متاورس

مارک زاکربرگ، مؤسس و مدیرعامل فیس‌بوک با اعلام اینکه نام این شرکت به متا تغییر خواهد یافت، «متاورس» را آینده دنیا دانست! متاورس از دو عبارت «متا» به معنای «فرا» و «ورس» تشکیل شده که برگرفته از «یونیورس» به معنای جهان است. متاورس در واقع به یک فراجهان اشاره دارد. طبق اعلام زاکربرگ تغییر نام فیس‌بوک به متا به این دلیل است که فیس‌بوک دیگر تمام فعالیت‌های این شرکت نیست و متا نام شرکت مادر خواهد بود که اینستاگرام، واتساپ، فیس‌بوک و تمام فعالیت‌های در زمینه واقعیت‌های مجازی را شامل خواهد شد.

متاورس در تجسم زاکربرگ آرمان‌شهری خواهد بود که تمام فعالیت‌ها با فناوری عجین خواهند بود. تصور کنید صبح که از خواب برمی‌خیزید، با گذاشتن یک عینک که ظاهری شبیه عینک‌های معمولی دارد، می‌توانید در لحظه از تمام اتفاقات پیرامون خود با خبر شوید. اخبار را پیگیری کنید، از پیش‌بینی آب و هوا با خبر شوید، با دوستان‌تان گفت‌وگو کنید، به افراد پیرامون خود احساسات بر مبنای شکلک‌های امروزی ارسال کنید، در جلسه کاری بدون اینکه کاغذ و نمایشگری و... در میان باشد، با همکاران‌تان اطلاعات خود را به روز کنید و در هنگام خرید یک کالا با مشاهده آن اطلاعات بیشتری از آنچه را که در حال حاضر می‌بینید، مشاهده کنید؛ اگر به یافتن تجسم و درکی بهتر از متاورس علاقه دارید، می‌توانید فیلم‌های «بازیکن شماره یک آماده» از استیون اسپیلبرگ یا «شخص آزاد» از شان لوی را ببینید.

اما در پشت این تغییر هویت و تلاش زاکربرگ چه چیزی نهفته است؟ فیس‌بوک چند هفته‌ای است که درگیر پرونده‌های مختلف شده است. فرانسیس هاگن، یکی از کارمندان سابق این شرکت که دست به افشاگری‌های متعددی درباره خط مشی های داخلی فیسبوک زده است، این روزها حسابی موی دماغ فیس‌بوک شده است. هاگن که اسناد زیادی را علیه فیس‌بوک به دادگاه ارائه داده، معتقد است زاکربرگ و تیم تحت مدیریت او برای رسیدن به اهداف‌شان از شکستن هیچ خط قرمز اخلاقی واهمه ندارند. بر اساس اسناد فیس‌بوک، این شرکت از همه بی‌قانونی‌ها و هرج و هرج‌های درون خود آگاه بوده است و در برخی زمان‌ها و مکان‌ها هم عمداً در جریان اطلاعات دستکاری ایجاد می‌کرده است. بسیاری از کارشناسان انتخاب این برهه از زمان برای تغییر نام و اعلام سیاست‌های آینده فیس‌بوک را تنها یک فرار رو به جلو می‌دانند، در زمانی که زاکربرگ باید پاسخگوی اتهامات علیه خود و شرکتش باشد، مشغول رویاپردازی برای آینده دنیا شده است!

شاید فیس‌بوک فکر کند با این هیاهو بتواند هجمه‌ها علیه خود را کم کند؛ اما بسیاری معتقدند شرکتی که به حقوق اولیه کاربران خود احترام نمی‌گذارد، چگونه می‌تواند آینده دنیای دیجیتال را بسازد؟ در متاورس، تمام اطراف ما به داده تبدیل خواهند شد و به لطف شبکه‌های پرسرعت نسل ششم و پردازش‌گرهای فوق سریع گرافیکی، دنیایی دیجیتالی در لحظه خواهیم داشت که کاملا قابل تعامل خواهد بود. اما ساخت این دنیا بر پایه داده‌هایی خواهد بود که کاربران متاورس برای خدای این دنیا خواهند فرستاد! در متاورس، کاربران بندگانی خواهند شد که تحت مدیریت خدایش خواهند بود و در همین ابتدای کار، این خدا سابقه خوبی از خود نشان نداده است. این چیزی است که منتقدان علیه فیس‌بوک و زاکربرگ می‌گویند.

یکی از ویژگی‌های متاورس این است که در ظاهر شما در حال دریافت خدماتی جذاب از آن هستید، می‌توانید در آن خرید و فروش کنید، زمین بخرید، لباس بخرید، ارتقای شغلی پیدا کنید، شخصیتی معروف در آن شوید و... اما در واقع دارید برای آن کار می‌کنید! اگر امروزه فیس‌بوک مجبور است برای پایش کلان‌داده‌های مردم دنیا، رفتارهای آنها در اینستاگرام، واتساپ، فیس‌بوک و... را بررسی کنید و به اطلاعات مورد نیاز خود برای سازمان‌های امنیتی آمریکا برسد، با متاورس هر کاربر یک مأمور امنیتی سازمان اطلاعات آمریکا خواهد بود که در قبال اندک خدماتی، برای حفظ امنیت آمریکا تلاش می‌کند! وقتی دنیای اطراف‌تان دیجیتالی شود، جاسوس‌ها هم دیجیتالی خواهند شد و حفظ حریم شخصی کاری بسیار سخت خواهد بود.

متاورس و ایده آن می‌تواند آینده اینترنت باشد. اگرچه در زمان فعلی حرف زدن از آن شاید خیلی زود باشد، اما اتفاقی است که خواهد افتاد، هرچند عده‌ زیادی متاورس را تنها یک طرح شکست خورده می‌دانند که برای پرت کردن حواس‌ها از خراب‌کاری‌های فیس‌بوک بر سر زبان‌ها افتاده است. اینکه در آینده دنیای اطراف ما دیجیتالی خواهد شد، حقیقتی غیر قابل انکار است. عناصر این دنیای مجازی رفته‌رفته در حال شکل‌گیری هستند. اینترنت اشیا با کمک آدرس‌گذاری‌های نسخه 6، این امکان را می‌دهد که حتی به اجسام بر روی کره ماه هم آدرس‌های یکتا داده شود و دیگر در دنیای صفر و یک محصور خواهیم شد. رمزارزها و فناوری آنها که بلاک‌چین است، یکی دیگر از عناصر مورد نیاز برای زندگی در چنین دنیایی خواهد بود. NFTها این امکان را می‌دهند که مالکیت مجازی مانند آنچه در دنیای فیزیکی درک کرده‌ایم حتی خیلی بهتر از آن امکان‌پذیر شود.

اینکه فیس‌بوک که یکی از اهرم‌های امنیتی ایالات متحده برای زیر نظر گرفتن مردم کشور خود و حتی دنیا به شمار می‌رود، به دنبال ایجاد یک جامعه مجازی است، نشان می‌دهد آمریکا در پی نفوذ بیشتر به جوامع برای بهره‌برداری از آنهاست. شاید در آینده دیگر بمب و موشکی شلیک نشود، سربازان آمریکایی در جایی از دنیا نباشند، نه تنها مستشاران، بلکه جاسوس‌ها هم مجبور نباشند به دل خطر بزنند. با ایجاد یک جامعه مجازی که عناصر و بستر آن در حال شکل گیری است، مردم تحت تأثیر فرهنگ و سیاست‌هایی خواهند شد که تصویب آن دیگر در اختیار دولت‌ها نیست!

تغییراتی که نشانه‌های ابتدایی آن قابل رویت است،  چه کسی فکر می‌کرد جشن هالووین که یکی از نماد‌های فرهنگ غرب است، در عربستان سعودی برپا شود! کاربرانی که این چنین تحت تأثیر اینستاگرام، فیس‌بوک و... در حال غربی شدن و اجرای فرهنگ غربی هستند، در آینده سربازان غرب در داخل کشور مادری‌شان خواهند بود، دنیای دیجیتالی آینده شاید متاورس نام نداشته باشد، اما ایجاد چنین جامعه‌ای برای القای سیاست‌های غربی در کنار فرهنگ‌شان، یکی از اهداف غرب است.