضای مجازی استفاده کنند 2- وقتی وارد این فضا شدند چه ملاحظات و محدودیت هایی دارند و سوم اینکه بالاخره مسئولیت امنیت، مرزبانی و اطلاعاتی این فضا چه کسی است؟ یعنی مسئولیت هر نهادی در این فضا مشخص باشد. متأسفانه این فناوری در کشور ما آمده بدون آنکه ساختار برای آن تعیین شود. من وقتی از وزیر قبلی ارتباطات پرسیدم مسئول امنیت حوزه سایبری در کشور کیست؟ گفت من نیستم. یعنی وزارت ارتباطات که فقط توسعه می دهد می گوید امنیت به من ربطی ندارد. از سوی دیگر محتوای این فضا در اختیار شما نیست به این معنا که وقتی فرزند شما در مدرسه در مقابل یک لپ تاپ ارزان قیمت قرار می گیرد و از طریق یک سیم تلفن به دنیای مجازی وصل می شود چون شما برای آن فضا محتوا ندارید لذا نمی دانید چه چیزی به فرزند شما القاء می شود و این یعنی اینکه آینده فرهنگ فرزندتان نامعلوم است یا ارزشهای فرهنگی شما به مرور از همین راه منسوخ می شود و همه بنیان و کیان کشور شما مورد تهدید قرار می گیرد.
بنابراین نمی توان فقط به فکر توسعه دنیای مجازی بود بدون اینکه به محتوا و مسائل امنیتی آن توجه کرد.
* پس به نظر شما وزارت ارتباطات الان فقط به فکر توسعه کمی سایبر هست و به بخش کیفی آن توجهی ندارد؟
** من می گویم وقتی ما از فناوری جدید استفاده می کنیم باید الزامات و ساختار آن را هم رعایت کنیم. نمی توانیم بدون آنکه متولی این فناوری را مشخص کنیم فقط به فکر توسعه آن باشیم.
* آیا وزارت ارتباطات باید قانونا به موضوع کیفی هم بپردازد؟
** یکی از مشکلات ما در این رابطه خلأ قانونی و واگذاری آن به شوراهای متفاوتی است که از آن شوراها هیچ کار درست و حسابی درنمی آید.مثلا بحث محتوای فضای مجازی به شورای اطلاع رسانی و فرهنگ عمومی کشور واگذار شده است یا موضوع توسعه به شورای توسعه زیرساخت واگذار شده که در اختیار وزارت ارتباطات است و موضوع امنیت هم کلا فراموش شده است البته اخیرا با پیگیری هایی که کرد ه ا یم سندی تهیه شده است ولی درحد سند باقی مانده و عملیاتی نشده است.
* بنابراین ما درحال حاضر از فضای مجازی استفاده می کنیم بدون آنکه مسئول امنیت آن یا محتوا یا پلیس این حوزه مشخص باشد.
** من می خواهم از جانب مردم به شما نکته ای را متذکر شوم و آن اینکه بالاخره اختلاف میان دستگاه ها همیشه وجود داشته است اما دراین میان دشمن ساکت نبوده و به شدت فعال است به طور نمونه ما مشاهده می کنیم که دشمن در جنگ نرم شبکه «فارسی وان» را راه اندازی کرده تا بنیان خانواده و فرهنگ ایرانی را هدف بگیرد. از آنطرف سی دی های مستهجن به طور وسیعی در سطح کشور توزیع می شود از سوی دیگر در حوزه سایبر دشمن مدام در حال راه اندازی سایت های جدید برای ایجاد آشوب و بلوا در کشور است که نمونه عینی آن را سال گذشته در فتنه بعد از انتخابات شاهد بودیم و بالاخره دشمن شبانه روز درحال دشمنی و فتنه گری است و لذا مردم ازمسئولان انتظار دارند که اختلافات بین دستگاهی خودشان را به نحوی حل کنندو به طور جدی به فکر مقابله با تهدیدات دشمن در جنگ نرم باشند.
* بنابراین سؤال بنده به طور مشخص از جنابعالی این است که سازمان پدافند غیرعامل چه اقدام عملی برای مقابله با تهدیدات سایبری دشمن انجام داده است؟
** چند سؤال در سؤال شما وجود دارد مثلا شما به حوادث بعداز انتخابات اشاره کردید خب ما باید در فضای مجازی که شاهد فتنه گری هستیم مسئول امنیت آن را تعیین کنیم شما تمام میزبانی (هاستینگ) فضای مجازی ما یا آمریکاست یا انگلیس یا کانادا.
خب اینها چگونه می توانند در فضای فتنه انگیزی به ما کمک کنند. اصلا کمک نمی کنند ما نیازمند یک اینترنت ملی هستیم همه کشورها دارند ما هم باید داشته باشیم. ما با وزیر ارتباطات قبلی هرچه سروکله زدیم که آقا شما باید یک آتی سی ملی تعریف کنید و یک سرور ملی داشته باشیم تا ما اطلاعات خودمان را حفظ کنیم و لازم نباشد که برای کوچکترین اطلاعات به آن طرف دنیا مراجعه نماییم و بعد هم برای تولید اینتا سرور ملی هاستینگ داخل کشور نیز داشته باشیم تا میزان دخالت دشمن بر روی آن کم شود.
* آیا این کار انجام شد؟
** نه، ولی وزیر فعلی آقای تقی پور اصل مسئله را پذیرفتند و درحال تهیه پروژه های اولیه این کار برای تحویل به پیمانکار هستند. اما کار، کار سختی است ولی سیاست گذاری مناسب باعث می شود که بیشتر از این آسیب پذیری هایمان را در این حوزه توسعه ندهیم.
من اگر بخواهم اینجا خطرات حوزه آی تی را بگویم شاید دیگر کسی جرات نکند به سمت این فناوری برود ولی بهرحال باید بخشی از این دغدغه به مسئولان منتقل شود تا چاره ای بیندیشند. بنده به طور مشخص می گویم که ما در حوزه آی تی استقلال نداریم و استقلال کشور در این حوزه کاملا تهدید می شود. البته از طرف دیگر تاکید می کنم که استفاده از فضای آی تی اجتناب ناپذیر است و ما باید از آن بهره بگیریم برای اینکه قابلیت های زیادی به ما می دهد ولی این قابلیت ها با خارج شدن کنترل آن از دست ماست شما فرض کنید سیستم بانکی، صدا و سیما، ترافیکی، خدماتی و.... کشور در زمان تهدید در کنترل ما نباشند آن وقت چگونه ما می توانیم مدیریت بحران کنیم.
بنابراین ما باید پایه به پایه برای استفاده صحیح از فضای مجازی چاره بیندیشیم پایه نخست استفاده از سیستم عامل است. الان سیستم عامل ما ویندوز است که تمامی کارشناسان این حوزه معتقدند در سیستم ویندوز جاسوسان فراوانی فعالیت دارند و به قول نرم افزار نویسان «باگ جاسوس» است. یعنی در این سیستم تمامی اطلاعات شما به عنوان کاربر جمع آوری می شود و برای سازنده سیستم فرستاده می شود.
درحال حاضر در تمام کشورها سیستم عامل بومی و ملی وجود دارد ولی در ایران این گونه نیست ما الان نزدیک به سه سال است که پرچم سیستم عامل بومی را بلند کردیم و خوشبختانه توانسته ایم نسخه صفر آن را تولید کنیم و فعلا درحال تمرین است تا ببینیم چقدر ظرفیت و قابلیت دارد خب اینجا باید وزارت خانه های ارتباطات، صنایع و دستگاه هایی که اعتبارات دارند بیایند زیرا اعتبار سازمان ما اندک است و ما نمی توانیم همه پولمان را در حوزه سایبر بیاوریم و لذا اگر می خواهند کار تولید سیستم عامل بومی سرعت بگیرد باید دستگاه های مربوط وسط میدان بیایند، اعتبار لازم را به صحنه بیاورند و از آن پشتیبانی کنند تا به تولید صنعتی برسدو لازم الاستفاده برای تمام دستگاه ها باشد.
* بعضی ها معتقدند ما در فضای مجازی اصلا نباید هیچ سایتی را فیلتر کنیم آیا این حرف به نظر شما صحیح است؟
** این حرف که صحیح نیست چون سایت ها مجموعه ای از اطلاعات خوب و بد هست البته در توزیع اطلاعات خوب که بحثی نیست اما در ارائه اطلاعات بد این سؤال مطرح است که شما این اطلاعات را به چه کسی می خواهید بدهید آیا به فردی که بد و خوب را تشخیص نمی دهد.خب اینکه صحیح نیست بنابراین باید برای این موضوع چارچوب و ضابطه ای را درنظر گرفت.
البته من اینجا بازهم تاکید می کنم که ما باید برای کشورمان یک اینترنت بومی طراحی و تولید کنیم و به نوعی فیلتر را در سرچشمه بگذاریم به این معنا که یک سیستم اصلی به تمامی سایت ها و شبکه های اینترنتی وصل باشد و پس از دریافت به باز تولید آنها پرداخته و سپس در داخل کشور توزیع کند.