ترور تولید داخلی

این روزها که واردات کود انسانی از ترکیه در مرحله تأیید و تکذیب است، بحث تعرفه ترجیحی به شدت داغ شده است. ابتدا باید تعرفه گمرکی به نوعی مشخص شود تا بتوان این موضوع را بیشتر تشریح کرد. برخی از کشورها تعرفه‌های ترجیحی دارند؛ تعرفه‌هایی که به منظور ایجاد انگیزه و برقراری تسهیلات برای ورود و صدور کالا برقرار می‌شود و ضمن آن حد پایین‌تری از حقوق گمرکی برای گروهی از کشورها تعیین و اعمال می‌شود، این تعرفه‌ها را «تعرفه ترجیحی» می‌نامند. یعنی اگر تعرفه کالایی در ایران 100 درصد است می‌توان با کشور صادرکننده توافق کرد که آن کشور به جای پرداخت حقوق گمرکی 100 درصد، با پرداخت حقوق گمرکی کمتر، مثلاً 50 درصد کالایش را وارد ایران کند. به عبارتی، نسبت به کشورهای دیگر دارای امتیاز خاص می‌شود. در تعیین تعرفه‌های ترجیحی نه تنها باید مسائل سیاسی و اقتصادی را در نظر گرفت؛ بلکه باید توجه کرد که ایجاد تعرفه‌های ترجیحی چه اثراتی بر تولیدات کشور خواهد داشت. بر همین اساس، سازمان توسعه تجارت ایران، با شش کشور ترجیحات تعرفه‌ای برقرار کرده است. 27 قلم کالای ایرانی برای صادرات به ازبکستان و به همین تعداد نیز کالای ازبک برای صادرات به ایران با تعرفه ترجیحی 50 درصد در نظر گرفته‌اند. بوسنی و هرزگوین و ایران در مجموع 340 قلم کالا را در فهرست خود گنجانده‌اند که از این میزان، سهم هر کشور 170 قلم است و نرخ تعرفه بین دو کشور بین 20 تا 40 است. بلاروس برای صادرات 96 قلم کالا به ایران، بین 10 تا 50 درصد تخفیف دریافت می‌کند. کشور بعدی کوبا است که 124 قلم کالا؛ 88 قلم سهم ایران و 44 قلم سهم کوبا است که 10 تا 30 درصد شامل تخفیف عوارض می‌شود. بالاترین مقدار اقلام دارای تعرفه ترجیحی به صورت دوطرفه، بین ایران و قرقیزستان است که شامل 596 قلم کالا می‌شود که 302 قلم کالا از این میزان متعلق به آمار صادرات ایران است. در این بین به نظر می‌رسد منعطف‌ترین شکل تبادل ترجیحی بین ایران و ترکیه برقرار باشد که برخی از کارشناسان از آن به ترور تولید داخلی تعبیر کرده‌اند. توافقنامه تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه که در زمان وزارت نعمت‌زاده امضا شد، از 11 دی ماه 1393 عملیاتی شد. در این موافقتنامه 125 فقره از سوی ایران و 140 فقره از سوی ترکیه برای کاهش تعرفه و با اعمال تعرفه ترجیحی مشخص شد که از سوی ایران عمدتاً این 125 فقره محصولات کشاورزی و شیلات بودند و از سوی ترکیه عمدتاً کالاهای صنعتی را شامل می‌شدند. در این توافقنامه کالاهایی که ترکیه تعرفه آنها را برای واردات از ایران کاهش داده عمدتاً کالاهای کشاورزی و شیلات شامل: تخم پرندگان، آب پنیر و آب پنیر تغییر یافته اعم از غلیظ شده یا نشده، گل کلم، کاهو پیچ، خیار، خیارترشی، بادمجان، فلفل فرنگی و غیره می‌باشد و در مقابل کالاهایی که ایران توافق کرده است که تعرفه آنها را برای وارد کردن از ترکیه کاهش دهد، عمدتاً کالاهای صنعتی شامل منسوجات، صفحه ورق و نوار آلومینیوم، مفتول، صفحات فولادی، یخچال، رادیاتور، ماشین لباسشویی، آهن، فولاد و غیره می‌باشد. در مجموع باید گفت، تعرفه ترجیحی با ترکیه بد بسته شده و پس از یک دوره اجرا و ضررهایی که در این مدت تولید ما متحمل شده، باید در توافقنامه بازنگری صورت گیرد و لازم است تعرفه واردات مواد اولیه را که لازمه تولید داخلی می‌باشد، کاهش دهند و واردات کالاهای مصرفی یا کالاهایی که در داخل مشابه آنها با کیفیت بهتری تولید می‌شوند را حذف کنند.