دستاورد یک دهه مقاومت

انتخابات سوریه و مشارکت گسترده مردم این کشور در روند برگزاری آن، که به تمدید چند ساعته انتخابات نیز منجر شد، پیروزی بزرگ دیگری برای محور مقاومت در منطقه غرب آسیا و شکستی مفتضحانه برای دشمنان ملت سوریه و استقلال آنان بود. این رخداد بزرگ نه تنها ابعاد داخلی مهمی دارد، بلکه جایگاه سوریه را نیز در عرصه بین‌الملل تقویت خواهد کرد تا جایی که می‌توان گفت، کشور سوریه و نظام آن نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه از عربستان گرفته تا امارات و دول حاشیه خلیج‌فارس از مناسبات مردم سالارانه‌تر و پشتوانه اجتماعی قدرتمندتری برخوردار است که نوید آینده‌ای روشن برای این کشور را می‌دهد و با وجود کارشکنی بیگانگان سوریه به الگویی مناسب برای سایر ملت‌های عرب تبدیل خواهد شد؛ از این رو جا دارد به انتخابات اخیر به مثابه نقطه عطفی مهم در تحولات سیاسی و اجتماعی سوریه به صورتی دقیق و با بررسی ابعاد مختلف پرداخته شود، بنابراین در ادامه این انتخابات از ابعاد گوناگون تجزیه و تحلیل می‌شود؛ از جمله شرایط برگزاری انتخابات، چالش‌هایی که کشورهای بیگانه و برخی مخالفان دولت بر سر راه برگزاری انتخابات ایجاد کردند و در نهایت فرصت‌های مهمی که این انتخابات در حوزه‌های داخلی و منطقه‌ای برای کشور و ملت سوریه ایجاد کرده است.

شرایط برگزاری انتخابات

1ـ از لحاظ جغرافیایی، وضعیت سوریه نسبت به سال 2014، یعنی دوره قبلی انتخابات، تغییرات ویژه‌ای کرده و بسیاری از مناطقی که در سال 2014 در اختیار گروه‌های مخالف بود، در اختیار دولت قرار گرفته است. انتخابات در بسیاری از نقاط سوریه به جز ادلب و بخش‌هایی از شرق فرات برگزار و با استقبال گسترده مردم نیز مواجه شد، این در حالی است که اقدامات خرابکارانه جریان‌های معاند از ابتدای آغاز روند انتخابات رخ نشان داد. از مجموع حدود 18 میلیون و 107 هزار نفر واجد رأی، نزدیک به 14 میلیون 200 هزار نفر در این انتخابات شرکت کردند (حدود 78 درصد)، که 95 درصد، یعنی حدود 13 میلیون و 500 هزار نفر به آقای بشار اسد رأی دادند و عبدالله سلوم عبدالله که از افراد دولتی و دارای سابقه حضور در دولت بود 1/5 درصد آرا، یعنی 213 هزار رأی به دست آورد و محمود احمد مرعی که از چهره‌های مهم معارض دولت و دبیرکل جبهه دموکراتیک سوریه بود، موفق به کسب 470 هزار رأی، یعنی 3/3 درصد آرا شد.

2ـ تحریم‌های شدید اقتصادی سوریه به ویژه در سال‌های اخیر از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا، از جمله با اجرایی شدن قانون قیصر (سزار) و همچنین اقدامات ضد سوری ترکیه شرایط سختی در برابر تلاش‌های دولت برای ترغیب مردم به شرکت در انتخابات فراهم آورده بود.

3ـ شرق فرات و مناطق کردی هم از نظر سیاسی و هم از نظر حضور کشورهای بیگانه و حضور گروه‌های مسلح معارض دولت می‌توانست برگزاری انتخابات را با پیچیدگی روبه‌رو کند که با تمهیدات دولت چالش مهمی در پیش روی انتخابات شکل نگرفت.

4ـ تلاش‌های برخی کشورها برای لطمه زدن به روند برگزاری انتخابات از جمله آمریکا، اتحادیه اروپا، ترکیه و... که اقداماتی ازجمله تحریم انتخابات و زیر سؤال بردن مشروعیت و صحت برگزاری آن را در دستور کار قرار داده بودند و سناریوهایی مانند برگزاری انتخابات جداگانه در شرق فرات و ادلب مطرح شد یا تلاش شد ضمن رایزنی با گروه‌های کرد و ساکنان ادلب آنها را از حضور در انتخابات دلسرد کنند و مجموع این شرایط، فشاری بر دولت سوریه ایجاد کند که انتخابات برگزار نشود یا با اخلال روبه‌رو شود؛ ولی ایستادگی نظام و حمایت برخی کشورها مانند ایران، روسیه و چین و به ویژه حزب‌الله به برگزاری انتخابات کمک شایانی کرد.

چالش‌های پیش رو

1ـ زیر سؤال بردن مشروعیت انتخابات؛ در نشست آستانه و قطر تلاش شد تا مشروعیت انتخابات با اما و اگرهایی روبه‌رو شود و این باور تبلیغ شود که نظام بشار اسد نتوانسته ساختارهای دموکراتیک را سامان دهد و انتخابات فرمایشی است؛

2ـ تحرکات ترکیه در ادلب و اقدامات نظامی با هدف امنیتی کردن منطقه و لطمه به آرامش انتخابات؛

3ـ سفرهای متعدد مقامات آمریکایی و حتی فرانسوی به مناطق کردنشین و شرق فرات و تلاش برای سوء استفاده از مسائلی، مانند نارضایتی کردها و جغرافیای ادلب برای کاهش مشارکت مردمی در انتخابات؛

4ـ تحریم‌های اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی و جنگ رسانه‌ای گسترده علیه بشار اسد و تلاش برای سیاه‌نمایی وضعیت کشور سوریه؛

5ـ کارشکنی در مناطقی مانند قنیطره، درعا و سویدا از جمله با پخش اعلامیه، شب نامه و تهدید رؤسای عشایر برای عدم همکاری با دولت در برگزاری انتخابات.

اقدامات ایجابی

1ـ حضور آوارگان در انتخابات؛ به جز آلمان، فرانسه و ترکیه سایر کشورهای میزبان آوارگان سوری اجازه برگزاری انتخابات را دادند، از جمله لبنان که پذیرای بخش اعظمی از آوارگان سوری است. بر اساس آمار رسمی 800 هزار آواره سوری در لبنان ساکن هستند، ولی در حقیقت این آمار یک میلیون و 600 هزار نفر است. این انتخابات در لبنان با حمایت حزب‌الله و میشل عون و با استقبال گسترده سوری‌ها برگزار شد، فیلم‌های مخابره شده حکایت از این استقبال دارد، هرچند گروه‌هایی مانند قوات لبنانی و طرفداران سمیر جعجع تلاش کردند این رخداد به خوبی پیش نرود و اقدامات خرابکارانه نیز ترتیب دادند که در نهایت ناکام شدند.

2ـ برنامه اصلی محور مقاومت مشروعیت‌بخشی به انتخابات و حل موانع پیش روی کمیته قانون اساسی بود که در این زمینه اقدامات فراوانی از جمله صحبت با بسیاری از رؤسای قبایل و گروه‌های سوری انجام شد.

2ـ تلاش شد روند نام‌نویسی انتخابات دموکراتیک باشد و مانعی برای نام‌نویسی وجود نداشته باشد، در این راستا 61 نفر، از جمله هفت زن نام‌نویسی کردند و در نهایت سه نفر که یکی از آنها از رؤسای احزاب معارض بود، برای ریاست‌جمهوری تأیید شدند.

3ـ حضور هیئت‌های بین‌المللی برای نظارت بر انتخابات؛ هیئت‌های متعددی از کشورهای روسیه، ایران، چین و همچنین از سوی سازمان ملل به صورت فعال بر روند برگزاری انتخابات نظارت کردند.

4ـ شرایط یکسانی برای تبلیغات نامزدها فراهم شد؛ چه در زمینه تبلیغات میدانی در سطح شهرهای سوریه و چه در رسانه‌های جمعی، علاوه بر این در حوزه رسانه و آگاه‌سازی اقدامات فراوانی صورت گرفت؛ از جمله از طریق شبکه‌های المنار و المیادین و اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی و رسانه‌ها سوری.

فرصت‌ها

1ـ بی‌شک مشارکت 78 درصدی مردم، موضع سیاسی و پایگاه اجتماعی داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی نظام و دولت سوریه و به ویژه شخص بشار اسد را تقویت خواهد کرد.

2ـ برگزاری انتخابات با حوزه جغرافیایی گسترده که تأییدی بر مشروعیت سیاسی دولت سوریه در اداره کلیه مناطق کشور خواهد بود.

6ـ زمینه‌سازی برای تشکیل گروه‌های مردمی و نهادهای غیر دولتی، مؤسسات مردم ‌هاد و NGOها با هدف تثبیت قدرت نظام سیاسی سوریه.

7ـ فرصت‌سازی هفت ساله برای جذب گروه‌های معارض به سمت نظام.

8ـ تقویت گفتمان مقاومت در منطقه و کمک به برخی از اعضای این جبهه برای برون‌رفت از بن‌بست‌های موجود از جمله بن‌بست سیاسی در لبنان.

در آخر باید اشاره کرد که پیروزی سیاسی دولت مستقر در سوریه در کنار تفوق در میدان که در ادامه پیروزی چشمگیر مقاومت مردم فلسطین در برابر رژیم اشغالگر قدس بود، تولید قدرت فزاینده برای این کشورها و محور مقاومت را در پی دارد، بنابراین می‌توان گفت این تحولات و سایر رخدادهای منطقه حکایت از این موضوع دارد که گفتمان محور مقاومت تنها راه حل مناسب برای رهایی ملت‌ها از سیطره بیگانگان و غلبه بر مشکلات موجود است.