هنر این نقش را دارد و می‌تواند این کار را انجام بدهد. من حوادثی را به چشم خودم دیده‌ام که شاید چشم مادی نتوانسته آنها را درک کند؛ اما بعد که شما هنرمندان آنها را به نگارش درمی‌آورید، یا در قالب نمایش نشان می‌دهید یا به زبان قصه بیان می‌کنید[...]
«... در عالم ناسوت و در مادیت و حساب زمان و مکان ما، در یک لحظه حادثه‌ای اتفاق افتاد و تمام شد و رفت. چه چیزی می‌تواند این حادثه را ماندگار کند؟ چه چیزی می‌تواند آن را به گونه‌ای که حتی چشم عادی در حضور نمی‌بیند، در غیاب آن حادثه، به دل و بصیرت انسان تفهیم بکند؟ آن، هنر است. هنر این نقش را دارد و می‌تواند این کار را انجام بدهد. من حوادثی را به چشم خودم دیده‌ام که شاید چشم مادی نتوانسته آنها را درک کند؛ اما بعد که شما هنرمندان آنها را به نگارش درمی‌آورید، یا در قالب نمایش نشان می‌دهید یا به زبان قصه بیان می‌کنید، من آن حوادث را که بازبینی می‌کنم، می‌بینم عجب حوادثی بوده است؛ تازه شروع به فهمیدن آن می‌کنم. لذا به نظر من، نقش هنرمند مسلمان، نقش فوق‌العاده برجسته‌ای است.» اینها بخشی از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولان دفتر هنر و ادبیات مقاومت حوزه هنری است. سخنانی که چراغ راه بسیاری از نویسندگان آن دوران شد و حالا نیز روشنی‌بخش راه نویسندگان جوان است. ادبیات پایداری یکی از مهم‌ترین حوزه‌های ادبیات کشور است که موجب ماندگاری برهه‌های مهم تاریخ کشورمان شده و می‌شود. در این میان، بانوان نویسنده هر چند شاید به صورت فیزیکی و مستقیم در میدان‌های جنگ کمتر حضور داشته‌اند یا نسلی از آنها اصلاً روزهای جنگ را نچشیده باشد، اما این قشر جامعه، یعنی بانوان در تمامی سال‌های گذشته خوب در این حوزه درخشیده‌اند و آثار بسیار ماندگاری را نیز خلق کرده‌اند. بدون شک، هنوز هم این راه به نیروهای جوان و مستعد و خلاق بیشتری نیاز دارد. نوقلم‌هایی که خیلی خوب این راه را آغاز کرده‌اند و آینده ادبیات کشور در دست همین نوقلم‌ها خواهد بود. به همین بهانه، به سراغ بانوی نویسنده جوان و نوقلمی رفته‌ایم که در کارنامه نویسندگی خود کسب مقام در جشنواره‌های گوناگون، از جمله جشنواره فلسطین و جشنواره ادبی ساهر را دارد. «فاطمه نودهی» به تازگی جدیدترین اثر خود را با عنوان «عقیقی در مشت» در انتشارات مائده ماندگار به چاپ رسانده است. با او به گفت‌وگو نشستیم تا کمی از سختی‌های پیش روی بانوان نویسنده صحبت کنیم. متن زیر ماحصل این گفت‌وگوست.
اثر جدیدتان یک مجموعه داستانی کوتاه است. کمی درباره تفاوت‌های رمان و مجموعه داستانی کوتاه صحبت کنید و اینکه در حال حاضر کدام یک مخاطب بیشتری دارد؟
طبعاً هر دو، هم رمان و هم داستان کوتاه مخاطبان خود را دارد؛ ولی نباید از خواندن داستان کوتاه غافل شد، زیرا هم تنوع سوژه در داستان کوتاه بیشتر است و هم خواندنش وقت کمتری از خواننده می‌گیرد. آن هم در شرایطی که سبک زندگی تا حد زیادی تغییر کرده است. متأسفانه، مردم زمان کمتری را برای مطالعه می‌گذارند. از طرفی قطعاً فضای مجازی نیز سبب شده است تا مخاطبان به مطالعات کوتاه‌تر رغبت بیشتری نشان دهند، اما رمان نیز همچنان از جایگاه ویژه‌ای در میان دوست‌داران کتاب برخوردار است.
در مقام یک زن نویسنده فکر می‌کنید تا چه حد بانوان ما در حوزه نویسندگی به ویژه در سال‌های اخیر پیشرفت داشته‌اند؟
بسیار زیاد؛ شاهد این موضوع نیز چاپ متنوع کتاب‌هایی است که طی چند سال اخیر بانوان نویسنده در نگارش آن همت کرده‌اند. بانوان موفقی که حتی کتاب‌های‌شان مورد تفقد رهبر معظم انقلاب نیز قرار گرفت یا از برخی از آنها آثار سینمایی اقتباس شد. به خصوص آثاری که خیلی خوب توانستند سهم بسزایی در ماندگاری حماسه‌های هشت سال دفاع مقدس داشته باشند و تمامی این مطالب نشان می‌دهد، بانوان موفقی در عرصه ادبیات داستانی ورود پیدا کرده‌اند که نقش مهمی در اعتلای ادبیات کشور، به ویژه در حوزه دفاع مقدس داشته‌اند.
اما متأسفانه گران شدن کاغذ یکی از موانع جدی در چاپ کتاب نویسندگان، از جمله بانوان است. بنابراین، این موضوع در فعالیت تمامی نویسندگان کشورمان اثری نامطلوب، نه در حوزه کیفیت، بلکه در تعداد و کمیت آثار داشته است. اما این موضوع بیش از همه دامن نویسندگان نوقلم را می‌گیرد؛ نویسندگانی که باید فرصت داشته باشند استعداد خود را به منصه ظهور برسانند، اما شرایط بد کاغذ و نشر، قبل از هرکس دامن این عزیزان را می‌گیرد. در چنین شرایطی، قطعاً این وظیفه و رسالت ناشران است که بیش از پیش به نویسندگان نوقلم اعتماد کنند، آنها را زیر بال و پر خود بگیرند و مشوق آنها باشند. البته ناشران دولتی در این رابطه بیش از پیش وظیفه دارند و بهتر است از نویسندگان حمایت لازم را به عمل آورند.
برگردیم سراغ کتاب‌تان. «عقیقی در مشت»، نام بسیار زیبایی است. آیا انتخاب این نام دلیل خاصی داشته است؟
«عقیقی در مشت»، نام یکی از داستان‌های مجموعه داستانی کوتاه من است که موضوع آن ارادت قلبی و عاشقانه به امام رضا(ع) است؛ به همین دلیل این نام را برای مجموعه انتخاب کردم. البته مجموعه داستانی «عقیقی در مشت» شامل ۱۷ داستان کوتاه است. ارادت به خورشید هشتم حضرت شمس‌الشموس، دفاع مقدس و مسائل اخلاقی در حوزه اجتماع و فرهنگ و آداب و رسوم مردم و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، از جمله موضوعات اصلی مجموعه «عقیقی در مشت» است.
البته در این کتاب سعی شده است تا حد امکان از فضاهای بومی هم بهره گرفته شود؛ زیرا مخاطب امروزی از فضای آپارتمانی در ادبیات داستانی و حتی فیلم و سریال خسته شده و دلش می خواهد حداقل با خواندن یک اثر یا دیدن یک کار، گاهی برای چند دقیقه هم که شده است، از فضا و حال و هوای شهری جدا شود. بنابراین، من نیز تمام تلاشم را کردم تا در بعضی از داستان‌های مجموعه‌ام این فضا را فراهم کنم.
اشاره کردید که در مجموعه داستانی‌تان چند داستان پیرامون امام رضا(ع) دارید. برای نوشتن داستان در مورد ائمه اطهار(ع) باید بیش از هر چیز، چه نکاتی را در نظر گرفت؟
برای قلم زدن درباره موضوعات ارادت و بیان عنایات ائمه(ع)، باید به باور قلبی رسید و عاشق بود. چون به قول معروف، آنچه از دل برآید، لاجرم بر دل نشیند. بنابراین، اولین معیار برای دست به قلم شدن درباره ائمه معصوم(ع) اعتقاد قلبی است. با همین اعتقاد قلبی است که خود ائمه نیز به اثر برکت داده و موجب تأثیرگذاری بیشتر آن می‌شوند، اما باید مراقب بود که از شعارگویی و مستقیم‌گویی پرهیز شود و کار در دام کلیشه نیفتد که قطعاً این جزء مهارت‌هایی است که هر نویسنده توانمندی باید از آن بهره‌مند باشد. از طرفی نباید از مستندات محکمی که درباره منش و اخلاق و سیره ائمه(ع) وجود دارد، غافل ماند.
این روزها یکی از دغدغه‌های اصلی متولیان فرهنگی کشور و فرهیختگان جامعه مربوط به حوزه کودک و نوجوان است. فکر می‌کنید بانوان نویسنده تا چه حد می‌توانند در این حوزه نقش‌آفرینی مفیدی داشته باشند؟
بانوان با توجه به روحیه مادرانه خود خیلی خوب می‌توانند در حوزه ادبیات کودک و نوجوان درخشیده و کارهای خوب و تأثیرگذاری ارائه دهند. متأسفانه، بازار کتاب کودک و نوجوان این روزها حال خیلی خوشی ندارد. قفسه بسیاری از فروشگاه‌ها پُر شده است از کتاب‌های ترجمه‌ای در این حوزه. نه اینکه کل این کتاب‌ها نامناسب باشد، اما بسیاری از آنها نیز با فرهنگ ایرانی‌ـ اسلامی ما سنخیت ندارد. باید این حوزه بیش از پیش جدی گرفته شود. ناشران به خصوص ناشران دولتی باید برای این حوزه سرمایه‌گذاری جدی در نظر بگیرند. نوجوانان نسل آینده کشور ما خواهند بود؛ قطعاً اگر این سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر و بهتر صورت بگیرد، باید امیدوار بود که به دوران طلایی دهه ۶۰ که بهترین دوران در تولید اثر برای مخاطب کودک و نوجوان بود، برگردیم.
